ترجمه شرح نهج البلاغه - ابن ميثم بحرانى ت محمدى مقدم و نوايى

نام کتاب : ترجمه شرح نهج البلاغه نویسنده : ابن ميثم بحرانى ت محمدى مقدم و نوايى جلد : 4 صفحه : 785

و لا[تنال‌] بمستدرك الفكر، ..... ص : 241

ادامه برگزيده از سخنان أمير المؤمنين عليه السلام	1
< 1193 > 193 - گفتار آن حضرت روايت شده است كه امام اين كلام را هنگام دفن سرور زنان فاطمه(ع) در حالى كه گويى با پيامبر در نزد قبر او سخن مى‌گويد ايراد كرد:	1
لغات	1
ترجمه	1
شرح	2
و السريعة اللحاق...، < 49004 - 49001 >	3
تعبير: صفيتك	3
امام(ع) با جمله الا ان لى.... موضع تعز،	3
التأسى،	3
فلقد وسدتك... نفسك،	3
فلقد استرجعت الوديعة... الرهينه،	4
اما حزنى... مقيم...،	5
و ستنبئك انبتك.... الذكر،	5
و السلام عليكما....،	5
و ان اقم.... الصابرين،	5
< 1194 > 194 - از سخنان امام(ع):	6
ترجمه	6
شرح	6
و لا تهتكوا.... اسراركم،	7
و اخرجوا... أبدانكم،	7
ففيها اختبرتم،	7
و لغيرها خلقتم،	7
ان المرء.... قدم،	7
لله آبائكم،	8
فقدموا بعضا...،	8
< 1195 > 195 - از سخنان امام(ع) كه در موارد بسيارى اصحاب خود را با اين كلمات مورد خطاب قرار مى‌داد:	10
لغات	10
ترجمه	10
شرح	11
فان امامكم عقبة كؤودا،	11
و اعلموا.... فيكم،	12
و قد دهمتكم... المحذور،	13
فقطعوا علايق الدنيا،	13
و استظهروا بزاد التقوى،	13
< 1196 > 196 - گفتار آن حضرت هنگامى كه طلحه و زبير، پس از بيعت با امام(ع) اعتراض كردند كه چرا در امور با آنها مشورت نكرده و از آنان كمك نگرفته است، اين سخنان را خطاب به آنها بيان فرمود:	14
لغات	15
ترجمه	15
شرح	16
ا لا تخبرانى.... بابه...،	17
و الله... حملتمونى عليها،	18
فلما افضت... فاقتديته،	18
و لا وقع حكم جهلته،	18
و لا وليته هوى منى،	19
فلم احتج اليكما... حكمه،	19
فليس لكما.... عتبى،	20
< 1197 > 197 - گفتار آن حضرت، اين سخن را هنگامى فرمود كه شنيد جمعى از يارانش اهل شام را در صفين دشنام مى‌دادند:	21
لغت	21
ترجمه	21
شرح	21
لو وصفتم... فى العذر	22
< 1198 > 198 - از خطبه‌هاى آن حضرت، در جنگ صفين يكى از روزها كه مشاهده فرمود فرزندش امام حسن شتابان به جنگ با دشمن مى‌رود، خطاب به يارانش فرمود:	25
لغات	25
ترجمه	25
شرح	25
< 1199 > 199 - گفتار آن حضرت، هنگامى كه يارانش در امر حكومت، با او به مخالفت برخاستند چنين فرمود:	27
لغت	27
ترجمه	27
شرح	27
على ما احب،	27
و الله اخذت منكم و تركت،	28
و قد احببتم البقاء،	28
و ليس....:	28
< 1200 > 200 - از خطبه‌هاى آن حضرت است. امام عليه السلام هنگامى كه در بصره به عيادت يكى از اصحابش به نام علاء بن زياد حارثى رفت و خانه پهناور و وسيع او را ديد، چنين فرمود:	29
لغات	29
ترجمه	30
شرح	30
مطالع الحقوق،	31
على به،	31
لقد استهام بك الخبيت	32
أ ترى الله... ذلك،	32
< 1201 > 201 - از خطبه‌هاى آن حضرت است. اين خطبه هنگامى ايراد شد كه شخصى در باره احاديث بدعتزا و روايات گوناگون كه در نزد مردم رواج دارد، از حضرت پرسيد، پس فرمود:	35
لغات	36
ترجمه	36
شرح	39
ان فى ايدى الناس... و حفظا و وهما،	39
و قد كذب على رسول الله(ص) على عهده.... النار،	39
امام(ع) با اين سخن: رجل منافق... فهذا احد الاربعه،	40
متصنع بالاسلام،	40
لا يتأثم،	40
بالزور و البهتان،	41
و انما الناس... الا من عصم،	41
و رجل سمع من رسول الله(ص) شيئا لم يحفظه... لرفضه...،	42
و رجل سمع... لرفضه،	43
و آخر رابع... و محكمه	43
و ليس كل اصحاب رسول الله...،	44
< 1202 > 202 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	45
لغات	45
ترجمه	46
شرح	47
فايده چهارم: فرمايش امام(ع): على حركتها	48
فايده ششم: گفتار امام(ع) تمخضه الغمام الذوارف	49
< 1203 > 203 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	51
لغت	51
ترجمه	51
شرح	51
< 1204 > 204 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	53
قسمت اول خطبه	53
ترجمه	53
شرح	54
6 - المقدر لجميع الامور،	55
8 - و لا يرهقه...،	55
قسمت دوم خطبه كه در باره برترى مقام پيامبر اكرم بيان فرموده است:	55
لغات	55
ترجمه	55
شرح	56
< 1205 > 205 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	58
لغات	58
ترجمه	59
شرح	60
كلما نسخ الله الخلق فرقتين،	61
جعله فى خيرهما،	61
لم يسهم فيه عاهر،	62
الا و ان الله... عصما،	62
يقول على الالسنه و يبيت الافئده،	62
فيه كفاء لمكتف و شفاء لمشتف،	63
8 - و لا تسرع فيهم الغيبة،	64
فليقبل امرء كرامة بقبولها...،	65
«و لينظر... منزلا»،	66
فليصنع... و لمعارفه...،	66
من يهديه،	66
و اصاب سبيل السلامه،	66
و بادر...،	67
استفتح التوبة،	67
فقد أقيم،	67
< 1206 > 206 - از دعاى آن حضرت(ع) است:	68
لغات	68
ترجمه	69
شرح	69
< 1207 > 207 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است كه در صفين ايراد كرده است:	73
لغات	75
ترجمه	75
شرح	78
فالحق اوسع... قضائه،	78
و لا يجرى لاحد الا جرى عليه،	78
لقدرته... صروف قضائه،	79
مضاعفه الثواب... اهله، ..... ص :	79
اقسام حقوق	80
ثم جعل سبحانه... ببعض،	80
فجعلها تتكافأ فى وجوهها،	80
بزرگترين حق: و اعظم ما افترض الله...،	81
ويژگيهاى حقوق متقابل والى و رعيت: فجعلها نظاما... عند العباد،	81
زيانهاى ناشى از عدم رعايت حقوق متقابل از ناحيه فرمانروا و مردم	83
فاذا غلبت...،	83
7 -«و كثرة علل النفوس»	83
فليس احد... من الطاعة له،	84
و ليس امرو و إن عظمت... حمله الله تعالى من حقه...،	85
و لا امرؤ و ان صغرته النفوس...، او يعان عليه.	85
ان من حق من عظم... احسانه اليه،	86
و من اسخف حالات الولاة... و الكبرياء،	87
و لو كنت احب ان يقال فى ذلك،	87
و ربما استحلى الناس الثناء بعد البلاء،	88
فلا تثنوا على بجميل ثناء... من امضائها،	88
فلا تكلمونى... بعدل،	89
فانى لست.... منى،	91
الا ان يكفى الله من نفسى،	91
فانما انا و أنتم...،	91
آخرين سخن امام(ع) در اين خطبه: و اخرجنا مما كنا فيه،	91
< 1208 > 208 - گفتار آن حضرت(ع) است:	92
لغات	92
ترجمه	92
شرح	93
و اجمعوا... غيرى،	93
و قالوا: الا إن فى الحق...،	94
فنظرت...،	94
< 1209 > 209 - گفتار آن حضرت در باره كسانى كه براى جنگ با آن حضرت به سوى بصره آمده بودند مى‌فرمايد:	95
لغت	95
ترجمه	95
شرح	95
< 1210 > 210 - گفتار آن حضرت در ميدان جنگ جمل موقعى كه چشمش به بدنهاى كشته طلحه و عبد الرحمن بن عتاب بن اسيد افتاد، فرمود:	97
لغات	97
ترجمه	97
شرح	98
< 1211 > 211 - گفتار آن حضرت(ع) است:	100
ترجمه	100
شرح < 51906 - 51895 > در بيان اوصاف سالك	100
امات نفسه:	101
حتى دق جليله،	101
لطف غليظه،	101
و برق له لامع كثير البرق،	102
فابان له الطريق،	103
و سالك به السبيل،	103
تدافعته الأبواب،	103
و ثبتت رجلاه... و الراحة،	103
< 1212 > 212 - گفتار آن حضرت، اين سخن را پس از خواندن اين آيه مباركه: الهاكم التكاثر حتى زرتم المقابر بيان فرموده است:	105
لغات	107
ترجمه	108
شرح	111
اى مدكر،	112
و تناوشوهم من مكان بعيد،	112
يرتجعون... سكنت،	112
لان يكونوا عبرا احق من ان يكونوا مفتخرا،	113
و لأن يهبطوا بهم جناب ذلة،	113
و لو استنطقوا.. لقالت،	113
كلمه ضلالا و جهالا،	114
اولئكم سلف غايتكم و فراط مناهلكم،	114
و ما عن طول عهدهم... سكونا،	115
فكانهم... سبات،	116
شاهدوا... عاينوا،	117
فكلتا الغايتين،	117
لقد رجعت... النطق،	117
و تكلموا من غير جهات النطق،	118
فقالوا... متسعا،	118
فلو مثلتهم بعقلك،	118
و يفزع الى السلوه،	119
فتولدت فيه فترات علل آنس ما كان بصحته،	120
فلم يطفى‌ء ببارد إلا ثور حرارة... ذات داء،	120
و لا اعتدل بممازج لتلك الطبايع الا امد منها كل ذات داء،	120
حتى فتر معلله،	121
و تنازعوا... من قبله،	121
فبينا هو كذلك،	121
ان للموت...،	121
< 1213 > 213 - گفتار حضرت كه امام(ع) اين سخنان را در موقع تلاوت اين آيه شريفه بيان فرمود:«رجال - لا تلهيهم تجارة و لا بيع عن ذكر الله»	123
لغات	124
ترجمه	124
شرح	126
ان الله سبحانه... بعد المعانده،	126
و ما برح... عقولهم،	129
فاستصبحوا... و الافئده،	129
و كانوا كذلك،	131
و ان للذكر اهلا... ايام الحيوة،	131
و يهتفون... و يتناهون عنه،	131
فكانما قطعوا... عداتها... ما لا يسمعون،	131
فلو مثلتهم بعقلك،	132
لرايت... الراغبون،	135
و تنزلت عليهم السكينه،	135
يتنسمون بدعائه روح التجاوز،	136
جرح... عيونهم،	136
لكل باب... يد قارعة،	137
يسألون... المنادح،	137
فحاسب نفسك...،	137
< 1214 > 214 - از خطبه‌هاى آن حضرت، اين خطبه را حضرت موقع تلاوت آيه شريفه«يا أيها الإنسان ما غرك بربك الكريم» بيان فرمود:	138
لغات	139
ترجمه	139
شرح	141
ادحض:	141
يا ايها الانسان... بهلكة نفسك...،	142
فربما ترى الضاحى... رحمة له،	142
فما صبرك... الانفس عليك،	143
در جمله: كيف لا يوقظك... سطواته،	143
فتداو... بيقظة،	144
و تمثل... يصرفها عنك،	144
و ايم الله... الاعمال،	145
و حقا اقول: ما الدنيا غرتك و لكن بها اغتررت،	145
و لقد كاشفتك العظات،	146
و لهى بما تعدك تغرك،	147
و لرب... مكذب،	148
و لئن تعرفتها... الشحيح بك،	148
و لنعم... محلا،	148
و ان السعداء بالدنيا غدا هم الهاربون منها اليوم،	149
و لحق بكل منسك اهله،	150
فلم يجز... بحقه،	150
< 1215 > 215 - از گفتار آن حضرت(ع) است:	153
لغات	154
ترجمه	154
شرح	155
و الله... الحطام،	156
و كيف... حلولها،	156
و الله لقد رايت... لظى،	156
و اعجب من ذلك... ام تهجر،	158
فرمايش امام(ع) هبلتك الهبول...،	159
أ مختبط... ام ذو جنه ام تهجر؟	160
و الله... ما فعلت،	160
و ان دنياكم... تقضمها،	160
و ما لعلى و لنعيم يفنى و لذه لا تبقى،	161
< 1216 > 216 - از دعاهاى آن حضرت(ع) است:	162
لغات	162
ترجمه	162
شرح	162
< 1217 > 217 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	166
لغات	166
ترجمه	167
شرح	168
اصبحت اصواتهم... و الثرى،	170
قد بنى بالخراب فناؤها،	170
و كأن قد صرتم... المستودع،	171
و ارتهنكم ذلك المضجع،	171
فكيف بكم... القبور،	171
< 1218 > 218 - دعاهاى آن حضرت(ع) است:	172
لغات	172
ترجمه	172
شرح	173
و قلوبهم اليك ملهوفه،	174
ان اوحشتهم الغربة آنسهم ذكرك،	174
و ان صبت... بك،	174
علما... قضائك،	175
اللهم ان...،	175
فليس ذلك... كفاياتك،	175
اللهم احملنى...،	176
< 1219 > 219 - گفتار آن حضرت(ع) است:	177
لغات	177
ترجمه	177
شرح	178
< 1220 > 220 - گفتار آن حضرت در بيان وصف كسى كه با آن حضرت، به خلافت بيعت كرد كه با عبارات ديگر در خطبه‌هاى قبل نيز بيان شده است، و در اينجا خطاب به مردم مى‌فرمايد:	182
لغات	182
ترجمه	182
شرح	183
و وطى‌ء الضعيف،	183
< 1221 > 221 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	184
قسمت اول خطبه	184
لغات	185
ترجمه	185
شرح	186
مقصد اول: حضرت براى بيان ارزش و فضيلت تقوا چند صفت بيان مى‌فرمايد:	187
هشدار بر غنيمت شمردن فرصت و تعجيل در كار خير مقصد دوم:	188
مقصد سوم: در قسمت ديگر با چند دليل مردم را هشدار داده است كه هر چه زودتر در اعمال خير تعجيل و شتاب داشته باشند.	189
اصبحت مساكنهم اجداثا... دعاهم،	195
قسمت دوم خطبه كه در وصف زاهدان است:	197
ترجمه	197
شرح	197
كانوا قوما... اهلها،	197
عملوا فيها بما يبصرون،	198
و بادروا فيها ما يحذرون،	198
تقلب... الآخره،	198
يرون... الى آخره،	199
< 1222 > 222 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است: هنگامى كه عازم به سوى بصره بود در محل ذى قار اين خطبه را ايراد فرمود، واقدى در كتاب جمل آن را ذكر كرده است:	201
لغات	201
ترجمه	201
شرح	202
در عبارت: و الضغائن القادحه فى قلوبهم،	202
< 1223 > 223 - گفتار آن حضرت خطاب به عبد الله بن زمعه كه از شيعيانش بود و در دوران خلافتش از او درخواست مال كرد:	204
لغات	204
ترجمه	204
شرح	205
< 1224 > 224 - گفتار آن حضرت(ع) است:	208
لغات	208
ترجمه	208
شرح	209
و انا لامراء الكلام،	210
< 1225 > 225 - گفتار آن حضرت در باره سبب اختلاف مردم در صورتها و اخلاق:	212
لغات	212
ترجمه	212
شرح	213
انما فرق بينهم... يتفاوتون،	213
فتأم الرواء...،	215
< 1226 > 226 - گفتار آن حضرت هنگامى كه پيامبر اكرم را غسل مى‌داد و او را مهياى دفن مى‌كرد اين سخنان را ايراد فرمود:	219
لغات	219
ترجمه	219
شرح	220
بابى انت و امى،	220
خصصت... سواء،	220
عبارت و لو لا... و قلا لك،	220
2 - الكمد المحالف	221
< 1227 > 227 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است	223
قسمت اول خطبه	223
لغات	223
ترجمه	224
شرح	225
20 - و بها امتنع منها،	230
21 - و اليها حاكمها،	230
23 - و لا بذى عظم... تجسيدا،	232
فبلغ الرسالة...،	234
قسمت دوم خطبه در بيان شگفتى آفرينش بعضى از جانوران:	235
لغات	236
ترجمه	236
شرح	238
و لو فكروا... مدخوله،	238
و لكن القلوب... مدخوله،	240
ا لا ينظرون... البشر،	240
انظروا الى النمله،	241
تجمع فى حرها لبردها،	242
مكفولة و مرزوقة،	245
و رزقها و وفقها،	245
و لو ضربت... النخله،	246
لدقيق تفصيل كل شيئى... حى،	247
و ما الجليل و اللطيف... سواء،	247
و كذلك السماء، و الماء،	248
فانظروا... المختلفات،	248
زعموا... صانع،	252
و لم يلجئوا... جان،	253
ان شئت قلت فى الجراده... مستدقه،	254
3 - و جعل لها الحس القوى	254
يرهبها الزراع... شهواتهما،	255
و خلقها كله لا يكون اصبعا مستدقه،	256
و يعفر له خدا و وجها،	257
فالطير مسخرة لامره،	257
فهذا غراب... نعام،	258
دعا كل طائر باسمه،	258
انشأ السحاب...،	260
< 1228 > 228 - از خطبه‌هاى آن حضرت كه در باره توحيد ايراد شده، شامل يك سلسله از اصول علمى توحيد مى‌باشد كه در خطبه‌هاى ديگر يافت نمى‌شود:	262
لغات	264
ترجمه	265
شرح	269
1 - ما وحده من كيفه،	269
2 - و لا حقيقته اصاب من مثله،	271
4 - و لا صمده من اشار اليه و توهمه،	273
5 - ويژگى پنجم در اين سخن حضرت مورد اشاره واقع شده است. كل معروف بنفسه مصنوع،	273
8 - صفت هشتم: مقدر لا بحول فكرة،	275
12 - سبق الاوقات كونه،	277
15 - تبشعيره المشاعر، عرف ان لا مشعر له،	277
16 - و بمضادته بين الامور عرف ان لا ضد له،	278
19 - مؤلف بين متعادياتها،	280
23 - لا يشمله حد	280
و انما تحد الادوات انفسها،	281
منعتها منذ القدميه و حمتها قد الازليه و جنبتها لو لا التكمله،	282
بها تجلى صانعها للعقول،	283
و بها امتنع عن نظر العيون،	284
و خرج بسلطان الامتناع... غيره،	287
30 - جل عن اتخاذ الانباء،	290
31 - و طهر عن ملامسة النساء،	290
32 - لا تناله الاوهام فتقدره،	290
33 - و لا تتوهمه الفطن فتصوره،	290
34 - به حواس ظاهر درنيايد لا تدركه الحواس فتحسه،	291
35 - و لا تلمسه الأيدى فتمسه،	291
36 - لا يتغير بحال،	292
37 - و لا يتبدل فى الاحوال،	292
38 - لا تبليه الليالى و الايام،	292
39 - لا يغيره الضياء و الظلام،	292
40 - لا يوصف بشيئى من الاجزاء،	292
41 - و لا بالجوارح و الاعضاء،	292
42 - و لا بعرض من الاعراض،	292
43 - و لا بالغيريه و الابعاض،	296
44 - و لا يقال له حد و لا نهايه،	297
45 - و لا انقطاع و لا غايه،	297
46 - و لا ان الاشياء تحويه فتقله او تهويه	297
48 - يخبر لا بلسان و لهوات،	298
49 - يسمع بلا خروق و ادوات،	298
50 - يقول و لا يلفظ،	299
51 - يحفظ و لا يتحفظ،	299
52 - يريد و لا يضمر،	300
53 - يحب و يرضى من غير رقه،	300
54 - و يبغض و يغضب من غير مشقه،	301
55 - يقول لما اراد كونه، كن، فيكون،	301
56 - لا بصوت يقرع،	302
و انما كلامه تعالى... كائنا،	302
جمله لم يكن من قبل ذلك كائنا	303
58 - صفت ديگر حق تعالى قديم بودن اوست لا يقال... لم يكن،	304
فتجرى عليه الصفات المحدثات،	304
61 - انشأ الارض فأمسكها،	305
62 - ارساها،	306
63 - حصنها من الاود و الاعوجاج،	306
64 - و منعها عن التهافت و الانفراج،	306
65 - ارسى اوتادها،	306
66 - ضرب اسدادها،	306
67 - استفاض عيونها،	306
68 - خد أوديتها،	306
69 - هو الظاهر عليها سلطانه و عظمته،	307
70 - و هو الباطن لها،	307
71 - و العالى على كل شيئى،	307
72 - لا يعجزه شي‌ء منها طلبه... فيسبقه،	308
73 - لا يحتاج الى ذى المال فيرزقه،	308
74 - خضعت له الاشياء... لعظمة...،	308
75 - لا كف‌ء له فيكافيه،	309
76 - هو المفنى لها... كمفقودها،	309
اما فرمايش امام: و ليس فناء الدنيا... اختراعها،	311
و انه سبحانه يعود... الامور،	312
عدمت عند ذلك... الساعات،	312
بلا قدرة... فناؤها،	313
لم يتكاءده... خلفه،	313
و لم يكونها...،	313
و لكنه سبحانه... لقدرته،	314
ثم يعيدها بعد الفناء،	314
من غير حاجة...	315
< 1229 > 229 - از خطبه‌هاى آن حضرت كه آن را در باره حوادث آينده ايراد فرموده است:	318
لغات	318
ترجمه	319
شرح	319
بأبى و أمى،	319
اسمائهم فى السماء معروفه،	320
ما اطول هذا العناء و ابعد هذا الرجاء،	322
ايها الناس ألقوا هذه الازمه،	324
فتذموا غب فعالكم،	325
< 1230 > 230 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	328
لغات	328
ترجمه	328
شرح	329
فإن غدا من اليوم قريب،	334
ما اسرع الساعات فى اليوم،	334
< 1231 > 231 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	335
لغات	335
ترجمه	335
شرح در اين خطبه راجع به چند مسأله بحث شده است.	336
1 - مسأله اول: فمن الايمان... اجل معلوم،	336
2 - مسأله دوم: فاذا كانت لكم براءة... حد البراءة،	338
3 - مسأله سوم: و الهجرة قائمة على حدها الاول،	339
4 - مسأله چهارم: ما كان فى الارض... و معانيها،	341
مسأله پنجم، لا تقع اسم الهجره... قلبه،	342
فمن عرفها و اقر بها فهو مهاجر،	342
و لا يصدق‌[يقع خ‌] اسم الاستضعاف على من بلغته الحجه،	342
مسأله ششم: ان امرنا صعب مستصعب،	344
7 - مسأله هفتم: بر سر مردم فرياد زد و فرمود:... سلونى قبل ان	347
قبل ان تشغر برجلها فتنه،	349
تطأ فى خطامها،	349
و يذهب باحلام قومها،	349
< 1232 > 232 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	350
لغات	351
ترجمه	352
شرح	354
احمده شكرا لانعامه: شكرا،	354
عزيز الجند،	354
لا يثنيه،	355
فان الغايه القيامه،	356
و كفى بذلك،	356
و معتبرا لمن جهل،	356
و قبل بلوغ الغاية ما تعملون،	357
من ضيق الارماس... الصفيح،	357
و روعات الفزع،	357
و اختلاف الاضلاع،	357
و خيفة الوعد،	358
و أنتم و الساعة فى قرن،	358
و كأنها قد جاءت باشراطها،	358
و كانها قد أشرفت بزلازلها،	359
فى موقف،	360
عم قرارها،	360
فجعل الله...	362
فى ملك... قائم،	362
و بادروا آجالكم بأعمالكم،	362
فانكم... قدمتم،	362
و كأن قد نزل،	363
و لا تحركوا بايديكم و سيوفكم فى هوى ألسنتكم،	363
فانه من مات منكم... لسيفه،	364
فان لكل شيئى مدة واجلا،	364
< 1233 > 233 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	366
لغات	367
ترجمه	369
شرح	371
5 - و عدل فى كل ما قضى،	373
7 - مبتدع الخلايق بعلمه،	374
8 - و منشئهم بحكمه،	375
بلا اقتداء و لا تعليم،	375
و لا حضرة ملاء،	376
و قادتهم ازمة الحين،	377
و استغلقت... الرين،	378
لم تبرح عارضة نفسها... الغابرين،	380
فما اقل من قبلها:	382
1 - اهطعوا باسماعكم اليها،	382
21 - و لا تجيبوا ناعقها،	386
فان برقها خالب،	388
و نطقها كاذب،	388
و اموالها مخروبه،	388
و اعلاقها مسلوبه،	388
1 - انها المتصديه العنون،	389
2 - الجامحه الحرون،	389
3 - الماثنه الخوون،	390
4 - الجحود الكنود،	390
5 - العنود الصدور،	390
6 - الحيود الميود،	390
7 - حالها انتقال،	390
8 - وطأتها زلزال،	391
9 - عزها ذل،	391
10 - و جدها، هزل،	392
11 - و علوها سفل،	392
12 - دار حرب و...،	392
13 - اهلها ساق و...،	393
14 - قد تحيرت مذاهبها،	393
15 - و اعجزت مهاربها،	394
16 - و خابت مطالبها،	394
و قد ادبرت الحيلة،	395
و اقبلت الغيلة،	396
و قد فات ما فات... ذهب،	396
و مضت الدنيا لحال بالها،	397
و اقبلت الآخره،	397
< 1234 > 234 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	399
فصل اول خطبه قاصعه	399
لغات	400
ترجمه	400
شرح	401
دليل نامگذارى اين خطبه	402
مقدمه‌اى در باره موضوع خطبه	403
حقيقت معناى تكبر	403
آفات تكبر	404
نكوهش تكبر از نظر قرآن و سنت	405
4 - و اصطفاهما لجلاله،	407
ليميز المتواضعين منهم من المتكبرين،	409
و هو العالم... الغيوب،	409
و نازع الله رداء الجبريه:	410
و ادرع لباس التعزز،	410
خلع قناع التذلل،	411
ا لا ترون... بترفعه، ..... ص :	411
و لو اراد الله... على الملائكه،	411
فصل دوم خطبه قاصعه	413
لغات	415
ترجمه	417
شرح	420
فاعتبروا،	420
جهده الجهيد،	420
و كان قد عبد الله... الاخره،	420
لا يدرى	422
فمن... معصيته،	423
ان حكمه فى اهل السماء... لواحد،	425
و ما بين الله... السالمين،	425
بخيله و رجله،	426
فلعمرى... الشديد،	426
رب بما اغويتنى،	427
قذفا بغيب بعيد،	428
صدقه به أبناء الحمية،	429
و إخوان العصبيه،	430
فرسان الكبر و الجاهليه،	430
حتى... الجلى،	430
فنجمت الحال،	431
استفحل،	431
طعنا... لمقاتلكم،	432
فاصبح اعظم فى دينكم... حرجا،	434
فلعمر الله... بلاء،	434
و لا تكونوا كالمتكبر على ابن امه،	437
سوى ما الحقت العظمة... ريح الكبر،	440
الذى اعقبه الله...،	440
و الزمه آثام القاتلين الى يوم القيامه،	440
الا و قد امعنتم...،	441
الا فالحذر الحذر... كبرائكم،	443
الذين تكبروا عن حسبهم و ترفعوا فوق نسبهم،	444
و القوا الهجينه على ربهم،	444
و جاحدوا الله ما صنع بهم،	445
مكابرة لقضائه،	445
فانهم... الجاهليه،	446
فاتقو الله و لا تكونوا...،	447
و لا تطيعوا الأدعياء،	447
و ادخلتم فى حقكم باطلهم،	449
فجعلكم مرمى نبله،	451
فصل سوم: از خطبه قاصعه	452
لغات	454
ترجمه	455
شرح	460
فلو رخص الله... التواضع،	461
فألصقوا... مستضعفين	461
قد اختبرهم... بالكابره،	462
فلا تعتبروا الرضا... الاقتدار[الإقتار]	462
فان الله سبحانه يختبر... فى اعينهم،	463
و لو اراد الله... معانيها	466
1 - انه كان يسقط البلاء:	466
2 - و كان يبطل الجزاء:	467
3 - و كان تضمحل الابناء،	467
4 - و لكان لا يجب للقابلين اجور المبتلين،	469
5 - و كان لا يستحق المؤمنون ثواب المحسنين،	469
6 - و لا لزمت الاسماء معانيها،	469
و لكن الله سبحانه جعل رسله... اذى،	470
و لو كانت الانبياء... مقتسمه،	471
و ملك تمد نحوه اعناق الرجال و تشد اليه عقد الرحال،	471
و لكن الله سبحانه... شائبة،	472
و كلما كانت البلوى... اجزل،	472
جعله للناس قياما،	473
ثم امر آدم و ولده ان يثنوا اعطافهم نحوه،	474
فصار مثابة لمنتجع اسفارهم،	476
تهوى اليه ثمار الافئده،	476
ابتلاء و امتحانا و اختبارا و تمحيصا،	478
و لو اراد الله... ضعف البلاء،	478
عبارت: دنو الثمار،	479
و لو كان الأساس... من الناس،	479
و لكن الله يختبر عباده... المكاره،	480
اخراجا للتكبر... لعفوه،	480
فإنها مصيدة ابليس،	481
فما تكدى ابدا و لا تشوى احدا،	482
لا عالما لعلمه و لا مقلا فى طمره،	482
و عن ذلك ما حرس الله... تذللا،	482
اما الزكاة،	483
و مجاهدة الصيام،	483
مع ما فى الزكاة... الفقير،	484
انظروا...،	484
فصل چهارم از خطبه قاصعه	485
لغات	487
ترجمه	488
شرح	493
و لقد نظرت... بمعذبين،	493
تتعصبون لامر ما يعرف له سبب و لا علة،	493
فإن كان لا بد من...،	494
مدت العافية فيه بهم،	498
من الاجتناب... و التواصى بها،	498
تخاذل الايدى،	498
و تدبروا احوال الماضين من المؤمنين... اليه بهم،	499
فانظروا كيف كانوا... للمعتبرين منكم،	501
و السيوف متناصره،	501
فاعتبروا بحال ولد اسماعيل... صفاة،	502
فما اشد اعتدال الاحوال،	504
تأملوا أمرهم فى حال تشتتهم...،	504
ليالى كانت الاكاسره و القياصره اربابا لهم،	504
الى منابت الشيح و مهافى الريح،	504
اجدبهم قرارا،	505
فالاحوال مضطربة،	506
من بنات:	506
فانظروا الى مواقع نعم الله عليهم،	508
و التقت الملة بهم فى عوائد بركتها،	509
و آوتهم الحال،	510
فهم حكام... يمضيها فيهم،	510
لا تغمز لهم قناة و لا تقرع لهم صفاة،	510
و ان الله سبحانه قدامتن... كل خطر،	511
و علموا... بين خلقه،	512
و بعد الموالات احزابا،	512
شعار النار و لا العار،	513
انتهاكا و نقضا،	513
و انكم... بينكم،	514
الا المقارعة بالسيف،	515
و ان عندكم الأمثال... و وقائعه،	515
فلا تستبطئوا... بأسه:	515
و ان الله... التناهى،	516
الا و قد قطعتم قيد الاسلام... احكامه،	516
فصل پنجم خطبه قاصعه	517
لغات	519
ترجمه	520
شرح	522
و لا أذن الله فى الكرة... تشذرا،	526
انا وضعت بكلكل العرب...،	526
و قد علمتم موضعى...،	527
4 - و لقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثر أمه،	530
7 - لم يجمع بيت واحد... و انا ثالثهما،	531
و انى لمن قوم... لائم،	542
سيماهم سيما الصديقين...،	542
< 1235 > 235 - گفتار آن حضرت(ع) است.	545
لغات	545
ترجمه	545
شرح	546
بعث الى... اخرج،	546
و الله... تا آخر.	547
< 1236 > 236 - گفتار آن حضرت(ع) است:	548
ترجمه	548
شرح	548
فجعلت أتبع مأخذ رسول الله...،	550
فأطأ ذكره،	550
< 1237 > 237 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	552
لغت	552
ترجمه	552
شرح	553
و اخذ من حمى لميت... امرو،	555
امرء خاف الله،	555
امرء لجم نفسه،	555
< 1238 > 238 - از خطبه‌هاى آن حضرت(ع) است:	557
لغات	557
ترجمه	558
شرح	558
يولى عليه و يؤخذ على يديه... ليسوا،	559
الا و ان القوم... تكرهون،	560
و انما عهدكم بعبد الله	560
فادفعوا فى صدر عمرو بن العاص بعبد الله بن عباس،	561
و خذوا مهل الايام،	562
< 1239 > 239 - از خطبه‌هاى آن حضرت كه از آل رسول سخن مى‌گويد:	564
لغات	564
ترجمه	564
شرح	565
و انزاح الباطل عن مقامه،	566
فان رواة العلم كثير... تا آخر،	567
< 1240 > 240 - گفتار آن حضرت كه ياران خود را براى جهاد تشويق و ترغيب مى‌فرمايد:	568
لغات	568
ترجمه	568
شرح	568
و الله مستاديكم شكره:	569
و ممهلكم... سبقه،	569
فشدوا عقد المئازر،	570
و اطووا فضول الخواصر،	570
لا يجتمع عزيمة و وليمه،	571
گزيده‌اى از نامه‌هاى امام	573
< 2001 > 1 - نامه امام(ع) به اهل كوفه هنگام سفر از مدينه به طرف بصره:	573
لغات	573
ترجمه	574
شرح	574
اما بعد... عيانه،	575
حتى يكون سمعه كعيانه،	575
ان الناس طعنوا عليه،	575
و كان طلحة و الزبير... غضب،	576
و بايعنى... مخيرين،	578
و اعلموا... المرجل،	579
< 2002 > 2 - نامه امام(ع) به اهل كوفه، پس از فتح بصره:	580
ترجمه	580
شرح	580
< 2003 > 3 - نامه امام(ع) كه به شريح بن حارث، قاضى خود نوشته است:	581
لغات	582
ترجمه	582
شرح	584
و منه يشرع باب هذه الدار،	587
7 - و نظر بزعمه للولد،	589
9 - اذا وقع الامر بفصل القضاء،	589
< 2004 > 4 - از نامه‌هاى امام(ع) به بعضى از سران سپاهش:	591
لغات	591
ترجمه	591
شرح	592
و ان توافت الامور بالقوم،	592
فان عادوا... نحب،	592
< 2005 > 5 - نامه حضرت به اشعث بن قيس، فرماندار آذربايجان:	594
لغات	594
ترجمه	594
شرح	595
ان عملك... بوثيقة،	595
< 2006 > 6 - از نامه‌هاى حضرت به معاويه:	598
لغات	598
ترجمه	598
شرح	599
و انما... تولى،	600
إلا ان تتجنى... تا آخر نامه،	601
< 2007 > 7 - نامه ديگر حضرت به معاويه:	602
لغات	602
ترجمه	602
شرح	603
اما بعد فقد أتتنى... بسوء رأيك،	604
< 2008 > 8 - نامه امام(ع) به جرير بن عبد الله بجلى، هنگامى كه او را به سوى معاويه فرستاد:	609
لغات	609
ترجمه	609
شرح	610
< 2009 > 9 - از نامه‌هاى امام(ع) به معاويه:	612
لغات	612
ترجمه	613
شرح	614
فاراد قومنا... نار الحرب،	617
ان محمدا... و منيته اخرت،	620
و هموا بنا الهموم،	621
و منعونا العذب،	621
و اضطرونا الى جبل وعر، و كتبوا علينا بينهم كتابا،	622
فغرم الله لنا،	623
مؤمننا... عن الاصل،	623
و من اسلم من قريش... يوم موتة،	623
و اراد من لو شئت ذكرت اسمه... اجلت،	627
الا، ان يدعى مدع مالا اعرفه،	627
و لا اظن الله يعرفه،	627
كلمه يطلبونك،	630
< 2010 > 10 - نامه ديگر امام(ع) به معاويه:	631
لغات	631
ترجمه	631
شرح	633
و انه يوشك،	635
و الا تفعل اعلمك بما اغفلت من نفسك،	637
فانك... الدم،	637
بغير قدم سابق،	638
فدع الناس جانبا... ثائرا بعثمان.	638
ب - با جمله إن كنت طالبا...،	640
1 - فكأنى قد رأيتك،	640
2 - تضج ضجيح الجمال بالاثقال،	641
3 - و كأنى بجماعتك،	641
و مصارع بعد مصارع،	641
و هى كافرة،	641
المبايعة الحايدة،	642
< 2011 > 11 - از سفارشهاى امام كه به جمعى از لشكريانش فرمود، هنگامى كه آنها را به سوى دشمن فرستاده بود:	643
لغات	643
ترجمه	644
شرح	644
< 2012 > 12 - سفارش امام به معقل بن قيس رياحى موقعى كه او را با سه هزار نفر به عنوان مقدمه لشكر خود به سوى شام فرستاد:	648
لغات	648
ترجمه	648
شرح	649
الذى لا بدلك من لقائه و لا منتهى لك دونه،	649
< 2013 > 13 - نامه حضرت به دو نفر از امراى لشكرش:	652
لغات	652
ترجمه	652
شرح	652
اما بعد فإنى امرت عليكما... تا آخر،	653
< 2014 > 14 - سفارش آن حضرت به لشكرش، قبل از برخورد با دشمن، در صفين	655
لغات	655
ترجمه	655
شرح	656
و لا تهيجوا النساء،	658
و ان كنا... تا آخر،	658
و ان كان الرجل، تا آخر،	659
< 2015 > 15 - هر وقت در جنگ با دشمن روبرو مى‌شد مى‌گفت:	660
لغات	660
ترجمه	660
شرح	661
اللهم قد صرح...،	662
< 2016 > 16 - در هنگام جنگ به يارانش مى‌فرمود:	663
لغات	663
ترجمه	663
شرح	664
لا تشتدن عليكم... حملة،	664
< 2017 > 17 - نامه حضرت به معاويه در پاسخ نامه‌اى كه به امام نوشته بود:	666
لغات	666
ترجمه	667
شرح	668
فاما طلبك على الشام...،	669
الا و من اكله الحق فإلى النار،	671
و لبئس الخلف.... جهنم،	675
< 2018 > 18 - نامه حضرت به عبد الله عباس، وقتى كه نماينده وى در بصره بود:	677
لغات	677
ترجمه	677
شرح	678
و اعلم ان البصرة مهبط ابليس،	679
2 - إنهم لم يسبقوا بوغم،	680
مأزورون،	681
فانا شريكان فى ذلك،	682
< 2019 > 19 - نامه حضرت به يكى از كارگزارانش:	683
لغات	683
ترجمه	683
شرح	684
< 2020 > 20 - نامه حضرت به زياد بن ابيه كه در بصره قائم مقام عبد الله عباس بود، و در آن هنگام عبد الله از جانب امير المؤمنين(ع) حاكم شهرهاى بصره و اهواز و فارس و كرمان بود	686
لغات	686
ترجمه	686
شرح	686
< 2021 > 21 - نامه ديگر حضرت كه به زياد بن ابيه مرقوم فرموده است:	689
لغات	689
ترجمه	689
شرح	689
< 2022 > 22 - نامه حضرت به عبد الله عباس:	692
لغات	692
ترجمه	692
شرح	693
فإن المرء... ليدركه،	693
ما لم يكن ليفوته،	693
ما لم يكن ليدركه،	693
< 2023 > 23 - نامه‌اى كه حضرت پيش از شهادت بعنوان وصيت بيان فرمود، هنگامى كه ابن ملجم فرقش را شكافته بود:	695
لغات	695
ترجمه	695
شرح	696
و خلاكم ذم،	697
< 2024 > 24 - وصيت امام است كه چگونه در مالش تصرف شود و آن را پس از مراجعت از جنگ صفين نوشت:	700
لغات	700
ترجمه	701
شرح	701
< 2025 > 25 - از سفارشهاى حضرت كه براى متصديان جمع آورى زكات و صدقات مى‌نوشت:	708
لغات	709
ترجمه	710
شرح	711
4 - از عبارت امض اليهم، تا جمله و لا تسوءن صاحبها،	713
6 - و اصدع المال... فى ماله،	713
< 2026 > 26 - عهدنامه امام(ع) به يكى از عاملانش كه او را براى جمع‌آورى زكات و صدقه مامور كرده بود:	716
لغات	716
ترجمه	716
شرح	717
حيث لا شهيد غيره و لا وكيل دونه،	718
و من لم يختلف... العباده،	718
انهم الاخوان... الحقوق،	719
و إن لك... و اما موفوك حقك،	719
عاملون،	720
و فى الرقاب،	721
و من استهان.... و اخرى،	722
و ان اعظم الخيانه...،	722
< 2027 > 27 - عهدنامه امام(ع) به محمد بن ابى بكر آن گاه كه وى را مامور ولايت مصر كرد:	724
قسمت اول عهدنامه	724
لغات	725
ترجمه	725
شرح	727
حتى لا يطمع... عليهم،	728
ذهبوا بعاجل الدنيا... و لا ينقض لهم نصيب من لذة،	729
اصابوا الذة زهد الدنيا،	731
و تيقنوا أنهم جيران الله غدا،	732
لا تردلهم دعوة،	732
و الموت معقود بنواصيكم،	733
5 - و ان استطعتم... بينهما،	735
فان فى الله... فى غيره،	738
قسمت دوم عهدنامه است:	741
لغت	741
ترجمه	741
شرح	741
ان افضل العفه الورع،	744
و اخش الله فى الناس:	744
و لا تخشى الناس فى الله،	744
< 2028 > 28 - نامه حضرت در پاسخ نامه معاويه و ايناز بهترين نامه‌هاست	745
لغات	747
ترجمه	748
شرح	751
اذ طفقت... النضال،	752
و ما انت... و ما للطلقاء،	754
الف: لقد حن قدح ليس منها،	754
ب - و طعق يحكم فيها من عليه الحكم كها،	755
3 - نكته سوم: الا تربع ايها الانسان على ظلعك،	755
حيث اخره القدر،	756
فما عليك... الظافر،	756
4 - و انك لذهاب فى التيه،	756
ا لا ترى... الجناحين،	756
لا تمجها آزان السامعين،	757
فدع عنك من مالت به الرميه،	758
5 - فانا صنايع ربنا... لنا،	758
لم يمنعنا... هناك،	759
فى كثير... و عليكم،	761
فاسلامنا... لا تدفع،	761
و كتاب الله يجمع لنا ما شذ عنا،	761
3 - و لما احتج... دعواهم،	762
و هذه حجتى... ذكرها،	764
امن بذل نصرته... و استكفه،	765
امن استنصره فتراخى عنه و بث المنون اليه،	765
9 - و ما كنت اعتذر...،	766
و قد يستفير الظنه المتنصح،	767
فلقد اضحكت بعد استعبار،	767
متى الفيت...،	767
فلبث قليلا تلحق الهيجا حمل،	767
فسيطلبك...،	768
< 2029 > 29 - از نامه‌هاى امام(ع) به اهل بصره:	770
لغات	770
ترجمه	770
شرح	771
ما لم تغبوا عنه،	771
فان خطت بكم...،	772
< 2030 > 30 - از نامه‌هاى امام(ع) به معاويه:	774
لغات	774
ترجمه	774
شرح	775
فان للطاعة اعلاما واضحه،	777
و حيث تناهت بك امورك،	778
فقد اجريت الى غاية خسر،	778
و ان نفسك قد اولجتك شرا،	778
و اقحمتك غيا،	778
و اوعرت عليك المسالك،	778
فهرست مطالب و موضوعات اين مجلد	780

نام کتاب : ترجمه شرح نهج البلاغه نویسنده : ابن ميثم بحرانى ت محمدى مقدم و نوايى جلد : 4 صفحه : 785

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست