(45628- 45622)

الا المقارعة بالسيف،

استثناى منقطع است و حكم خدا كه امام (ع) آن را در اين عبارت نتيجه ضربات شمشير قرار داده، عبارت از پيروزى يا شكستى است كه نصيب يكى از دو طرف مى‌شود.

(45641- 45629)

و انّ عندكم الأمثال ... و وقائعه،

امام (ع) در اين قسمت از سخنان خود مردم را به ياد سرگذشت مردمان پيشين مى‌اندازد، كه خداوند در قرآن بيچارگيها و بدبختيهاى فراوان آنان را به منظور پند و اندرز، مثل قرار داده است، و واژه ايام كنايه است از روزگارانى كه خداوند در وقتى كه بر اثر معاصى استحقاق يافتند، آنان را به كيفر و عقوبت رسانده است و حضرت با اين بيانات ياران خود را هشدار مى‌دهد كه دست از مخالفت وى بردارند.

(45653- 45642)

فلا تستبطئوا ... بأسه:

اين جمله نيز نوعى تهديد است و امام (ع) با اين مطلب مردم زمان خود را توجه مى‌دهد كه بى‌درنگ در پى گناه و معصيت، عقوبت و كيفر حتمى است، اطلاق لفظ استبطاء در اين مورد مجاز است، زيرا معناى حقيقى آن موقعى است كه آدمى در انتظار واقع شدن امرى حريصانه بسر مى‌برد و هنگامى كه مى‌بيند، دير شده به طلب آن برمى‌خيزد و حال آن كه هيچ خردمندى به دنبال عقوبت و كيفر نمى‌رود تا بگوييم حضرت آنها را از اين كار نهى كرده است پس به معناى حقيقى نيست اما از اين بابت كه انسان هر گاه قصد انجام دادن معصيتى مى‌كند، عقوبت و كيفر گناه را نزديك نمى‌بيند بلكه آن را خيلى دور تصور مى‌كند و اين تصور، وى را در انجام دادن گناه كمك مى‌كند و چون به طريقى اين استبعاد سبب و علت گناه شده، از راه اطلاق اسم جزء بر كل، استبطاء كه در حقيقت جزء علت است علت تامه به حساب آمده و مورد توبيخ واقع شده است. دليل ديگر بر اين اطلاق آن است كه در حقيقت كسى كه اقدام به گناه مى‌كند با علم به اين كه پى‌آمد آن، مجازات و كيفر است مثل آن است كه مى‌خواهد هر چه زودتر به آن برسد و با انجام دادن گناه به استقبال آن‌