رو آوردن به مخالفت و معصيت وى مى‌باشد. در عبارت متن از تكبر، تعبير به بيمارى شده است، زيرا اين صفت ناپسند يك بيمارى روانى است كه از امراض جسمى بسيار دردناكتر مى‌باشد.

عبارت ان يعديكم در محل نصب بدل از عدوّ است و از قطب راوندى نقل شده است كه مفعول دوم براى فعل احذروا مى‌باشد ولى درست نيست، زيرا اين فعل متعدى به دو مفعول نمى‌شود.

(43566- 43560)

بخيله و رجله،

كنايه از ياران شيطان است كه گمراه و گمراه كننده‌اند و مردم را با وساوس خود به كوره راههاى پر پيچ و خم تاريكى و ضلالت مى‌كشانند.

(43582- 43567)

فلعمرى ... الشديد،

در اين عبارت واژه سهم، كه به معناى تير است استعاره از وسوسه‌هاى شيطانى و آرايشگريهاى اوست كه در پيشگاه حق تعالى فرزندان آدم را به آن، تهديد كرد و گفت: «قالَ رَبِّ بِما أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي» [1].

وجه استعاره آن است كه ابليس اين وسوسه‌ها را جلو روى انسانها جلوه مى‌دهد و روح آنان را تحت تأثير قرار مى‌دهد و باعث هلاكت و تباهى آنها در آخرت مى‌شود چنان كه تير به روى كسى بياندازند و او را به هلاكت برسانند. واژه‌هاى تفويق، اغراق، نزع ورمى را كه معانى آنها در قسمت لغات ذكر شد به عنوان ترشيح براى اين استعاره ياد فرموده است. منظور از مكان نزديكى كه شيطان از آن جا بنى آدم را هدف قرار داده همان است كه از پيامبر اكرم نقل شده است «كه شيطان مثل خون در باطن وجود انسانها در جريان است‌ [2]» و نيز مى‌فرمايد. «اگر نه اين بود كه شيطانها بر دلهاى بنى آدم احاطه كرده‌اند فرشتگان آسمان را با ديده‌هاى دل خود مى‌ديدند [3]»، مكانى از اين‌

[2] انّ الشيطان يجرى من ابن آدم مجرى الدم.

[3] لو لا انّ الشياطين يحومون على قلوب بنى آدم لنظروا الى ملكوت السموات.