دست آوردند علاوه بر آنچه كه در آخرت نصيب آنان مى‌شود كه اهل دنيا از آن بى‌بهره‌اند چون آنها تنها هدفشان دنياست و خداوند مى‌فرمايد: «مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الْآخِرَةِ نَزِدْ لَهُ فِي حَرْثِهِ وَ مَنْ كانَ يُرِيدُ حَرْثَ الدُّنْيا [1]».

منظور از توشه‌اى كه پرهيزكاران را به ساحل عزّت و پيشگاه عظمت و جلال مى‌رساند، و همان تقوايى است كه با خود داشته و به آن متّصف بوده‌اند، چنان كه حق تعالى مى‌فرمايد: «وَ تَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوى‌ [2]» و در بحثهاى گذشته بارها يادآورى شده است كه چگونه تقوا توشه راه است. امام در اين فصل از سخنان خود واژه متجر را براى تقوا و طاعت استعاره آورده، زيرا نهايت مقصود اين است كه در مقابل اين كارها ثواب الهى را كسب كنند كه حكم قيمت و بها دارد و به وسيله كلمه مربح‌ [3] كه به معناى سودآور است استعاره مذكور را ترشيح فرموده است، به اين دليل كه ثواب خدا در آخرت به مراتبى از اعمالى كه انسان انجام مى‌دهد و از خود مايه مى‌گذارد بالاتر و بيشتر است.

(58831- 58826)

اصابوا الذّة زهد الدنيا،

اين عبارت اشاره به لذتى است كه اهل تقوا از زهد در دنيا احساس مى‌كنند كه بزرگترين لذّت و سبب ايجاد شادمانى عظيمى است زيرا هنگامى كه اهل زهد و تقوا قلاده محبت دنيا را از گردن روح خود بيرون آورده و دور انداختند و به كمالهاى عاليه نفسانى و معنوى رسيدند آن چنان بهجت و سرورى براى آنها حاصل مى‌شود كه بسيار پر ارزشتر و با عظمت‌تر از شاديها و لذتهاى پيدا شده براى متكبران و جباران مى‌باشد، اين جاست كه سزاوار است‌

[2] سوره بقره (2) آيه (196)، يعنى: توشه برگيريد، و بهترين توشه، پرهيزكارى و تقواست.

[3] ظاهرا نسخه‌اى كه پيش شارح بوده متن سخن امام: و المتجر المربح بوده است، چنان كه ابن ابى الحديد در شرح به عنوان روايت ديگر چنين نوشته است. ج 15، صفحه 165. (مترجم).