و اگر مار كوچكترين زخمى داشته باشد از مورچه خلاصى ندارد تمام اينها امورى است كه وقتى انسان در آن فكر كند جاى آن دارد كه بگويد: مورچه در بسيارى از كارهاى خود از اكثر انسانها با هوشتر و زيركتر است زيرا آدمى هر كه باشد گاهى دچار ضعف و اشتباه مى‌شود در حالى كه اين حيوان هرگز اشتباه نمى‌كند و ضعفى از خود نشان نمى‌دهد [1].

مكفولة و مرزوقة،

هر دو منصوب و حال مى‌باشند.

(40638- 40566)

و رزقها و وفقها،

روزى مطابق ميل و درخور نيرو و به اندازه كفايتش. اين عبارت به اين طريق نيز روايت شده است مكفول برزقها مرزوقة لوفقها، اين همه عنايات را امام (ع) نسبت به ذات بارى تعالى داده است: لا يغفلها المنّان ...

و با توجه به لطفى كه خداوند در باره آفريده‌هاى خود دارد، روزى آنها را مى‌دهد و از آنان غفلت نمى‌فرمايد. و لا يحرمها الدّيّان اين سخن حضرت بيانگر اين حقيقت است كه چون خداوند ديّان و بسيار جزا دهنده است آفريده‌هاى خود را از پاداش محروم نمى‌سازد، همين كه اين حيوان قدم به عالم وجود گذارده و تحت فرمان تكوينى خدا قرار گرفته با توجه به الطاف بى‌پايان او، گويا پيروى از اوامر تشريعى وى كرده و عبادتى را انجام داده و به اين دليل مشمول معناى نام ديّان او شده و مستوجب پاداش اعمال نيك و عبادات مى‌باشد، پاداشى كه عبارت از ماده بقاء و ادامه هستى آن است و اگر چه روى صخره‌اى صاف و خشك و در دل سنگى سخت باشد خداوند درهاى روزى وى را بر رويش مى‌گشايد. سپس امام (ع) شگفتيهاى چندى كه در اعضاى مورچه قرار دارد و انسان را به تفكر وادار مى‌كند بيان فرموده است: