(44285- 44257)

و لو اراد اللَّه ... معانيها.

در اين عبارت براى اثبات مطلب به يك قياس اقترانى از شكل اول استدلال شده است كه داراى دو مقدمه شرطيه متصله مى‌باشد و نخستين مقدمه از «و لو اراد اللَّه» آغاز و به «لفعل» پايان مى‌يابد، و مقدمه دوم «لو فعل لسقط البلاء» تا آخر [1]، و نتيجه قياس اين است كه اگر خداوند مى‌خواست و اين امتيازهايى را كه در متن ذكر شد به انبياى خود عطا مى‌كرد، لازمه‌اش سقوط امتحان و بطلان پاداش و جز اينها بود، ملازمه ميان مقدم (جمله شرطيه) و تالى (جواب و جزاى شرط) در مقدمه اول كه صغرى است روشن است، زيرا ايجاد آن امتيازات براى پيامبران از ناحيه خداوند امرى ممكن و مقدور است و براى تحقق يافتن آن، تنها اراده حق تعالى كافى مى‌باشد، اما در شرطيه متصله اخير كه مقدمه دوم و كبراى قياس است امام (ع) در صورت تحقق مقدم كه اعطاى امتيازات به انبياء باشد، لوازم متعددى براى آن ذكر كرده است كه در ذيل به آن مى‌پردازيم.

(44290- 44286)

1- انه كان يسقط البلاء:

اگر خداوند به انبيا و اوليا اين مزايا را مى‌داد بساط آزمايش و امتحان بكلى بر چيده مى‌شد چون در اين هنگام مستضعفى نبود كه به استضعاف آزمايش شود، وقتى كه امكانات ياد شده وجود داشته باشد، اولا فقر و نادارى وجود ندارد تا آزمايشى كه از ناحيه صبر بر فقر پيش مى‌آيد محقق شود و ثانيا به دليل بى‌نيازى و قدرت ظاهرى كه در انبياء احساس مى‌شود تمام مستكبران با ميل و اراده نفسانى به آنان رو مى‌آورند و آزمايشى براى مستكبران تحقق نمى‌يابد، ثالثا موقعى كه همه مردم پيش آنان متواضع باشند مخالفينى بر ايشان پيدا نمى‌شود كه در برابر ضرب و قتل و انكار آنان صبر كنند و آزمايش شوند، رابعا با موجود بودن ثروت و امكانات ممكن است رو به دنيا بياورند و از