است پيامبر اكرم عرض مى‌كند: «خدايا از باد تكبر به تو پناه مى‌برم‌ [1]».

تكبر يكى از صفات ناپسند و جزء گناهان به حساب مى‌آيد و نقطه مقابل صفت پسنديده تواضع است. صفت تكبر شباهت زيادى به عجب دارد و عجب موقعى تحقق پيدا مى‌كند كه انسان آن چنان به خود مطمئن باشد كه هيچ احساس نياز به منعم خود نداشته و براى ديگران هم كمالى فرض نمى‌كند كه خود را از آنها بالاتر بداند بلكه تمام كمالات را منحصر به خود و جدا نشدنى از خود مى‌داند. فرق اين دو صفت آن است كه متكبر براى ديگران مقام و مرتبه‌اى فرض مى‌كند امّا مقام خود را از آنان برتر مى‌داند ولى شخصى كه عجب دارد براى ديگران هيچ شخصيت و موقعيّتى تصور نمى‌كند.

آفات تكبّر

اثرات سوء تكبّر بسيار است برخى مربوط به باطن متكبر است و برخى در مورد اعمال و كارهاى ظاهر او مى‌باشد، امّا اعمال باطنى و قلبى او از اين قبيل است كه ديگران را حقير و بى‌مقدار مى‌شمارد و هيچ كس را شايسته همنشينى و نشست و برخاست با خود نمى‌داند، و مى‌خواهد كه ديگران هميشه دست بر سينه پيش او بايستند، بلكه گاهى عقيده دارد كه ديگران حتى شايستگى براى اين هم ندارند. دانشمند متكبر به اشخاص عامى با ديده تحقير و تمسخر نگاه مى‌كند، و بالاخره از ويژگيهاى باطنى متكبر، آن است كه بر ديگران حسد مى‌ورزد و كينه آنان را به دل مى‌گيرد. امّا آنچه مربوط به اعمال ظاهرى تكبّر مى‌باشد از اين قرار است: پيوسته در راه رفتن بر ديگران پيشى مى‌گيرد، و در مجالس از همه بالاتر مى‌نشيند و ديگران را از همنشينى و هم غذايى با خود