زكات بدهند و قسمت ديگر راجع به رفتار با مستحقان است.

آنچه در باره رفتار با زكات دهندگان فرموده آن است كه با آنها برخورد ناروا نكند و نسبت دروغگويى به ايشان ندهد، و به دليل رياست و فرمانروايى كه بر آنها دارد با برتر شمردن خود از آنان رو بر نگرداند و بر آنها فخرفروشى و اظهار بلند مقامى نكند.

نصب تفضيلا از باب مفعول له مى‌باشد.

(58600- 58592)

انهم الاخوان ... الحقوق،

در اين عبارت حضرت براى اثبات فرمايش خود به قياس مضمر از شكل اول استدلال كرده كه صغراى آن جمله متن است و كبرايش چنين است كه: هر كس برادر دينى و ياور و معين در تهيه صدقات و حقوق باشد لازم است امورى كه گفته شد در باره‌اش رعايت شود.

اين كه صاحبان اموال در استخراج ماليات و صدقات كمك و ياورند، به اين دليل است كه اموال را آنها به دست مى‌آورند و صدقات را آنها مى‌دهند و روشن است كه اين مطلب در صورتى تحقق مى‌يابد كه مورد احترام و مهربانى واقع شوند و كارهاى ناپسندى كه بيان فرمود در باره آنان انجام نگيرد تا ناراضى و از مسير حق منحرف نشوند و از دادن زكات و صدقات خوددارى نكنند كه در مقدار آن كاهش پيدا خواهد شد و ممكن است عبارت فوق را شامل حال لشكريان و سربازان نيز بدانيم. بخش بعدى در باره حقوق مستحقان است:

(58653- 58601)

و إنّ لك ... و امّا موفوك حقّك،

در اين عبارت براى حسن رفتار با مستحقان و كمال رعايت حقوق آنها دليل آورده است.

جمله مذكور در متن در حكم صغراى شكل اوّلى است كه تقدير كبرايش اين است: هر كس را كه در مالى بهره‌اى معين و واجب باشد و در آن بهره، شركايى هم نيازمند و بينوا داشته باشد و حق خود را هم از آن مال بطور كامل‌