تيرگى دل و ستبرى بدن مى‌شود [1].»

بر عكس، اگر در وجود انسان عقل و خرد، حاكم شود، قواى ادراكى او، غبار كدورتى را كه در پى پر خورى و شكمبارگى يافت مى‌شود از خود مى‌زدايد، چنان كه آيينه با صيقل جلا داده و پاك مى‌شود، و با رفع كدورت از قواى ادراكى، جوهره نفس آدمى نيز كه با پيروى از خواسته‌هاى جسمانى و هواى نفسانى آلوده و تيره شده بود جلا و صفا يافته و روشن مى‌شود و از اين رو به عالم بالا اتصال و شايسته كسب فيض و گرفتن نور از عالم بالا مى‌شود.

(51924- 51919)

و برق له لامع كثير البرق،

منظور از كلمه لامع مرحله‌اى از خلسه است كه سالك با رياضت و تقويت اراده به آن مى‌رسد و در اين مرحله براى او انوار الهى و يا لذّتى پيدا مى‌شود كه در سرعت و ظهور و خفا همانند برق جهنده است و در اصطلاح عارفان آن را «وقت» مى‌گويند و اين مرحله پيوسته در ميان دو وجد و سرور، قرار دارد كه يكى قبل از آن و ديگرى پس از آن براى عارف پيدا مى‌شود، زيرا، هنگامى كه لذّت انوار لامعه را چشيد و پس از آن جدا شد، در فراق آنچه از دست داده، ناله و آوازى براى او پيدا مى‌شود.

اين لوامع در آغاز كار براى انسان اندك اندك پيدا مى‌شود، امّا، موقعى كه با توجه و دقت به رياضت پرداخت، زياد مى‌گردد، و از اين رو، امام (ع) با كلمه لامع اشاره به خود آن نور فرموده و با كثرت برق و افزونى درخشندگى آن اشاره به كثرتى فرموده است كه با كامل شدن رياضت حاصل مى‌شود.

احتمال ديگر در معناى عبارت: لامع كثير البرق آن است كه «لامع» استعاره از عقل فعال و درخشندگى آن به معناى ظاهر شدنش براى عقل انسان و كثرت برق آن اشاره است به بسيارى ريزش و فيضان آن انوار كه در هنگام توجه دقيق به رياضت مانند برق براى او ظاهر مى‌شود.