أَسْلَفَتْ وَ رُدُّوا إِلَى اللَّهِ مَوْلاهُمُ الْحَقِّ وَ ضَلَّ عَنْهُمْ ما كانُوا يَفْتَرُونَ.» [1]

[شرح‌]

(53777- 53704) امام (ع) در اين خطبه شريف كه دنيا را نكوهش و نواقص آن را گوشزد كرده، مى‌خواهد انسان را چنين هشدار دهد كه از تمايل زياد به دنيا بر حذر باشد و بداند كه رو آوردن به زرق و برق دنيا، آدمى را از توجه به خدا باز مى‌دارد، بايد به دنيا به گونه‌اى نگريست و استفاده كرد كه بدان منظور پديد آمده است (يعنى دنيا را وسيله آخرت قرار داد و نه هدف) كلمه دار خبر مبتداى محذوف (الدنيا) است.

در آغاز، عيبهاى دنيا را بر شمرده و مردم را از آن بر حذر داشته است:

1- دنيا با گرفتارى و بلا همراه است و به منظور رساتر بودن كلام، اين معنا را بطور كنايه با لفظى كه از مادّه حفوف اشتقاق يافته و به معناى احاطه و فراگيرى همه جهات است تعبير فرموده است، چون كنايه رساتر از تصريح است.

2- دنيا به دغلكارى و فريب شهرت دارد، لفظ فريب و دغل را به عنوان كنايه و استعاره ذكر كرده است، زيرا گاهى در دنيا خوشيهايى به انسان رو مى‌آورد كه چون مورد پسند انسان است و به آن خو مى‌گيرد، تصور مى‌كند كه اين وضع براى هميشه باقى مى‌ماند گويا از دنيا قول گرفته كه هميشه با او سر سازش داشته باشد، و چون آن وضعيت تغيير مى‌كند و دنيا با او ناسازگار مى‌شود مثل آن است كه دنيا وى را فريب داده و با او مكر كرده است و از آن رو كه اين تغيير حالت، از خوشى به ناخوشى و بالعكس براى دنيا زياد و دائمى است لذا به اين ويژگى معروف و مشهور است.