گنهكار كه در آخرت به كيفر و عذاب دچار خواهد شد شهرت ندارد، بنا بر اين كسى از او، ترس و بيمى نداشته از او دورى نمى‌كند، و علّت آن كه جامعه گفته‌هاى او را مى‌پذيرند آن است كه تظاهر به اسلام و مصاحبت پيامبر كرده و ادّعا مى‌كند كه خود سخنان آن حضرت را شنيده، در حالى كه مردم از نفاق باطنى او بى‌خبرند، آنجا كه خداوند متعال در رابطه با كيفر منافقان مى‌فرمايد:

«إِنَّ الْمُنافِقِينَ فِي الدَّرْكِ الْأَسْفَلِ مِنَ النَّارِ. [1]»، و نيز هنگامى كه به توصيف حال آنها پرداخته و بيان مى‌كند: «إِذا جاءَكَ الْمُنافِقُونَ قالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ‌ [2].»، اين آيه دليل بر آن است كه منافقان كاذب و دروغگو هستند، زيرا به زبان شهادت به حقانيت پيامبر مى‌دهند در صورتى كه عقيده آنان بر خلاف اين است و چنين مردمى از دروغ بستن بر پيامبر باكى ندارند. أئمّة الضّلال، منظور از اين كلمه خلفاى بنى اميه است، و آنان كه مردم را به آتش دوزخ فرا مى‌خواندند، كسانى بودند كه مردم را به پيروى از بنى اميّه در امورى كه بر خلاف دين و اسلام بود مى‌خواندند و اين متابعت و پيروى كردن موجب رفتن به جهنّم و دخول در آتش دوزخ بود.

(50022- 49998)

بالزّور و البهتان،

اشاره به امورى است كه وسيله تقرّب جستن منافقان به بنى اميّه بود، از باب نمونه: اخبارى در فضيلت و ولايت و فرمانروا بودن آنان از قول پيامبر جعل مى‌كردند و در مقابل، از آنها مال و ثروت و پول و پاداش مى‌گرفتند، و سرپرستى كارها و فرمانروايى بر مردم به آنان داده مى‌شد.

(50037- 50023)

و انّما النّاس ... الّا من عصم،

امام (ع) در اين گفتار به علّت و انگيزه‌

[2] سوره منافقون (63) آيه (1) يعنى: هر گاه اهل نفاق پيش تو آمدند و اظهار داشتند: كه به رسالت تو گواهى مى‌دهيم ...».