طرد مى‌كند. و در موقع نصيحت كردن و خيرخواهى سختى و زورگويى به عمل مى‌آورد، و اگر كسى سخن او را نپذيرد و با دليل ردّ كند خشمگين مى‌شود و نسبت به دانش آموزان خود، درشتى روا مى‌دارد و آنان را حقير شمرده به خدمت مى‌گيرد، غيبت و بدگويى مى‌كند و حرف زياد مى‌زند، از اثرهاى سوء تكبر آن است كه گاهى باعث ترك بسيارى از كارهاى پسنديده مى‌شود، از جمله اين كه، تواضع را ترك مى‌كند و از مجالست با پايين‌تر از خود دورى مى‌نمايد و با صاحبان حاجت به نرمى رفتار نمى‌كند و بسيارى از نارواهاى ديگر.

نكوهش تكبر از نظر قرآن و سنت‌

نكوهشهاى زيادى از اين خوى ناپسند در قرآن و سنت نقل شده است: اما در قرآن مى‌فرمايد.

الف: «كَذلِكَ يَطْبَعُ اللَّهُ عَلى‌ كُلِّ قَلْبِ مُتَكَبِّرٍ جَبَّارٍ [1]».

ب: «وَ اسْتَفْتَحُوا وَ خابَ كُلُّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ [2]» و اما سنت:

الف: پيامبر اكرم فرمود: خداوند متعال مى‌فرمايد: كبريايى در خور من و بزرگوارى شايسته مقام من است، و هر كه اين دو صفت را بر خود روا دارد، با من به ستيزه برخاسته است و من او را در جهنم سرنگون خواهم ساخت.

ب: امام (ع) مى‌فرمايد: كسى كه در دلش ذره‌اى تكبر و خود پسندى باشد داخل بهشت نمى‌شود، و اين كه اين صفت پرده‌اى ميان انسان و بهشت مى‌شود به آن دليل است كه وى را از خويهاى پسنديده‌اى كه در حقيقت راههاى ورود

[2] سوره ابراهيم (14) آيه (14) يعنى: فتح و پيروزى نصيب رسولان الهى و هلاكت و حرمان سزاى هر ستمگر و جبّار است.