زيرا، هدايتى كه در اين آيه شريفه ذكر شده به معناى روشن ساختن راه و
جمله ليظهره على الدين كله اشاره به برخى از هدفهاى بعثت پيامبر است و عبارت:
بظهور الفلج در سخن امام نيز به همين معنا مىباشد و فلج به ضمّ فاء و سكون لام به
معناى پيروزى و با ضمّ لام به معناى شاعر و سخنران نيز جايز است.
(40468- 40443)
فبلّغ الرسالة ...،
اين جمله اشاره است به اين كه پيامبر اكرم امانت الهى را كه عبارت از
وحى بود، به حق ادا فرمود، و منظور از صدعه بالرّساله روشن و آشكارا ساختن ماموريت
رسالت مىباشد و در گذشته [2]
معلوم شد كه اصل صدع به معناى شقّ و جدا كردن است كه گويا پيامبر (ص) با اظهار
نبوّت و رسالت خود، شق عصاى مشركان كرده و جمع شرور آنان را پراكنده و متفرّق
ساخته است، و معناى حمله على الحجّه، دعوت جامعه و مجذوب ساختن آنها براى گام
نهادن در راه روشن خدا و شريعت اوست، و اين دعوت براى آنان كه اهل تعقّل و
استدلالند همراه با حكمت و موعظه نيكو و مجادله به نحو احسن است امّا براى كسانى
كه به استدلال توجّهى ندارند با جنگ و شمشير توأم خواهد بود، و منظور از بپا داشتن
پرچمهاى هدايت، نشان دادن دليلها مىباشد كه عبارت است از معجزهها و كليه قوانين
دينى و منار الضياء نيز به معناى دليلهاى روشن است و واژههاى محّجه، أعلام و
منار، به عنوان استعاره به كار رفته و دو كلمه صادعا و دالّا حال و منصوب و
كلمههاى امراس و عرى استعاره از دين و ايمان است كه بر آن چنگ مىزنند و به آن
متمسّك مىشوند و واژههاى متانه و وثاقه ترشيحهاى اين استعارهاند.
[1] سوره توبه (9) قسمتى از آيه (32)، يعنى: خداوند، پيامبرش را با
هدايت و آيين راستين فرستاد، تا وى را بر تمام اديان غلبه دهد.