مى‌دهد راستگوتر و وفادارتر است از اين كه به دروغ بگويد و يا مغرورت كند، چه بسيارند پند دهندگانى كه نزد تو متّهمند و بسيارند راستگويانى كه تو آنان را دروغگو مى‌دانى، اگر دنيا را از شهرهاى ويران شده و خانه‌هاى فرو ريخته بشناسى، آن را يادآورى كننده‌اى دلسوز و واعظى گويا، همچون دوستى مهربان، خواهى يافت كه در رسيدن اندوه به تو بخل مى‌ورزد، دنيا براى كسانى كه آن را خانه هميشگى ندانند خوب سرايى است و براى آنان كه آن را وطن نگيرند نيكو محلى است سعادتمندان به وسيله دنيا، در قيامت كسانى هستند كه امروز از زرق و برق آن گريزانند.

هنگامى كه نفخه صور بدمد و رستاخيز آشكار شود و اهل هر دينى به دين خود ملحق شود و بندگان هر معبودى به معبود خود بپيوندند و هر اطاعت كننده‌اى به فرمانرواى خود برسد، در آن موقع نه چشمى بر خلاف حق و عدالت در هوا گشوده، و نه گامى آهسته در زمين جز به حق برداشته شود، و در آن روز چه دليلهايى كه باطل نمى‌شود و چه عذرهايى كه قطع نمى‌شود، پس در جستجوى چيزى باش كه بتوانى عذر خويش را با آن اثبات كنى و حجت و دليل خود را با آن استوار سازى آنچه باقى و ماندنى است بر آنچه باقى نمى‌ماند انتخاب كن و وسيله‌اى براى سفرت آماده كن و چشم به جرقّه‌هاى برق نجات بدوز و بار سفر را بر پشت مركبها محكم ببند.»

[شرح‌]

ادحض:

(53017- 53007) خبر براى مبتداى محذوف (انسان) است يعنى: آدمى وقتى كه در روز رستاخيز مورد سؤال واقع مى‌شود كه: چه چيز تو را به خدايت مغرور كرد، مخاطى است كه پاسخ درستى ندارد بلكه دليلش براى فرار از مسئوليت باطل‌ترين دليلها و عذرش بيجاترين عذرهاست.

منظور از اين كه اين شخص در دنيا براى جاهل نگهداشتن نفس خود اصرار و مبالغه داشته، آن است كه آن را در پيروى خواسته‌هاى خودش آزاد