شهادتين بر زبان جارى مى‌كردند، و در نمازهاى جماعت شركت مى‌كردند اما به حقايق آن توجه نداشتند و دستورات واقعى را عمل نمى‌كردند.

(45583- 45572)

شعار النار و لا العار،

سخنى است كه اشخاص خودخواه و متكبر، به منظور اين كه دست به فتنه و آشوب بزنند و اعمال ضد انسانى و فرار از قانون اخلاقى و دينى را موجه نشان دهند، بر زبان مى‌آوردند، و اين دو كلمه منصوب و مفعول براى دو فعل مقدر مى‌باشند كه چنين مى‌شود: ادخلوا النار و لا تحتملوا العار: در آتش (جهنم) داخل شويد و تحمّل ننگ و عار نكنيد. آن گاه امام (ع) اين مردم را كه چنين حالتى دارند و اين گونه سخنان بر زبان مى‌رانند، مانند شخصى دانسته است كه مى‌خواهد وجهه اسلام را دگرگون سازد و به طريق استعاره بالكنايه، فساد عمل وى را خاطر نشان مى‌فرمايد، و اسلام را به ظرفى تشبيه كرده است كه وارونه شده و محتويات مفيد آن ريخته شود و وجه مشابهت اين است كه كارهايى كه اينها انجام مى‌دهند مانند كارهاى كسى از دشمنان اسلام است كه قصد دارد با كارهاى خود اسلام را تباه سازد.

(45599- 45584)

انتهاكا و نقضا،

اين دو كلمه مفعول له براى فعل تكفئوا، مى‌باشند و مى‌توان گفت: اين دو كلمه كه به معناى هتك حرمت و نقض پيمان است، در حقيقت پى‌آمد و نتيجه تمام فعلهايى است كه امام (ع) به مردم زمان خود نسبت داده، و ذكر اين دو، در اين مورد خاص مفسّر بقيه موارد مى‌باشد.

منظور از پيمان الهى كه حضرت شكستن آن را به ايشان نسبت مى‌دهد همان تعهدات دينى است كه موقع پذيرفتن اسلام خود به خود به آن ملتزم شده‌اند، يعنى ايمان راستين به خدا و پيامبر و تمام دستوراتى كه از شرع مقدس رسيده است، و بعد مى‌فرمايد خداوند اين پيمان را به اين علت وضع كرده است كه خلق را در روى زمين امان باشد و حرمت حفظ و نگهدارى آن صاحبانش را از شرّ تمام دشمنان حق و حقيقت مصون دارد.