آيين اخلاق در قرآن (ترجمه دستور الأخلاق فى القرآن) - دراز، محمد بن عبد الله؛ مترجم محمد رضا عطائي

نام کتاب : آيين اخلاق در قرآن (ترجمه دستور الأخلاق فى القرآن) نویسنده : دراز، محمد بن عبد الله؛ مترجم محمد رضا عطائي جلد : 1 صفحه : 882

آيين اخلاق در قرآن
فهرست مطالب	5
مفهوم قرآنى از حس اخلاقى	5
فصل اول: تعهد	5
فصل دوم: اجمالى از فضايل مهم اسلامى	6
نظريه اخلاقى	7
فصل سوم: مجازات	7
نظريه اخلاقى	8
فصل چهارم: نيتها و انگيزه‌ها	8
فصل پنجم: كوشش	9
اخلاق عملى	10
فصل اول: اخلاق فردى	10
فصل دوم: اخلاق خانواده	11
فصل سوم: اخلاق اجتماعى	13
فصل چهارم: اخلاق دولت‌مردان	15
فصل پنجم: اخلاق دينى	17
مقدمه مترجم	19
مقدمه محقق كتاب	22
روش ما در اين كتاب	24
شرح حال مؤلف در چند سطر	25
مقدمه به قلم استاد	27
سخن مترجم از فرانسه به عربى	45
مقدمه نويسنده كتاب	66
1 - وضع قبلى اين مشكل	67
2 - تقسيم و روش	73
اخلاق عملى	73
اخلاق نظرى:	79
3 - تحقيقى همسو(چند مكتب)	83
مفاهيم اخلاقى قرآن(اخلاق نظرى)	85
فصل اول تعهد	85
1 - ريشه‌هاى تعهد و الزام اخلاقى	87
الف - قرآن:	101
ب - سنت:	102
ج - اجماع:	112
د - قياس:	123
2 - ويژگى‌هاى تكليف اخلاقى	129
الف - امكان عمل:	141
ب - عمل آسان:	151
ج - محدوديت وظايف و تدريجى بودن آنها	165
3 - تناقضات الزام	174
اولا - وحدت و تنوع	174
ثانيا - سلطه و آزادى	175
نظريه كانت و مراحل مكتب اخلاقى او:	176
مرحله اول:	180
مرحله دوم:	183
مرحله سوم	189
خاتمه مفهوم منطقى و قانون عملى و هيچ‌كدام از مجموع مفاهيم و قوانين قادر مطلق نيستند كه موضوع محسوسى فراهم آورند و يا نابود سازند	200
فصل دوم اجمالى از فضايل مهم اسلامى	209
نظريه اخلاقى آن‌طور كه ممكن است از قرآن استفاده كرد، در مقايسه با نظريه‌هاى ديگر قديم و جديد	210
1 - تحليل تفكر عام مسئوليت	211
2 - شرايط مسئوليت اخلاقى و دينى:	224
الف - طبيعت شخصى مسئوليت	224
ب - اساس قانونى	244
ج - عنصر اصلى در عمل	253
د - آزادى	262
3 - جنبه اجتماعى مسئوليت	304
خاتمه بناى تفكر قرآنى را نسبت به مسئوليت	323
فصل سوم مجازات	326
1 - مجازات اخلاقى	327
خوبى‌هاى فضيلت:	340
زشتى و قبح رذيلت:	341
2 - مجازات قانونى	343
3 - نظام توجيه قرآنى و جايگاه كيفر الهى:	359
الف - انگيزه‌هاى درونى	367
ب - جنبه‌هاى شرايط محيطى و موضع انسان	403
ج - اعتبارات نتايج و پيآمدهاى عمل	413
الف - جلوگيرى از قوت و قدرت كافران و درهم شكستن توان دشمنى و عداوتشان:	415
ب - پيشگيرى از فساد و بى‌بندوبارى تا در روى زمين گسترش نيابد:	415
ج - نجات دادن مؤسسات دينى از ويرانى:	415
نتايج غيرطبيعى(يا مجازات الهى)	421
4 - مجازات الهى	427
طبيعت مجازات الهى و اشكال مختلف آن	427
الف - مجازات الهى در دنيا	429
ب - عنصرى كه به تأييد گروه مؤمنان مربوط مى‌شود	435
ج - جنبه عقلى و اخلاقى	438
د - جنبه روحى	441
كمبود مجازات دنيوى	446
پاداش الهى در حيات اخروى	448
نخستين چشش مزه سرانجام كار	453
بهشت:	454
خوشبختى حسى	459
دوزخ	471
كيفرهاى اخلاقى سلبى:	471
كيفرهاى اخلاقى(ايجابى)	473
كيفرهاى بدنى	476
جدول راه‌هاى مختلف توجيه	483
خاتمه اعداد و ارقام سخن‌گوى اصلى	484
فصل چهارم نيتها و انگيزه‌ها	500
نيت	502
الف: نيت هم‌چون شرطى براى باور داشتن عمل است	504
ب: نيت و طبيعت فعل اخلاقى	519
ج - برترى نيت نسبت به عمل:	533
د - آيا نيت تنها كافى است؟	545
انگيزه‌هاى عمل	553
الف - نقش نيت غيرمباشر و طبيعت آن:	555
ب - نيت خوب	564
ج - بى‌هدفى نيت	599
و اينك نمونه‌هايى فراوان از سنت نبوى:	613
1 - كسب	613
2 - كماليات	614
3 - استثنائات	615
4 - بازيچه	616
د - نيت‌هاى بد	625
1 - نيت زيان‌رسانى:	626
2 - نيت فرار از تكليف:	629
3 - نيت دست يافتن به كسب نامشروع:	632
4 - نيت جلب رضاى مردم(ريا)	642
ه - اخلاص نيت با انگيزه‌هاى مختلط	645
خاتمه ارزش دادن اسلام براى عمل صرفا مادى	656
فصل پنجم كوشش	661
1 - تلاش و حركت رو به پيش	665
الف - تلاش مدافعه	669
ب - تلاش سازنده	688
2 - تلاش جسمى:	706
اينك سه نمونه:	710
1 - دلاورى	710
2 - نماز	711
3 - روزه	712
بررسى سه مشكل	717
1 - استقامت و بخشندگى	717
2 - گوشه‌گيرى و معاشرت	724
3 - تلاش و مدارا	729
خاتمه بحث رابطه مشقت و تلاش	746
خاتمه‌اى فراگير مهم بودن آموزش واجبات محسوس براى توده مردم	752
اخلاق عملى	10
فصل اول اخلاق فردى	765
اولا - اوامر: آموزش عمومى:	765
آموزش اخلاقى:	765
تلاش اخلاقى:	765
تزكيه نفس:	766
پايدارى:	768
پاكدامنى، بزرگ‌منشى، چشم‌پوشى:	768
تسلط بر نفس:	770
خوددارى از شكم‌پرستى و شهوت‌پرستى:	771
كظم غيظ:	772
راستى:	772
نرمش و فروتنى:	773
مواظبت در اظهارنظرها:	773
اجتناب از بدگمانى:	774
استقامت و پايدارى:	774
الگوى نيكو:	775
ميانه‌روى:	776
اعمال شايسته:	777
سبقت گرفتن بر يكديگر در كار خير:	777
خوب شنيدن و پيروى كردن:	778
خلوص نيت:	778
ثانيا - نواهى: خودكشى، قطع عضو و تغيير چهره:	779
دروغ:	779
دورويى:	779
رفتار برخلاف گفتار:	780
بخل:	780
ولخرجى:	781
رياكارى:	781
خودبزرگ‌بينى:	781
غرور، خودپسندى و فخرفروشى:	782
فخرفروشى به قدرت و دانش:	782
دلبستگى به دنيا:	783
حسد و طمع:	784
زناكارى:	785
مى‌گسارى و پليدى‌ها:	786
هر نوع آلودگى اخلاقى يا مادى:	787
دادوستد و كسب حرام:	788
مديريت بد:	789
ثالثا - مباحات: برخوردارى از نعمت‌هاى پاكيزه:	789
رابعا - مخالفت به دليل اضطرار:	790
فصل دوم اخلاق خانواده	792
اولا - وظايف اصلى و فرعى:	792
احسان به پدر و مادر و تواضع در برابر آنها و اطاعت از آنها:	792
حرمت نهادن به زندگى فرزندان:	793
تربيت اخلاقى فرزندان و تمام خانواده:	794
ثانيا - وظايف متقابل همسران:	794
الف - دستور همسرگزينى:	794
روابطى كه تحريم شده:	794
روابطى كه حلال شده است:	795
خصلت‌هايى كه خدا فرمان داده و مستحب است:	796
رضاى مطلق و متقابل:	797
مهريه:	797
شرايط چندهمسرى:	798
ب - زندگى زناشويى:	800
روابط مقدس و محترم:	800
اهداف ازدواج:	800
1 - امنيت داخلى، محبت و شفقت:	800
2 - بقاى نسل:	800
برابرى در حقوق و وظايف:	801
مشورت و رضايت دو طرف:	801
برخورد انسانى:	802
معاشرت نيكو، حتى در وقت ناراحتى:	802
آشتى پس از اختلاف:	802
تعيين داور:	803
ج - طلاق: جدايى بدترين راه است:	803
مدت انتظار:	803
سكنا دادن، و رفتار خوش به اميد سازش:	804
زن طلاق گرفته پيش از آميزش عده ندارد:	804
پس از طلاق، يا خوب نگه‌دارى:	805
و يا جدايى كه جوازى است براى ازدواج دوباره:	805
حق تصرف در چيزى كه مال زن مطلقه است، نداريم:	805
طلاق باين نيست، مگر در نوبت سوم:	806
زن طلاق گرفته حق دارد عوض مهريه را بگيرد:	806
عوض گرفتن، حق عموم طلاق‌گرفتگان است:	807
ثالثا - وظايف شخص نسبت به خويشان: بخشش به ديگر خويشاوندان:	807
وصيت:	807
رابعا - ارث: حقى است نه‌تنها بر مردان يا بزرگان يا تنها فرزندان:	808
قانون تقسيم ارث:	808
ارث لطفى است از طرف خدا، نه حق:	809
فصل سوم اخلاق اجتماعى	810
اولا - زنهارها:	810
آدم‌كشى:	810
دزدى:	811
غش:	811
وام با سود(رباخوارى):	812
اختلاس:	812
هر نوع تملك نامشروع:	812
خوردن مال يتيم:	812
خيانت بر امانت و اعتماد:	813
آزار بى‌دليل:	813
ستمگرى:	813
كمك در كار بد:	814
دفاع از خيانتكاران:	814
وفا نكردن به عهد و پيمان:	814
مكر و حيله:	815
خيانت و تبه‌كارى داوران:	815
گواهى خلاف:	815
حق‌پوشى:	816
بدگويى:	816
بدرفتارى با يتيم و فقير:	816
مسخره كردن:	817
تحقير مردم:	817
تجسس:	817
افتراء و غيبت:	817
نيت بد و زودباورى:	818
نسبت زنا دادن:	818
دخالت زيان‌آور:	819
بى‌تفاوتى در برابر زيان عمومى:	820
ثانيا - اوامر:	820
بازگرداندن امانت:	820
تنظيم قرارداد براى رفع نگرانى:	820
وفاى به عهد	822
اداى شهادت راست:	822
آشتى دادن افراد:	823
ميانجى‌گرى:	823
نه به خاطر بدان:	824
دلسوزى متقابل:	824
احسان به‌ويژه بر مستمندان:	824
به ثمر رساندن اموال يتيمان:	825
آزاد كردن بردگان:	825
يا زمينه‌سازى آزادى ايشان:	826
گذشت:	827
ناديده نگرفتن بدى در هيچ حال:	827
دفع بدى با نيكى:	828
دعوت به نيكى و نهى از بدى:	828
گسترش دانش:	829
برادرى و بزرگوارى:	830
دوستى همگان:	830
عدالت، مرحمت و احسان:	831
سه موضع‌گيرى با تفاوت در مشروعيت:	831
1 - تمسك به حق:	831
2 - بخشش درحال رفاه:	831
3 - ايثار جوانمردانه:	831
وظيفه همان حد وسط است:	832
بخشندگى يك وظيفه عمومى:	832
شرايط احسان:	832
1 - مبادله:	832
2 - فايده احسان:	833
3 - نوع بخشش:	834
4 - راه و روش بخشندگى:	834
الف - بهتر آن است كه پنهانى باشد:	834
ب - بدى نكردن به كسى كه چيزى مى‌بخشيم:	835
راهنمايى به بخشش:	836
نكوهش اندوختن و بخل ورزيدن:	837
ثالثا - قوانين ادب:	840
اجازه خواستن پيش از ورود بر ديگران:	840
با صداى كوتاه، و بلند صدا نزدن بزرگان از بيرون خانه:	841
سلام در وقت ورود:	842
جواب سلام بهتر از آن:	842
نشست خوب:	842
موضوع گفت‌وگو خير باشد:	843
حرف زدن با خوش‌ترين عبارات:	843
كسب اجازه در هنگام رفتن:	843
فصل چهارم اخلاق دولت‌مردان	844
اولا - رابطه بين رئيس و مردم:	844
الف - وظيفه رؤسا:	844
رايزنى با مردم:	844
اجراى تصميم نهايى...:	844
... برطبق قانون عدل:	845
اجراى نظم:	845
حفظ اموال عمومى و تصرف نكردن آنها:	845
بهره‌مندى از اموال عمومى محدود به توانگران نباشد:	846
اقليت‌هاى داخل جامعه اسلامى آزادى قانونى دارند:	846
ب - وظايف مردم: نظم:	848
اطاعت مشروط:	848
اتحاد در پيرامون هدف والا:	848
رايزنى در قضاياى عمومى:	849
دورى از فساد:	849
آمادگى براى دفاع عمومى:	849
رقابت اخلاقى: گسترده نكردن فضاى شكست و دورويى و مراجعه به مراجع قانونى	850
اجتناب از دوستى با دشمن و ارتباط با او:	850
ثانيا - روابط خارجى:	851
الف - در جريان‌هاى معمولى:	851
اهميت به سلامتى عمومى:	851
سفارش به فراخوانى سالم:	852
... بدون اجبار:	852
... هيچ نتيجه خوبى براى اجبار نيست:	852
ترك استبداد و تبه‌كارى:	853
برخورد نكردن با ايمنى از منحرفان:	853
خوش‌رفتارى با همسايه، عدالت، نيكوكارى:	853
ب - درحال دشمنى	854
اقدام به بدى نكردن:	854
ترك جنگ در ماه‌هاى حرام:	854
يا در اماكن مقدس:	854
جنگ مشروع دو حالت دارد:	854
1 - دفاع از جان:	854
2 - كمك به مستضعفان:	855
پيكار تنها با طرف مبارزه:	855
حق فرار با ديدن تجاوزگران نيست:	855
پايدارى و اتحاد:	856
استقامت و بردبارى:	856
باكى از مرگ نيست كه در وقت خود فرامى‌رسد:	856
ترس از حيله‌گرى‌ها و توطئه‌هاى كافران:	858
تسليم نبايد شد:	858
وفا به پيمان‌هاى استوار:	859
با خيانت از روى احتياط روبرو شدن:	859
وفا به شرايط، هرچند مضر و ناسازگار باشد:	859
روابط برادرانه و انسانى: رابطه مقدس فوق لحاظ جنسيت و نوع آدميان:	860
فصل پنجم اخلاق دينى	861
وظايف ما نسبت به خدا:	861
ايمان به خدا و حقايقى كه از طرف خدا رسيده:	861
اطاعت بى‌قيد و شرط	862
تدبر در آيات الهى:	862
و مطالعه صنع پروردگار:	863
سپاس‌گذارى او به خاطر نعمت‌هايش:	864
راضى به قضاى پروردگار:	866
توكل بر خدا:	867
نوميد نشدن از رحمت او:	867
ايمنى از عذاب او!	868
وابستگى هر كار آينده به خواست خدا:	868
وفا به پيمان الهى:	868
پاسخ ندادن به دشنام مشركان:	869
دورى از هم‌نشينى با كسانى كه دخالت در آيات خدا مى‌كنند:	869
زياد سوگند ياد نكردن به نام خدا:	869
احترام سوگند را نگه داشتن:	870
پيوسته به ياد خدا بودن:	870
تسبيح و تكبير خدا گفتن:	870
اداى نماز و واجبات:	871
حج خانه خدا(دست‌كم يك‌بار در تمام عمر):	871
درخواست از خدا بين خوف و رجا:	873
بازگشت به سوى خدا و درخواست آمرزش او:	873
و بالاخره محبت خدا:	874
بايد محبت خدا بالاتر از هرچيز باشد:	874
اجمالى از مهم‌ترين فضايل اسلامى	875
برخى از مهم‌ترين فضايلى كه قرآن كريم آنها را از امتيازات مسلمان واقعى مى‌شمارد:	875

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست