بِاللَّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ كُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالًا بَعِيداً»[1]

«به خدا و پيامبرش و كتابى كه بر او نازل شده و كتب آسمانى پيشين، همگى ايمان بياوريد! كسى كه به خدا و فرشتگان و كتب الهى و فرستادگان او و روز واپسين كافر شود، در گمراهى دور و درازى افتاده است.»

اطاعت بى‌قيد و شرط[2]

«وَ لَوْ أَنَّا كَتَبْنا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِنْ دِيارِكُمْ ما فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِنْهُمْ وَ لَوْ أَنَّهُمْ فَعَلُوا ما يُوعَظُونَ بِهِ لَكانَ خَيْراً لَهُمْ وَ أَشَدَّ تَثْبِيتاً»[3]

«به يقين اگر ما به آنها دستور مى‌داديم كه يكديگر را بكشيد و يا از وطنتان خارج شويد، عدّه كمى آن را انجام مى‌دادند، اگر آنها اندرزهاى خدا و پيامبر را بپذيرند، هم به سودشان است و هم باعث تقويت ايمان آنهاست.»

تدبّر در آيات الهى:

«وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ»[4]

«هنگامى كه قرآن تلاوت مى‌شود، با توجّه به آن گوش دهيد و ساكت باشيد، شايد مشمول‌

[1] - نساء( 4) آيه 136.

[2] - گاهى گفته مى‌شود: آيا منظور آن است كه به قدر امكانات و توانمان اطاعت كنيم؟ چنان‌كه در آيه( تغابن/ 16) آمده است:

« فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ»: پس تا مى‌توانيد تقواى خدا پيشه كنيد و پرهيزگار باشيد.

- آرى، ترديدى نيست، ولى عكس اين حالت، باعث قيدى بر طاعت خدا نمى‌شود، بلكه قيدى است براى صدور خود نظم الهى كه در اين حالت امكان وجود نمى‌يابد:« لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلَّا وُسْعَها»( بقره/ 286: خداوند هيچ‌كس را جز به قدر تواناييش مكلّف نكرده). و ترديدى نيست كه اطاعت رسول خدا 6 در حدود رسالت آن حضرت جزء مكمّل طاعت خداست:

نساء/ 80:« مَنْ يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ»: هركس از پيامبر اطاعت كند، از خدا اطاعت كرده است.

و نساء/ 65:« فَلا وَ رَبِّكَ لا يُؤْمِنُونَ حَتَّى يُحَكِّمُوكَ فِيما شَجَرَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ لا يَجِدُوا فِي أَنْفُسِهِمْ حَرَجاً مِمَّا قَضَيْتَ وَ يُسَلِّمُوا تَسْلِيماً»: به پروردگارت سوگند كه آنها مؤمن نخواهند بود، مگر اين‌كه تو را در اختلافات به داورى طلبند و در دل خود ناراحت نباشند و به داورى تو كاملا تسليم باشند.

[3] - نساء( 4) آيه 66.

[4] - اعراف( 7) آيه 204.