نيست.»[1].

امّا اگر در ريشه اين عمل نگرش پاكى دخيل باشد و اگر شخص عامل به خاطر نظام برترى در توزيع سعادت كلّى اقدام مى‌كند و آن نظامى است كه اميد دارد با اين عمل در آن سهمى داشته باشد، چه خود را فراموش كند و چه خود را در اين نظام فراگير كسى بداند، در آن صورت، نيّت شايسته قدردانى و سپاس مى‌گردد، درحالى‌كه قبلا نيّت مبتذلى بوده است.

رسول خدا 6 در روايتى كه ابو سعيد خدرى نقل كرده، دراين‌باره مى‌فرمايد: «چه همراه خوبى براى يك مسلمان است، مالى كه به مسكين، يتيم و در راه مانده بدهد.»[2]، و شايد در اين جا لازم به يادآورى سخن قبلى پيامبر 6 باشد كه درباره اسبان فرمود: «براى مردى اجر است و براى مردى پوشش از عذاب و براى مردى بار گناه.»[3].

2- كماليّات‌

و ذات اين ارزش را ممكن است به عنوان استعمال معتدل وسايل خوشگذرانى و رفاه، به طور كلّى توصيف كرد[4]. توضيح اين‌كه هرگاه ما اين نوع كماليّات را بر اين اساس تصوّر نكنيم كه پاسخگوى انتظار ما و اشباع نياز فطرى ما هستند، بلكه به حساب اين‌كه نوعى احسان و نيكى هستند كه عنايت الهى مى‌پسندد، در كنار اين مطلب كه رضاى به آنها ما را موافق مشيّت الهى قرار مى‌دهد: «همانا خداوند زيباست و زيبايى را دوست مى‌دارد.»[5] در نظر بگيريم.

[1] - ر ك: سنن ابن ماجه: 2/ 724، حديث 2141؛ مصباح الزّجاجه: 3/ 6؛ مسند احمد: 5/ 372، حديث 23206؛ الأحاد و المثانى: 5/ 28، حديث 2566؛ الأدب المفرد: 1/ 113، حديث 301؛ الفردوس بمأثور الخطاب: 5/ 201، حديث 7949؛ البيان و التّعريف: 2/ 271؛ فيض القدير: 6/ 382؛ تهذيب الكمال: 14/ 451؛ كشف الخفاء: 2/ 468، حديث 2987.

[2] - ر ك: صحيح بخارى: 2/ 532، حديث 1396؛ شعب الأيمان: 7/ 275، حديث 10290؛ تفسير قرطبى: 19/ 285؛ صحيح مسلم: 2/ 728، حديث 1052؛ المسند المستخرج على صحيح مسلم: 3/ 117، حديث 2346؛ سنن كبراى بيهقى:

3/ 198، حديث 5501؛ مسند احمد: 3/ 21، حديث 11173؛ مسند طيالسى: 1/ 290، حديث 2180؛ شرح نووى: 7/ 144.

[3] - مدارك اين حديث قبلا ذكر شد.

[4] - از نمونه‌هاى اين قيدوبند، خوش‌اندامى و شيك‌پوشى است، اين دو نمونه به‌طور صريح در پرسشى آمده است كه حديث وارد ذيل اين مطلب پاسخ مى‌دهد.

[5] - ر ك: صحيح مسلم: 1/ 93، حديث 91؛ فقه الرّضا، علىّ بن بابويه قمى، ص 354؛ صحيح ابن حبّان: 12/ 280، حديث-- 5466؛ قواعد الأحكام: 1/ 38؛ المستدرك على الصّحيحين: 1/ 78، حديث 69؛ مختلف الشّيعه: 1/ 38؛ سنن ترمذى:

4/ 361، حديث 1999؛ ارشاد الأذهان: 1/ 57؛ مجمع الزّوائد: 1/ 98؛ وسائل الشيعه: 5/ 14، حديث 7؛ المعجم الأوسط:

5/ 60، حديث 4668.