فصل دوم اخلاق خانواده‌

اوّلا- وظايف اصلى و فرعى:

احسان به پدر و مادر و تواضع در برابر آنها و اطاعت از آنها:

«وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً وَ بِذِي الْقُرْبى‌»[1]

«و به پدر و مادر نيكى كنيد و هم‌چنين به خويشاوندان.»

«وَ قَضى‌ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَ بِالْوالِدَيْنِ إِحْساناً إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُما أَوْ كِلاهُما فَلا تَقُلْ لَهُما أُفٍّ وَ لا تَنْهَرْهُما وَ قُلْ لَهُما قَوْلًا كَرِيماً وَ اخْفِضْ لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَ قُلْ رَبِّ ارْحَمْهُما كَما رَبَّيانِي صَغِيراً»[2]

«و پروردگارت فرمان داده، جز او را نپرستيد و نسبت به پدر و مادر نيكى كنيد، هرگاه يكى از آن دو، يا هردوى آنها نزد تو به سنّ پيرى و شكستگى برسند (آن‌چنان‌كه نيازمند به مراقبت دائمى تو باشند، از هرگونه محبّت دريغ مدار و كم‌ترين اهانتى به آنان نكن، حتّى)، سبك‌ترين تعبير نامؤدّبانه، يعنى: اف نگو! و بر سر آنها فرياد مزن! با گفتار سنجيده و لطيف و بزرگوارانه با آنها سخن بگو! و بال‌هاى تواضع خود را در برابرشان از محبّت و لطف فرود آر! و بگو: پروردگارا! آنها را مشمول رحمت خويش قرار ده، همان‌گونه كه مرا در كودكى تربيت كردند.»

«وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْناً عَلى‌ وَهْنٍ وَ فِصالُهُ فِي عامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَ لِوالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ وَ إِنْ جاهَداكَ عَلى‌ أَنْ تُشْرِكَ بِي ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما وَ صاحِبْهُما فِي الدُّنْيا

[1] - نساء( 4) آيه 36.

[2] - اسراء( 17) آيه‌هاى 24- 23.