مجموعه آثار ط-صدرا - مطهری، مرتضی - کتابخانه مدرسه فقاهت

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 15 صفحه : 1077

مقدّمه	28
عوامل محرک تاریخ	31
تحول تاریخ و تطوّر تاریخ	33
آیا تاریخ براساس تصادف است؟	33
ارزش تاریخ	34
فرق میان تحول تاریخ و تطوّر تاریخ	36
نظریه ادواری بودن تاریخ	38
توجیه تاریخ بر اساس دین	40
سه بعد تاریخ در دید مذهبی	43
نظریات درباره عامل تحول تاریخ	45
ابتکار در انسان	50
نظریه هگل درباره روح زمان	52
فرهنگ بشری و فرهنگ ملی	57
نقش نابغه در حرکت تاریخ	60
نابغه کیست؟	61
تأثیر نوابع در تاریخ	64
تأثیر عوامل محرک تاریخ در یکدیگر	66
عامل جغرافیا و حرکت تاریخ	69
تأثیر نژاد	73
توجیه اقتصادی تاریخ	80
اصول چهارگانه دیالکتیک	81
دو مشخِّص تفکر دیالکتیکی	83
اسلام و تفکر دیالکتیکی	83
سخن راسل	87
مقصود از « زیربنا »	90
باید و نباید در مارکسیسم	92
شوخی طلبه ها	95
ارزش وجدان انسان	99
فکر ثنوی	1001
نظریه درست	1002
نظریه مارکسیسم	1004
خوشبینی قرآن به تاریخ	1008
اصل تأثیر متقابل و نتیجه آن	101
غلبه صلاح بر فساد در جامعه ها	1010
داستان عالِم و صدر اعظم	1012
1 نبرد حق و باطل در قرآن	1015
تقریر مطلب به زبان حکمت الهی	1015
نگاه مارکسیسم به تاریخ	1017
ایراد وارد بر مورخان ماتریالیست	1019
تعبیر علّامه طباطبایی	1021
جنگ حق و باطل در قرآن	1021
1. آیه 17 سوره رعد	1022
سه نکته موجود در آیه	1023
الف . باطل به تبع حق پیدا می شود و با نیروی حق حرکت می کند	1023
ب . زوال باطل و بقای حق	1024
ج . نمود داشتن باطل	1024
2. آیه 18 سوره انبیاء	1025
خصلت خطایابی ذهن	103
2 نبرد حق و باطل در قرآن	1032
3. آیات اول سوره محمد صلی الله علیه و آله	1032
نکته	1034
آیاتی که حاکی از تعزّز و بی نیازی اسلام است	1039
فرق ضرورت ناشی از اختیار و ضرورت حاکم بر اختیار	1042
آیات سوره نساء	1044
آیات سوره روم	1046
فهرستها	1049
شعار انسانی و اصول ضد انسانی	105
فهرست آیات قرآن کریم	1051
فهرست احادیث	1063
فهرست اشعار عربی	1065
فهرست اشعار فارسی	1065
فهرست اسامی اشخاص	1067
آیا همه جنگها ریشه اقتصادی دارند؟	107
فهرست اسامی کتب، مقالات، نشریات	1075
ارزش تاریخ	115
دو عیب کتابهای تاریخ	117
پاسخ به نظریه بی ارزشی تاریخ	120
واقعه تاریخی کدام است؟	122
وظیفه مورخ	123
جامعه و فرد	127
1 جامعه و فرد	129
ترکیب جامعه از افراد، حقیقی است یا اعتباری؟	130
نظریه دورکهیم	131
نظریه درست	132
آیا تاریخ هدف دارد؟	133
فرق تربیت و صنعت	138
2 جامعه و فرد	144
آیا انسان، اجتماعی آفریده شده؟	146
فطرت قابل رشد یا مسخ است	148
نقش نوابغ و قهرمانان	150
تاریخ و علم، تاریخ و مذهب، تاریخ و اخلاق	155
تاریخ و علم	157
آیا تاریخ علم است؟	157
بررسی نظریات	160
آیا تاریخ علم است؟	166
ساده انگاری در قضاوتهای تاریخی	168
درسهای تاریخ و پیش بینی تاریخ	169
یک مثال	171
شخصیت مورخ، معیار قضاوت او	173
چرا برخی پیش بینی های تاریخ واقع نمی شود؟	175
آیا جامعه انسانی هدف دارد؟	178
داوری اخلاقی درباره فرد	179
نکوهش فردی در گذشته برای تبرئه جامعه حاضر	181
نتایج اجتماعی داستان موسی و خضر	183
علیت در تاریخ	187
وظیفه مورخ	191
جبر تاریخ	192
تصادف در تاریخ	194
سخن منتسکیو، مارکس و تروتسکی	195
تکامل تاریخ	197
1 تکامل تاریخ	199
تعریف « تکامل در تاریخ »	200
انحطاط غرب	202
تفسیر الهی تاریخ	204
درماندگی در تفسیر تکامل	206
حرکت جامعه بعد از تضادها	209
2 تکامل تاریخ	214
فرق تام و کامل	214
انسان کامل	217
ملاک تکامل	221
مسخ انسان در تمدن امروز	222
3 تکامل تاریخ	229
دو معنی برای تاریخ	229
تکامل علم تاریخ	231
مسئله بایدها و ارزشها	233
نظام احسن	236
پیش بینی آینده	239
آگاهی انسان در برابر طبیعت	244
آگاهی انسان نسبت به خود	245
آگاهی انسان از تاریخ خود	247
اصلاحات لنین	250
خودآگاهی در مقابل سنتها	252
سخن عالی آدام اسمیت و هگل	254
ریشه های فکری فلسفه مارکس	259
1 ریشه های فکری فلسفه مارکس	261
واقعیتها و افکار مؤثر در مارکس	264
نگاهی به فلسفه دکارت و فلسفه کانت	267
نگاهی به فلسفه هگل	268
تأثیرپذیری مارکس از هگل و فویرباخ	272
2 ریشه های فکری فلسفه مارکس	275
اجزاء اصلی مکتب مارکس	276
دو نوع تقسیم فلسفه :	279
1. ایده آلیسم و ماتریالیسم	279
2. فلسفه بودن و فلسفه شدن	280
اشکال بر تقسیم دوم	283
تضاد خلّاق	286
مارکسیسم و امیدبخشی	287
3 ریشه های فکری فلسفه مارکس	291
سخن خاص هگل : ضد هر چیزی از درون خودش جوانه می زند	291
آیا ممکن است متحرک عین محرک باشد؟	294
تضادها نقش تشویق و ترغیب را دارند	295
مکانیسم جدل	300
1. مکانیسم اندیشه	300
2. مکانیسم عمل	308
خصلت نسل جوان : دگرگونی طلبی	310
4 ریشه های فکری فلسفه مارکس	313
مثلث « تز، آنتی تز، سنتز »	314
دو نوع وحدت وجود، و شباهت نظریه هگل با یکی از آندو	316
نقش فویرباخ	318
بطلان نظریه فویرباخ	320
5 ریشه های فکری فلسفه مارکس	322
توجیه جهان از راه دلیل و نه علیت در فلسفه هگل	324
استفاده غلط از فلسفه هگل	327
راههای گریز از پوچی گرایی و یأس فلسفی	330
1. انسان گرایی	330
2. تکامل	332
مثالهایی برای تبدیل کمیت به کیفیت :	333
1. تبدیل آب به بخار	333
2. سرمایه داری	334
3. دموکراسی	334
داروینیزم و نظریه مارکس	335
6 ریشه های فکری فلسفه مارکس	339
تصور ماتریالیستها از خلقت	339
بیان فخر رازی	342
بطلان نظریه ماتریالیستها	345
ماده و نیرو	347
7 ریشه های فکری فلسفه مارکس	351
منشأ پیدایش دین از نظر فویرباخ	353
آیا دین منشأ از خودبیگانگی است؟	355
مرحله دوم گرایش از ایده آلیسم هگل به ماتریالیسم مارکس	360
« از خود بیگانگی » از نظر مارکس	362
خود را گم کردن	364
خود را یافتن	366
سخنان عرفا در این باب	368
مادیگرایی تاریخی	371
1 مادیگرایی تاریخی	373
تناقض میان ماتریالیسم تاریخی مارکس و منطق دیالکتیک	375
2 مادیگرایی تاریخی	381
تعدیل مارکس و انگلس در نظریه جبر اقتصادی	381
اصل تأثیر متقابل	384
راه دیگر تعدیل	386
اصطلاحات	388
1. ابزار تولید	388
2. نیروی تولیدی	389
3. وجه تولید	389
شیوه تولید فردی و جمعی	389
4. روابط تولیدی	392
5. روابط اجتماعی	393
3 مادیگرایی تاریخی	398
آیا جامعه و تاریخ تک ماهیتی است؟	400
نظریات مخالف	400
1. هر نهادی از جامعه یک روح دارد	400
2. هر تمدنی دارای یک روح مخصوص است	401
نهادهای مختلف در فرد انسان	403
بیان عرفا درباره ماهیت تاریخ	405
مکانیزم ماهیت اقتصادی تاریخ	406
« طبقه »	407
از نظر مارکسیسم تاریخ شکل ستیزه جویی دارد	408
پرکسیس یا فلسفه عمل	413
1 پرکسیس یا فلسفه عمل	415
رابطه میان انسان و کار	416
علم معیار علم است یا عمل معیار علم است؟	418
پراگماتیزم	420
بررسی نظریه پرکسیس	423
2 پرکسیس یا فلسفه عمل	427
معنی اول برای اینکه مارکسیسم فلسفه عمل است	428
معنی دوم	429
معنی دقیق « پرکسیس »	430
ریشه واحد این دو معنی	432
تعارض میان فلسفه عمل و جبر تاریخ	433
آزادی از نظر مارکسیسم	433
اختیار انسان	435
3 پرکسیس یا فلسفه عمل	439
از نظر مارکسیسم شرافت انسان به کار اوست	441
مسئله اخذ اجرت بر عبادات	442
چرا در فلسفه مارکس کار جوهر انسانیت است؟	444
مفهوم خاص « کار » در مارکسیسم	445
توضیح « کار آفریننده انسان است »	446
شباهت این نظریه با عرفان	447
بررسی این نظریه	448
بررسی نظریه تکامل تاریخی	453
نقش انسان در تکامل تاریخ	455
نظریه « اقتصاد، قوه محرکه تاریخ »	455
نقد این نظریه	455
نظریه فطرت	459
پاسخ به یک فرضیه	461
شناخت تاریخ	464
مفتاح فهم تاریخ	466
امتیاز آیت اللَّه بروجردی	467
آیا کار سبب تکامل زیستی است؟	470
سخن بوعلی	472
تکامل ابزار تولید معلول تکامل انسان است نه برعکس	477
غرایز اصیل انسان	480
تولید	485
1 تولید	487
پایگاه مستقل فکری انسان	497
2 تولید	500
ایدئولوژی و جهان بینی	504
کار تبلیغاتی غیر از کار علمی است	506
نقش تبلیغ	509
پیدایش مذهب	513
3 تولید	516
تعریف تکامل	517
تکامل حقیقی و تکامل مجازی	518
چند مثال	519
جامعه وحدت واقعی دارد	525
چگونگی انتقال دوره ها	528
ایراد اول	529
ایراد دوم	530
ایراد سوم	531
دوره اشتراک اولیه، دوره برده داری، دوره فئودالیسم	535
اجتماعی یا انفرادی بودن انسان	537
آیا انسان بالطبع اجتماعی است؟	538
نظریه صحیح	542
غریزه چیست؟	547
تکامل اجتماعی انسان	551
« فصل ممیز » انسان چیست؟	552
انسان، موجودی ابزارساز	553
نقد این نظریه	554
رابطه این نظریه با نظریه تبدل انواع	556
آیا شعور انسان بر ابزارسازی او مقدم است یا برعکس؟	557
اهمیت سر انگشتان دست انسان	558
خلاصه	560
مثال به سخن گفتن	562
راز تکامل جامعه انسان	563
توجیه دیگر و نقد آن	566
زندگی اشتراکی	569
ملاکهای زندگی اشتراکی	569
1. تولید جمعی	569
2. ساده بودن ابزار تولید	571
3. نبودن محصول اضافی	572
کاهش عواطف انسانی در اثر پیشرفت تمدن	573
سوسیالیسم اسلامی	574
علت جنگ در دوره اشتراک اولیه چه بوده؟	577
در دوره اشتراک اولیه چه تضادی بوده؟ !	577
دوره اشتراک اولیه و دولت	582
دوره اشتراک اولیه و خانواده	586
1 انتقال به دوره برده داری	588
فرضیه و نه وقایع تاریخی	590
مفهوم اعتبار	591
میراث خواهی ظلّ السلطان	592
فرضیه ما	594
حس استخدام	595
2 انتقال به دوره برده داری	597
انواع زندگی اشتراکی	598
در دوره اشتراک اولیه تضاد طبقاتی نبوده است	604
دوره برده داری	607
ریشه های برده داری	608
تناقض	611
ساده بودن ابزار ملاک اشتراک نیست	613
ایرادها	616
انکار دولت در دوره اشتراک اولیه	619
بیان علمی	620
پیدایش دولت	624
دو نظریه مخالف	624
دولتهای دموکرات	625
دیکتاتوری پرولتاریا	627
ایرادها	627
مسئله بردگی در اسلام	629
دولت در کمونیسم نهایی	632
سخن خوارج	633
پیدایش مذهب	636
نظریات درباره علت پیدایش مذهب	636
1. تثبیت امتیازات طبقاتی	636
2. جهل	638
3. ترس	639
نقد این نظریات	641
نفی خلقت عالم از راه قدیم بودن ماده	644
رد این نظریه :	645
1. از جنبه حکمت الهی	645
مثال	646
2. از جنبه علم	647
تحلیل گرایش بشر به توحید	649
دو تناقض	651
انتقال از دوره بردگی به دوره فئودالیسم	654
دلگرم نبودن برده به کار	655
خصوصیات دوره فئودالیسم	657
1. رابطه سرواژی میان مالک زمین و کشاورز	657
2. نظام ملوک الطوایفی	658
انتقال به دوره بورژوازی	661
یک نمونه	663
سرمایه داری	667
1 سرمایه داری	669
انقلاب صنعتی	669
نظریات درباره وجه تمایز ماشین	670
تغییر کمّی و تغییر ماهوی	670
نظریه اول : ماهیت ابزارها تغییر نکرده	672
نظریه دوم : اختلاف در نیروی محرک است	673
نظریه سوم : ماشین تفاوت ماهوی دارد	673
ابعاد تکامل اجتماعی انسان	674
آثار منفی تکامل جامعه از نظر تقسیم کار	676
سخن توین بی	677
تئوری وحشتناک	678
خصوصیت طبقه پرولتر	681
مسئله فروش نیروی کار	682
2 سرمایه داری	684
ارزش اضافی	684
سلب مالکیت خصوصی ماشین	685
مسئله ماشین از نظر عدالت	687
حل بحرانهای ده ساله	689
ارزش	690
نظریه عرضه و تقاضا	690
کار تاجر	692
3 سرمایه داری	695
کالا	696
ریشه ارزش	698
فرق میان مالیت و ملکیت در فقه اسلامی	698
شرایط مالیت یا ارزش مبادله :	700
1. ارزش استعمال یا مفید بودن	700
2. رایگان نبودن	701
3. قابل اختصاص بودن	702
نظریه عرضه و تقاضا	703
نظریه کار	704
ایرادهای این نظریه	706
4 سرمایه داری : امپریالیسم	710
پیدایش کارتلها	711
سندیکا	712
تراست	712
ایجاد انحصار در مواد خام و تأسیس بانک	713
جنگ میان امپریالیستها	715
داستان عبید زاکانی	717
نقش آگاهیهای مردم	719
سوسیالیسم	721
1 سوسیالیسم	723
تعاریف سوسیالیسم	723
دو نظریه درباره ریشه احساس « من » و « ما »	724
تعریف چهارم	725
سوسیالیسم علمی	727
سوسیالیسم عرفانی	727
توجه اسلام به هر دو جهت	729
سوسیالیسم واقعی	731
سخن غزالی	733
پدر و مادر سوسیالیسم علمی	734
2 سوسیالیسم	736
تولید برای قدرت ملی	737
ارکان سوسیالیسم	738
راه وصول به سوسیالیسم	739
جبر تاریخ و مسئله آزادی و اختیار	740
سوسیالیسم تخیلی	741
نظریه ما	742
اصل عدالت و اصل وحدت	744
سوسیالیسم، یک امر اختیاری	748
3 سوسیالیسم	750
مالکیت اجتماعی	751
مارکس و دموکراسی	752
اصول تئوری مارکس	754
دموکراسی در گذشته	757
سوسیالیسم به مقوله فرهنگ بستگی دارد نه اقتصاد	758
فلسفه تاریخ در قرآن	761
ترکیب جامعه	763
اجتماعی بودن انسان	764
چگونگی ترکیب جامعه	766
نظریه اول : ترکیب اعتباری	766
نظریه دوم : ترکیب ماشینی	767
نظریه سوم : ترکیب اتحادی و انضمامی	768
نظریه چهارم : ترکیب مخصوص به خود	770
کلام علامه طباطبایی	772
جامعه از نظر قرآن	774
اجتماعی بودن انسان	777
آیات دالّ بر اجتماعی بودن انسان	777
1. آیه سوره حجرات	777
2. آیه سوره زخرف	780
اختلاف استعدادها	782
آیات دالّ بر حقیقی بودن ترکیب جامعه	785
1. آیاتی که در آنها مخاطب امت است	785
2. آیاتی که برای امتها سنت و قانون قائل است	786
3. آیات دیگر	787
پاسخ به یک اشکال	790
تعبیر شیخ بهایی	791
اصالت یا اعتباریت جامعه - وحدت جامعه انسانی	794
مقایسه با نظریه دورکهیم	795
1. حقیقی یا اعتباری بودن افراد	795
2. هدفدار بودن یا نبودن جامعه	796
فطرت انسانی	797
سه عامل سازنده شخصیت انسان	799
جامعه انسانی در مجموع متکامل است	801
آیات دالّ بر استقلال فرد	804
1. آیه سوره نساء	804
2. آیه سوره رعد	805
وحدت جامعه انسانی	807
ناسیونالیسم و انترناسیونالیسم	808
اسلام و ناسیونالیسم	811
جامعه و نظریه فطرت	814
ریشه ثبات اخلاق فطرت است	816
نظریه اصالت هویتهای اجتماعی	817
فطرت، ریشه هویت فردی و اجتماعی انسانی	818
توضیح بیشتر نظریه فطرت	821
تفاوت نظریه مارکس و نظریه فطرت درباره هویت جامعه	823
جامعه واحد انسانی	825
احتمالات درباره آیه سوره حجرات	825
مسئله اکثریت آراء	828
تاریخ در قرآن	834
علم تاریخ	834
سه نوع علم تاریخ	834
1. علم به وقایع گذشته	834
2. تاریخ علمی	838
تاریخ و قانون کلی	840
3. فلسفه تاریخ	843
ویژگیهای تاریخ علمی	845
اعتبار تاریخ نقلی	846
آیا جامعه ضابطه کلی دارد؟	848
تفاوت ضرورت و جبر	849
تاریخ علمی مبتنی بر طبیعت داشتن جامعه است	851
آیا تاریخ، ماتریالیست است یا ایده آلیست یا رئالیست؟	852
نظریه درست	853
اسلام و نیازهای مادی	854
نتیجه	855
دعوتهای اسلام	860
آیاتی که روی معنویات تکیه کرده است	860
آیات سوره نساء	863
آیاتی که بر رضوان الهی تکیه کرده است	865
آیات نصرت خدا	868
آیات سوره حج	870
مَطلع دعوت پیغمبر اسلام	872
مادیت تاریخ از نظر قرآن	874
بیان طرفداران مادیت تاریخ	874
تقسیم جامعه به دو طبقه با دو طرز فکر	876
پیدایش تضاد	876
مذهب از نظر مادیت تاریخ	877
قطب بندیهای اجتماعی در قرآن از نظر قائلین به مادیت تاریخ	879
ردّ این نظریه	880
دعوت انبیای گذشته	882
صحنه سحره فرعون	884
فرزدق و هشام	885
آیات سوره طه	886
موانع پذیرش دعوت	887
1. گناه	887
2. عادت اجتماعی	889
معرفی ضدها	890
خاستگاه مذهب	892
خاستگاه مذهب از نظر ماتریالیستها	893
نظریه درست	895
مترَف بودن، یک مانع اخلاقی و اجتماعی	897
سه گروه در مقابل دعوت پیامبران	899
توضیح نظریه فطرت	901
آیه استضعاف	905
آیا آیه یک اصل کلی را بیان می کند؟	906
آیات دیگر	909
دو نوع استکبار	911
آیات استکبار	912
بررسی آیات استضعاف و استکبار	915
سه گونه توجیه آیات	916
آیاتی که شامل استضعاف و استکبار است	921
ملامت مستضعفین	922
دو گونه مستضعف	925
محاکمه میان مستکبر و مستضعف	925
ریشه فسادها، مترفین	927
آیات سوره غافر	929
مذهب و گرایشهای مذهبی از نظر قرآن	935
نظریات اجتماعی درباره مذهب	935
1. مذهب زاییده روح جمعی جامعه است	935
2. نظریه مارکسیسم	936
3. نظریه برخی ماتریالیستها	938
4. نظریه قرآن	939
قرآن به دو مذهب قائل است	941
منشأ شرک	942
شکستن حریم توحید	944
قوّت نیروی عادت	945
فساد عمل، ریشه دیگر شرک	946
رسالت ادیان الهی	947
معنی « دین »	958
چهار معنی برای « دین »	958
« دین » در قرآن	959
بازگشت چهار معنی به یک معنی	965
بررسی	968
هدف اصلی انبیا	977
چند مفهوم مذهبی تاریخی	982
معنی اسلام	982
معنی ایمان	983
معنی اهل کتاب	985
شرک تاریخی و شرک خفی	985
معنی کافر	986
معنی منافق	990
گروههای چهارگانه در مقابل امیرالمؤمنین علیه السلام	991
خوشبینی و بدبینی به جهان و انسان	998
فیلسوفان گریان	999
صادق هدایت، پیام آور خودکشی	999

نام کتاب : مجموعه آثار ط-صدرا نویسنده : مطهری، مرتضی جلد : 15 صفحه : 1077

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست