3 ریشه های فکری فلسفه مارکس

- بعد از اینکه جدل را طرح کرد و معنایش را گفت یک سخنی از مائو نقل میکند، میگوید:

«این مطلب را هیچ کس بهتر از مائوتسه تونگ بانی مکتب مارکس در چین بیان نکرده است. وی مینویسد: علت اساسی نشو و نمای هر چیز در برون آن یافت نمیشود بلکه بر عکس در درون آن است (یعنی یک چیزی اگر بخواهد رشد بکند نیاز به علت برونی ندارد که عقیده قائلین به متافیزیک باشد، مثلًا خدا، بلکه علتش در درون است.) این علت ناشی از سرشت متضاد ملازمِ هر چیز و هر پدیده است (این تضاد درونی، خودش باعث رشدش میشود.) تضادها هستند که مولد حرکت و نشو و نمای چیزها میشوند. بدین ترتیب جدل مادیگرا نظریه متافیزیکی علت برونی را مصممانه رد میکند ... همچنین در دنیای نباتات و حیوانات رشد ساده یعنی نشو و نمای کمّی نیز بهطور اساسی به تحریک تضادهای درونی انجام میگیرد.

توسعه جامعه نیز بهطور دقیق به همین ترتیب است.» [1]

سخن خاص هگل : ضد هر چیزی از درون خودش جوانه می زند

اینجا توضیحی که خودش تتمهای از حرفهای آن جلسه است عرض میکنم. در مورد این اصل تضادی که هگل آورده است و بعد پیروان او آن را بیشتر توضیح دادهاند گفتیم که دو مشخِّص دارد