زدند. برای اینکه موجودیت خودشان را حفظ کنند و از بین نروند آمدند مذهب را اختراع کردند و در مذهب از عدالت و آزادی و مساوات و رحم و مروّت سخن گفتند. با این پوزبندهای مذهبی، ابرمردها که باید جلوشان باز باشد تا جامعه و نسل آینده بشریت را پیش ببرند [از کارشان بازماندند.] آمدند گفتند ظلم بد است. چرا ظلم بد باشد؟ ظلم بد است برای کسی که نمیتواند. برای کسی که میتواند، کار خیلی خوبی است، باید ظلم کند تا خودش را پرورش بدهد و جلو ببرد.

خلاصه آنچه که در جامعه اصالت دارد پیش رفتن و جلو رفتن و مسابقه است.

نیچه هم میگفت که اخلاق [و مذهب] خاستگاه مادی دارد ولی خاستگاهش منحصراً طبقه مستضعف است؛ اما طبقه مستضعف از این جهت مذهب را اختراع کرده که جلو حرکت اقویا را بگیرد نه اینکه خودش خواسته انقلابی باشد.

یک نفر دیگر میگوید خاستگاه مذهب فقط طبقه مستضعف است نه از آن جهت که برای طبقه برخوردار صلاحیت حرکت قائل است [و میخواهد جلو او را بگیرد، بلکه] او را اصلًا محافظه کار میداند و خودش میخواهد [حرکت کند.] آنوقت مذهب این طبقه میشود مذهب انقلابی.

نیچه میگوید که ماهیت مذهب ماهیت توقف و سکون و رکود است ولی این مذهبِ سکون را ضعفا خلق کردند برای اینکه جلو حرکت اقویا را بگیرند و حال آنکه آنها که حق حیات دارند اقویا هستند.

ولی این گروهِ دیگر میگویند مذهب، مذهب سکون و رکود نیست بلکه مذهبِ حرکت است اما مذهب از میان ضعفا برخاسته است برای اینکه به اینها حرکت ببخشد. چنانکه اخلاقشان اخلاق انقلابی است مذهبشان هم مذهب انقلابی است.

نظریه چهارم آن نظریه میشود که اساساً ما دو مذهب داریم. یک مذهب مال اقویاست و یک مذهب مال ضعفا.

قطب بندیهای اجتماعی در قرآن از نظر قائلین به مادیت تاریخ

حال اگر کسی در مورد اسلام قائل باشد که اسلام هم در تاریخْ مادی فکر میکند، چنانکه بخواهد به اسلام هم احترام بگزارد و اسلام را یک مذهب کامل و درست بداند (آنهایی که میگویند، نظرشان هم همین است) باید یکی از این دو نظریه را بپذیرد: یا باید قائل بشود که خاستگاه مذهب طبقه ضعفاست و بس، یک مذهب هم بیشتر نداریم، و ماهیت مذهب هم ماهیت انقلاب و حرکت و مبارزه است؛ و یا باید قائل بشود که ما دو مذهب داریم: مذهبی که خاستگاهش طبقه ضعفاست و ماهیت انقلابی دارد، و مذهبی که خاستگاهش طبقه اقویا و استثمارگرهاست و ماهیت ضد انقلابی