یعنی جنگ میان قبایل به هر حال وجود داشت، منتها در گذشته اسیران جنگی را که میگرفتند دیگر رها کردن نداشت، همه را میکشتند؛ بعد وقتی دیدند که میشود از محصول کار یک انسان استفاده کرد (نظیر اهلی کردن حیوانات در گذشته) [به فکر استفاده از محصول کار اسیران افتادند.]

کأنه انسان بعد از اهلی کردن حیوانات در گذشته که یک کشف بزرگی در دوره اشتراک اولیه بوده است، به یک کشف دیگری نائل شد و آن اهلی کردن انسان است، منتها همان انسانهایی که اسیر میگرفتند. این بود که آمدند و به این کار پرداختند که اینها برای آنها کار کنند و از اینجا مالکیت خصوصی ابزار تولید- که خود غلامها هم جزء ابزار تولید بودند- برای اولین بار به وجود آمد.

تضاد میان ابزار تولید و روابط تولید به این شکل است. تضاد که اینجا میگوییم یعنی آن روابط تولیدی گذشته، دیگر برای این ابزار تکامل یافته کافی نیست؛ یعنی ابزار به شکلی پیش آمده است که با مالکیت خصوصی بهتر از مالکیت اشتراکی میتواند جلو برود و لهذا این را درجهای از تکامل میگویند. کأنه انسان که قبلًا با بازوهای خودش کار میکرد حالا بازوهای دیگران را هم به کمک گرفته است. این تضاد (فقط به معنی ناسازگاری) میان ابزار تولید و روابط تولیدی گذشته برقرار میشود و آن روابط تولیدی گذشته منتفی میگردد و روابط تولیدی جدیدی به وجود میآید.

در دوره اشتراک اولیه تضاد طبقاتی نبوده است

اگر ما در مسئله تضاد به این مقدار یعنی فقط تضاد میان ابزار تولید و روابط تولیدی قناعت کنیم، میشود این را توجیه کرد. ولی اینها بیش از این مقدار میگویند. اینها میگویند اصلًا تاریخ جز کشمکش طبقات چیز دیگری نیست؛ نه فقط همان تضاد ابزار تولید با روابط تولید است، بلکه تضاد ابزار تولید با روابط تولید منجر به تضاد میان طبقات، میان گروه وابسته به ابزار قدیم و گروه وابسته به ابزار جدید میشود.

در اینجا هم باید چنین حرفی بزنند، بگویند جامعه قبل از آنکه به دوره برده داری برسد باید دچار یک تضاد طبقاتی شده باشد که آن طبقه بردهدار با طبقهای که اشتراکی زندگی میکردند جنگیده باشد و بر آنها پیروز شده باشد، در صورتی که چنین مسئلهای اینجا مطرح نیست. این یک انتقال مسالمت آمیز است؛ یعنی طبقات از بطن زندگی اشتراکی به وجود میآیند بدون یک کشمکش طبقاتی، چون کشمکش طبقاتی فرع وجود طبقه است.

در اینجا اینچنین باید فرض کنیم که زندگی طبقاتی برای اولین بار از بطن زندگی بیطبقه تولد مییابد. «وضع جدید به وجود میآید» یعنی برای اولین بار زندگی طبقاتی از بطن زندگی بیطبقه به وجود میآید، نه اینکه نوعی زندگی در اثر کشمکش طبقاتی به وجود آمده که همیشه میگویند