این مبارزهها مبارزه میان دو گروهی است که یکی دانش آن مبارزه را دارد و راه صحیح آن را میداند و دیگری راه صحیح آن مبارزه را نمیداند. آنهایی که در وضع تز زندگی میکنند و با اصول دیالکتیک هم کار نمیکنند، همیشه باید در مبارزات خودشان از مارکسیسم شکست بخورند؛ این دیگر جبری باید باشد، و حال آنکه همیشه ما شاهد انواع شکستها در مارکسیستها و کسانی که روی اصول مارکسیستی مبارزه میکنند هستیم. حال این به جای خود؛ ما اکنون این کتاب را داریم توضیح میدهیم.

معنی دوم

یک مطلب دیگر راجع به اینکه ما میگوییم مارکسیسم فلسفه عمل است، مربوط به مسئله شناخت میشود. (اینهاست که عرض میکنم در این فصل همه با یکدیگر مخلوط شده.) مسئله شناخت مسئله بسیار مهمی در فلسفه است، از قدیم و در جدید، که در واقع مقصود این است که شناخت چگونه و از چه راه صورت میگیرد؟ در جلسه پیش گفتیم ممکن است کسی چنین بگوید (اگرچه دیگران به این شکل نگفتهاند، ما داریم به این شکل تقریر میکنیم و به نظر خودم خوب هم هست) که منطق قدیم شناخت را بر اساس شناخت قائل بود، یعنی میگفت که شناخت از شناخت پیدا میشود؛ علم از علم میزاید. و لهذا منطق قدیم اصلًا با این جمله شروع میشد، میگفت علم بر دو قسم است، یا تصور است یا تصدیق؛ هر کدام از ایندو بر دو قسماند: یا بدیهی هستند یا نظری؛ بدیهی بالذات بدیهی است و هر تصور نظری را از تصور بدیهی باید به دست آورد؛ و هر تصدیق را از تصدیق بدیهی. بنابراین بدیهیها علم هستند به ذات خودشان و نظریها را هم از بدیهیها به دست میآوریم؛ مجهولات از معلومات به دست میآیند، پس همیشه علم پایه علم بعدی است.

گفتیم که در دنیای جدید آمدند و این فرضیه را عوض کردند و این مطلب را به این شکل قبول نکردند، آمدند به تقدم عمل بر اندیشه قائل شدند و گفتند که نه، علم برپایه عمل استوار است، مجهولات را از عمل باید به دست آورد، یعنی از راه استقراء، از راه تجربه کردن. تجربه و استقراء، از نظر قوای ادراکی [اگر] ما در نظر بگیریم، معنایش تقدم حس میشود بر عقل و بر فکر و اگر از نظر دیگر در نظر بگیریم خودْ عمل است، چون احساس کردن، مشاهده کردن، وارد عمل شدن است؛ تجربه کردن وارد عمل شدن است. پس علم جدید آمد گفت نه، علم را از عمل باید به دست آورد، تقدم عمل بر علم. ولی این نظریه یک نظریه خیلی قدیمی است، سیصد چهارصد سال است، از زمان بیکن چنین نظریهای پیدا شده است.