ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 20 صفحه : 693

(70) سوره معارج مكى است و چهل و چهار آيه دارد(44)	3
[سوره المعارج(70): آيات 1 تا 18]	3
ترجمه آيات	3
بيان آيات مضامين سوره مباركه معارج و مكى يا مدنى بودن آنها	4
مراد از سؤال سائل بعذاب واقع	6
مقصود از توصيف خداى تعالى به ذى المعارج	7
منظور از عروج ملائكه و روح در روز قيامت به سوى خدا	8
مراد از اينكه كفار عذاب قيامت را دور مى‌بينند و خداوند نزديك مى‌بيند	9
بيان سختى روز قيامت بر گنهكاران به نحوى كه از فرزندان و كسان خود حالى نمى‌پرسند و حتى آرزو مى‌كنند آنها را فدايى خود كنند	10
بحث روايتى رواياتى در باره نزول آيات سأل سائل بعذاب واقع... در باره مردى كه از نصب امير المؤمنين7 به خلافت به خشم آمده تقاضاى عذاب كرد	13
چند روايت ديگر در ذيل آيات مربوط به طول روز قيامت و احوال آن روز	14
[سوره المعارج(70): آيات 19 تا 35]	16
ترجمه آيات	16
بيان آيات	17
توضيح راجع به صفت حرص و هلع و تقسيم آن به حرص خدادادى كه مفيد و مطلوب است و حرص بشرى كه انحرافى و مذموم مى‌باشد	18
اوصاف نمازگزارانى كه از هلوع بودن استثنا شده‌اند	21
توضيحى راجع به توصيف مؤمنين به اينكه از عذاب پروردگارشان بيمنا كند	22
مقصود از مراعات امانات و عهد و مراد از محافظت بر صلاة	23
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته راجع به نماز، حق سائل و محروم، و...)	25
[سوره المعارج(70): آيات 36 تا 44]	27
ترجمه آيات	27
بيان آيات	28
توضيح معناى آيه: فما ل الذين كفروا قبلك مهطعين... و بيان اينكه مراد از الذين كفروا منافقينى هستند كه اطراف پيامبر6 را گرفته بودند	29
چند وجه در معناى إنا خلقناهم مما يعلمون	31
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته)	35
(71) سوره نوح مكى است و بيست و هشت آيه دارد(28)	37
[سوره نوح(71): آيات 1 تا 24]	37
ترجمه آيات	38
بيان آيات	39
دعوت نوح7 به اصول سه گانه دين: أن اعبدوا الله و اتقوه و أطيعون	39
بيان منظور از بعضى گناهان كه با ايمان آمرزيده مى‌شود(يغفر لكم من ذنوبكم) و اشاره به اينكه وسعت آمرزش گناهان به مقدار وسعت ايمان و عمل صالح است	40
شرح مفاد آيه: و يؤخركم إلى أجل مسمى... كه مى‌گويد اگر عبادت و تقوى و اطاعت پيشه كنيد خدا اجل غير مسمايتان را تا اجل مسمى تاخير مى‌اندازد	42
اثر استغفار از گناهان در رفع مصائب و بلايا و فتح باب نعمت‌ها	45
معناى آيه: ما لكم لا ترجون لله وقارا و بيان احتجاجى كه بر ربوبيت و معبود بودن خداى تعالى متضمن است	46
اشاره به وجه اينكه ماه را نور در آسمانها، و خورشيد را چراغ ناميد و مراد از اينكه فرمود شما را چون نبات از زمين رويانيد	49
شكوه دو باره نوح7 از اينكه قومش او را نافرمانى كرده از كسى كه مال و فرزند جز زيانش نيفزود پيروى كردند	50
بحث روايتى رواياتى در باره اينكه استغفار سبب وسعت رزق و نعمت مى‌شود، مراد از لا ترجون لله وقارا ، تبعيت قوم نوح7 از اغنياء، بت هاى آن قوم و	51
[سوره نوح(71): آيات 25 تا 28]	54
ترجمه آيات	54
بيان آيات	55
اشاره به دلالت جمله أغرقوا فأدخلوا نارا بر وجود برزخ، و بيان تتمه نفرين نوح7 عليه قوم خود	55
(72) سوره جن مكى است و بيست و هشت آيه دارد(28)	57
[سوره الجن(72): آيات 1 تا 17]	57
ترجمه آيات	57
بيان آيات	59
گفتارى پيرامون جن(آنچه در باره جن در آيات قرآن آمده است)	60
بيان	61
وجوه مختلف در باره قرائت ان به فتح همزه - در و أنه تعالى جد ربنا... و آيات بعد از آن كه حكايت سخنان جنيان است بعد از ايمان آوردنشان	61
مراد از پناهنده شدن مردانى از انس به مردانى از جن در آيه: و أنه كان رجال من الإنس يعوذون برجال من الجن	64
مفاد آيه: و أنا لمسنا السماء... و آيه: و أنا كنا نقعد منها... كه از ممنوع شدن جنيان از صعود به آسمان و استراق سمع، همزمان با بعثت پيامبر اسلام6 خبر مى‌دهد	66
توضيح معناى اينكه مؤمنان جنى گفتند: و أنا منا الصالحون و منا دون ذلك كنا طرائق قددا	68
استقامت بر طريقه اسلام وسعت رزق، و اعراض از ياد خدا عذاب رو به فزونى در پى دارد	71
بحث روايتى(رواياتى در باره استماع جن از رسول خدا، بيعت آنها با پيامبر6 و...)	72
[سوره الجن(72): آيات 18 تا 28]	75
ترجمه آيات	75
بيان آيات	76
وجوه مختلف در باره مراد از اينكه مساجد از آن خدا است(و أن المساجد لله...)	77
مراد از كسانى كه چون پيامبر6 به نماز مى‌ايستاد در اطرافش گرد مى‌آمدند(كادوا يكونون عليه لبدا)	78
بيان موقعيت پيامبر6 نسبت به پروردگار و نسبت به مردم	79
علم غيب بالاصالة از آن خدا است و بالتبع و به تعليم الهى ديگران هم مى‌توانند آن را دارا شوند	83
احتمالات و وجوه مختلف در باره معناى آيه: فإنه يسلك من بين يديه و من خلفه رصدا... كه سلوك رصد در پيش رو و پشت سر رسول6 و علت آن را بيان مى‌كند	83
چهار مطلب كه از سه آيه اخير مورد بحث استفاده مى‌شود	86
مستثنيات از عموم فلا يظهر على غيبه أحدا	87
معصوم بودن انبياء و رسل در گرفتن، حفظ و ابلاغ وحى به زبان و به عمل	88
بحث روايتى(رواياتى راجع به جمله أن المساجد لله و اينكه پيغمبر6 و ائمه: عالم به غيب بوده‌اند)	90
(73) سوره مزمل مكى است و بيست آيه دارد(20)	92
[سوره المزمل(73): آيات 1 تا 19]	92
ترجمه آيات	92
بيان آيات	93
مفاد خطاب يا أيها المزمل	94
چند وجه در معناى آيه: قم الليل إلا قليلا	95
بيان جهات مختلف سنگين بودن قرآن(إنا سنلقي عليك قولا ثقيلا) و چند وجه در اين باره	96
چند قول در معناى دو آيه: إن ناشئة الليل هي أشد وطئا و أقوم قيلا إن لك في النهار سبحا طويلا	99
مقصود از ذكر در خطاب: و اذكر اسم ربك	100
معناى اينكه فرمود: خدا را وكيل بگير	103
تهديد تكذيب كنندگان صاحب نعمت	104
هشدار به كفار با اشاره به هلاكت فرعون بر اثر نافرمانى از فرستاده خدا	106
بحث روايتى رواياتى در باره نزول آيات: يا أيها المزمل قم الليل إلا قليلا	108
چند روايت در باره مراد از ترتيل قرآن و آداب تلاوت قرآن	111
رواياتى راجع به كيفيت نزول وحى بر رسول الله6	112
مراد از تبتل به سوى خدا(و تبتل إليه تبتيلا)	113
[سوره المزمل(73): آيه 20]	114
ترجمه آيات	114
بيان آيه	115
زمان نزول اين آيه شريفه كه متضمن تخفيف دستور قيام در دو ثلث شب يا نصف يا ثلث آن است	115
آيه شريفه مربوط به حكم شب زنده‌دارى مفاد آيات اول سوره را نسخ نمى‌كند بلكه تخفيف مى‌دهد	117
بحث روايتى(روايتى در باره تخفيف تهجد شبانه، قرائت قرآن، تجارت، قرض به خدا، و...)	120
(74) سوره مدثر مكى است و پنجاه و شش آيه دارد(56)	122
[سوره المدثر(74): آيات 1 تا 7]	122
ترجمه آيات	122
بيان آيات	122
جمع بين روايات مختلف در باره زمان نزول سوره مباركه مدثر	123
معناى خطاب يا أيها المدثر	123
معناى تكبير و فرق آن با تسبيح	125
اقوال مختلف در باره مراد از تطهير جامعه‌ها(و ثيابك فطهر)	126
چند وجه در معناى آيه: و لا تمنن تستكثر و و لربك فاصبر	128
بحث روايتى(رواياتى در باره نزول سوره مدثر و بعضى آيات نخست آن)	129
[سوره المدثر(74): آيات 8 تا 31]	131
ترجمه آيات	131
بيان آيات	133
تركيب نحوى آيه: فذلك يومئذ يوم عسير على الكافرين غير يسير	133
وصف حال وليد بن مغيره و تكذيب نمودن او، و اخبار از در انداختنش به دوزخ	135
مقصود از توصيف سقر به اينكه لا تبقي و لا تذر	137
مراد از نوزده نفر موكلان بر جهنم و اينكه فرمود: و ما جعلنا عدتهم إلا فتنة	138
دنباله بحثى كه پيرامون نفاق داشتيم و بيان اينكه انگيزه‌هاى نفاق قبل از هجرت نيز وجود داشته است	141
بحث روايتى(رواياتى در باره آنچه وليد بن مغيره در باره قرآن گفت، و نزول آيات گذشته در باره او)	143
[سوره المدثر(74): آيات 32 تا 48]	147
ترجمه آيات	147
بيان آيات	148
چند وجه در باره مقصود از إنها لإحدى الكبر و نذيرا للبشر	149
معناى اينكه فرمود: كل نفس بما كسبت رهينة و مراد از استثناء إلا أصحاب اليمين	150
مقصود از يقين كه در جواب مجرمين به سؤال بهشتيان(ما سلككم في سقر) آمده است	152
[سوره المدثر(74): آيات 49 تا 56]	155
ترجمه آيات	155
بيان آيات	156
تشبيه كفار اعراض كننده از قرآن، به گورخران رميده از شير، و بيان انگيزه آنان در تكذيب	156
بحث روايتى چند روايت در باره مراد از اينكه كفار مى‌خواستند به هر كدام صحفى منشره داده شود	159
رواياتى در باره معناى هو أهل التقوى و أهل المغفرة	161
(75) سوره قيامت مكى است و چهل آيه دارد(40)	162
[سوره القيامة(75): آيات 1 تا 15]	162
ترجمه آيات	162
بيان آيات	163
مقصود از نفس لوامه كه بدان قسم ياد شده است	163
آزادى طلبى انسان براى انجام هر كار دلخواه، انگيزه تكذيب قيامت و پرستش انكار آميز از زمان آن است	165
اشاره به اينكه جستجوى گريزگاه در قيامت از باب ظهور ملكات آدمى است، و بيان مراد از اينكه در روز قيامت مستقر انسان فقط به سوى پروردگار است	167
وجوهى كه در باره مقصود از بما قدم و أخر گفته شده است	168
مراد از اينكه انسان بر نفس خود بصيرة است	169
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته: نفس لوامه، و جدان، و...)	170
[سوره القيامة(75): آيات 16 تا 40]	172
ترجمه آيات	172
بيان آيات	173
مقصود از نهى: لا تحرك به لسانك لتعجل به و مراد از إن علينا جمعه و قرآنه	174
وجوهى در معناى آيه: فإذا قرأناه فاتبع قرآنه و آيه: ثم إن علينا بيانه	175
دو وجه ديگرى كه در باره مفاد آيات: لا تحرك به لسانك لتعجل به... گفته شده است	176
وصف حال طائفه‌اى كه در قيامت گشاده رويند و توصيفى در مورد انحصار مستفاد از آيه: إلى ربها ناظرة	178
حكايت حال احتضار طائفه‌اى ديگر كه در قيامت گرفته رويند، و مراد از جمله و التفت الساق بالساق	180
مراد از اينكه در قيامت مساق به سوى پروردگار است	181
وجوه مختلف در باره معناى آيه: أولى لك فأولى ثم أولى لك فأولى	182
بحث روايتى چند روايت در باره نزول آيات: لا تحرك به لسانك	184
رواياتى در معناى آيه: إلى ربها ناظرة	185
رواياتى در توضيح آيات مربوط به دم مرگ، أولى لك فأولى... ، ا يحسب الانسان ان يترك سدى و قدرت خداوند بر احياء اموات	187
(76) سوره دهر مدنى است و سى و يك آيه دارد(31)	190
[سوره الإنسان(76): آيات 1 تا 22]	190
ترجمه آيات	191
بيان آيات اشاره به مضامين سوره مباركه دهر	192
مراد از اينكه انسان شى‌ء مذكورى نبوده، و احتجاجى كه اين بيان متضمن است	193
مقصود از ابتلاء انسان(نبتليه) و آنچه از تفريع فجعلناه سميعا بصيرا بر آن استفاده مى‌شود	194
معناى شكر و كفر و دو نكته‌اى كه از آيه: إنا هديناه السبيل إما شاكرا و إما كفورا استفاده مى‌شود	195
فرق بين هدايت تكوينى و هدايت تشريعى و بيان اينكه فطرت و خلقت آدمى شاهد بر حق و واجب الاتباع بودن دعوت تشريعى الهى است	196
مراد از ابرار ، و صفات ايشان	199
توضيحى در مورد تنعم ابرار و نوشيدنشان از چشمه‌اى كه يشرب بها عباد الله	200
مفاد، سبب و محل نزول آيه: و يطعمون الطعام على حبه	202
معناى اينكه عملى به خاطر وجه الله انجام شود	204
وصف نعمت‌هاى بهشتى ابرار كه در مقابل صبرشان در راه خدا داده شده‌اند	206
اشاره به وجه اينكه در شمار نعم بهشتى ابرار، از حور العين نام برده نشده است	210
بحث روايتى چند روايت حاكى از مدنى بودن سوره هل اتى	211
رواياتى راجع به نزول سوره هل اتى در شان امير المؤمنين و فاطمه8	212
چند روايت از طرق عامه دال بر حضور مردى سياه نزد رسول الله6 و نزول سوره هل اتى	214
رد سخن يكى از مفسرين دائر بر اينكه سوره هل اتى مكى است	216
رواياتى در بيان معناى جمله: لم يكن شيئا مذكورا	218
رواياتى ديگر در ذيل برخى آيات گذشته: إنا هديناه السبيل... ، عينا يشرب بها عباد الله... ، و يطعمون الطعام... و	219
گفتارى در اينكه قرآن كريم چه هويتى براى انسان قائل است(در ذيل آيه: هل أتى على الإنسان حين من الدهر لم يكن شيئا مذكورا )	221
[سوره الإنسان(76): آيات 23 تا 31]	224
ترجمه آيات	224
بيان آيات	225
امر به صبر و نهى از اطاعت از فساق و كفار	226
معناى آيه: نحن خلقناهم و شددنا أسرهم... كه متضمن دفع يك توهم در مورد قدرت خداى تعالى است	228
اشاره به اينكه مشيت بنده موقوف بر مشيت خدا است(و ما تشاؤن إلا أن يشاء الله)	229
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته از جمله و ما تشاؤن... )	230
(77) سوره مرسلات مكى است و پنجاه آيه دارد(50)	232
[سوره المرسلات(77): آيات 1 تا 15]	232
ترجمه آيات	232
بيان آيات	233
مراد از قسم و المرسلات عرفا ، و الناشرات نشرا و سوگندهاى ديگر آغاز سوره مباركه مرسلات براى تاكيد وقوع قيامت	234
گفتارى پيرامون سوگند ياد كردن خداى تعالى در قرآن	237
بيان	238
حوادث و نشانه‌هاى قيامت كه حاكى از تغاير نظام اخروى و نظام دنيوى در همه شؤون است	238
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته)	241
[سوره المرسلات(77): آيات 16 تا 50]	243
ترجمه آيات	244
بيان آيات بيان احتجاجاتى بر يگانگى خداوند در ربوبيت، و بر اثبات يوم الفصل كه از آيه: أ لم نهلك الأولين... و آيات بعد از آن استفاده مى‌شود	245
وصف عذابى كه مكذبان قيامت در آن روز به سوى آن روانه مى‌شوند	247
مقصود از ركوع در آيه: و إذا قيل لهم اركعوا لا يركعون و وجه اتصال اين آيه با آيات قبل	251
بحث روايتى(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته)	252
(78) سوره نبا مكى است و چهل آيه دارد(40)	255
[سوره النبإ(78): آيات 1 تا 16]	255
ترجمه آيات	255
بيان آيات	256
بيان اينكه مقصود از نبا عظيم قيامت و تسائل از آن در بين مشركين بوده است(عم يتساءلون...)	257
مراد از اختلاف مشركين در باره معاد	258
بيان احتجاج و استدلال بر ثبوت بعث و جزا، مستفاد از آيات: أ لم نجعل الأرض مهادا	259
معناى اينكه فرمود: كوه‌ها را ميخ‌ها قرار داديم و ازواج خلقتان كرديم ، و خوابتان را سبات قرار داديم و	261
بحث روايتى(رواياتى در بيان برخى آيات گذشته)	264
[سوره النبإ(78): آيات 17 تا 40]	266
ترجمه آيات	266
بيان آيات	268
اوصاف قيامت، نبا عظيمى كه واقع خواهد شد	268
توضيحى پيرامون به راه انداخته شدن كوه‌ها و سراب شدنشان(و سيرت الجبال فكانت سرابا)	269
معناى احقاب كه در باره ماندن طاغيان در جهنم فرمود: لابثين فيها أحقابا	271
اشاره به مطابقت جزا با اعمال، اعمالى كه ثبت و ضبط شده‌اند	273
پاداش نيك متقين: نعمت‌هاى بهشتى	274
بيان مقصود از اينكه فرمود: لا يملكون منه خطابا	276
مراد از روح در: يوم يقوم الروح و الملائكة	277
منظور از كسانى كه در قيامت لا يتكلمون و مراد از استثناء: إلا من أذن له الرحمن	278
گفتارى در اينكه روح در قرآن به چه معنا است گفتارى در باره معناى روح و مراتب آن در قرآن	280
بيان	284
بحث روايتى رواياتى در باره معناى احقاب ، مراد از روح ، و... در ذيل آيات گذشته	285
ما هستيم آنها كه در قيامت اجازه سخن داشته شفاعت مى‌كنيم	287
(79) سوره نازعات مكى است و چهل و شش آيه دارد(46)	288
[سوره النازعات(79): آيات 1 تا 41]	288
ترجمه آيات	289
بيان آيات	290
اقوال مختلف در باره مراد از پنج سوگند آغاز سوره نازعات: و النازعات غرقا و الناشطات نشطا	290
بيان اينكه در اين پنج سوگند به ملائكه سوگند ياد شده است	294
گفتارى پيرامون واسطه بودن ملائكه در تدبير(در ذيل آيه فالمدبرات أمرا)	296
عدم منافات بين واسطه بودن ملائكه و استناد حوادث به ايشان، با استناد آنها به خداى تعالى و به اسباب ظاهرى	298
(بيان) معناى اينكه در باره قيامت فرمود: يوم ترجف الراجفة تتبعها الرادفة	299
حكايت سخن كفار در استبعاد معاد	300
داستان موسى7 و فرعون و آنچه اشاره به اين داستان در اين مقام افاده مى‌كند	302
معناى هل لك إلى أن تزكى و أهديك إلى ربك فتخشى كه موسى7 مامور شد به فرعون بگويد	304
مراد فرعون از اينكه خطاب به مردم مصر گفت: أنا ربكم الأعلى	305
چند وجه در معناى فأخذه الله نكال الآخرة و الأولى	306
رفع استبعاد معاد در خطاب و استفهام توبيخى أ أنتم أشد خلقا أم السماء بناها	307
تسميه قيامت به الطامة الكبرى	309
تقسيم مردم به دو دسته: طاغى دوزخى، و خائف از مقام پروردگار كه بهشت ماواى او است و بيان ضابطه براى صفات هر يك	310
لوازم و آثار طغيان و خوف از مقام رب	311
مقصود از مقام پروردگار و خوف از آن	312
بحث روايتى(رواياتى در باره سوگندهاى سوره نازعات، استبعاد معاد توسط كفار، خوف از مقام پروردگار، پيروى از هوى)	313
[سوره النازعات(79): آيات 42 تا 46]	316
ترجمه آيات	316
بيان آيات	316
چند وجه در معناى اينكه بعد از حكايت سؤال مشركين از زمان وقوع قيامت فرمود: فيم أنت من ذكراها	317
آنچه از آيه إلى ربك منتهاها كه در مقام تعليل عدم علم پيامبر6 به زمان قيامت است استفاده مى‌شود	318
مفاد آيه: كأنهم يوم يرونها لم يلبثوا إلا عشية أو ضحاها كه در قالب تمثيل نزديكى قيامت را بيان مى‌كند	320
بحث روايتى(چند روايت راجع به سؤال مردم از زمان وقوع قيامت و جواب خداى تعالى)	321
(80) سوره عبس مكى است و چهل و دو آيه دارد(42)	323
[سوره عبس(80): آيات 1 تا 16]	323
ترجمه آيات	323
بيان آيات اشاره به شان نزول اين آيات و غرض سوره كه عبارتست از عتاب هر كس كه ثروتمندان را بر ضعفاء و مساكين مقدم مى‌دارد	324
خبرى عتاب آميز حاكى از روى گرداندن از يك مرد نابينا و عنايت و توجه به توانگران	325
مقصود از اينكه در باره قرآن فرمود: في صحف مكرمة	328
اشاره به اينكه ملائكه‌اى مخصوص، سفراى وحى و - تحت امر جبرئيل - متصدى حمل و ابلاغ آن به پيامبران بوده‌اند	329
بحث روايتى رواياتى حاكى از اعراض پيامبر6 از ابن ام مكتوم و نزول آيات: عبس و تولى	330
بيان اينكه آيات عتاب به روشنى متوجه پيامبر6 نيست و نزول آن در مورد روى گرداندن آن حضرت از ابن ام مكتوم از جهات مختلف مخدوش و مردود است	331
روايتى ديگر حاكى از نزول آيات عتاب در مورد مردى از بنى اميه	332
[سوره عبس(80): آيات 17 تا 42]	334
ترجمه آيات	334
بيان آيات	335
معناى آيه: قتل الإنسان ما أكفره و مراد از كفر در آن	336
نفى عذر از بشر در كفر ورزيدن و استكبارش، با بيان حقارت و ناچيزى مبدأ خلقت او و	337
اشاره به عدم منافات اينكه خلقت و تقدير از ناحيه خدا است با مختار بودن انسان	338
مراد از اينكه فرمود خدا انسان را إقبار(دفن) كرد - ثم أماته فأقبره -	339
معناى آيه: كلا لما يقض ما أمره كه متضمن ملامت انسان‌هاى مبتلا به كفر است	340
انسان با نظر در طعام خود(كه يكى از نعم بى شمار الهى است) سعه تدبير ربوبى را مشاهده خواهد كرد	341
اشاره به شدت و سختى روز قيامت به نحوى كه انسان حتى از كسان و نزديكانش مى‌گريزد	343
بحث روايتى(رواياتى در باره: قتل الإنسان ما أكفره ، جهل ابو بكر، و عمر به معناى ابا ، شدت روز قيامت و...)	344
(81) سوره تكوير مكى است و بيست و نه آيه دارد(29)	347
[سوره التكوير(81): آيات 1 تا 14]	347
ترجمه آيات	347
بيان آيات حوادث و وقايع زمان وقوع قيامت	348
مراد از اينكه در باره قيامت فرمود: و إذا العشار عطلت و إذا الوحوش حشرت	349
وجه اينكه فرمود از دختران زنده به گور شده پرسيده مى‌شود: بأي ذنب قتلت	350
بحث روايتى(رواياتى در معناى آيات گذشته)	352
[سوره التكوير(81): آيات 15 تا 29]	354
ترجمه آيات	354
بيان آيات	355
مراد از الخنس الجوار الكنس كه بدانها قسم ياد فرموده است	355
معناى و الليل إذا عسعس و الصبح إذا تنفس	356
مدح و توصيف جبرئيل به شش صفت	357
وجه اينكه فرمود: صاحب شما ديوانه نيست	358
مراد از اينكه رسول الله6 جبرئيل را در افق مبين ديده است	359
دفع هر گونه شبهه و ترديد در باره حقانيت قرآن و اينكه آن كتاب هدايت است	360
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته)	361
(82) سوره انفطار مكى است و نوزده آيه دارد(19)	364
[سوره الانفطار(82): آيات 1 تا 19]	364
ترجمه آيات	364
بيان آيات	365
مراد از اينكه در قيامت هر نفسى به آنچه مقدم و مؤخر داشته عالم مى‌شود	366
مفاد استفهام توبيخى يا أيها الإنسان ما غرك بربك الكريم و آنچه وصف كريم افاده مى‌كند	368
ملائكه به افعال و نيات ما علم دارند و بر هر كس دو ملك مامور ثبت و كتابت اعمال اويند	372
در قيامت رابطه تاثير و تاثر اسباب عادى از بين مى‌رود	373
بحث روايتى(رواياتى در ذيل علمت نفس ما قدمت و أخرت ، و إن عليكم لحافظين و و الأمر يومئذ لله )	374
(83) سوره مطففين مكى يا مدنى است و سى و شش آيه دارد(36)	377
[سوره المطففين(83): آيات 1 تا 21]	377
ترجمه آيات	377
بيان آيات	378
چند وجه در باره اينكه در توصيف مطففين به الذين إذا اكتالوا على الناس يستوفون... خريدن به وزن گفته نشده	379
احتمال بر انگيخته شدن بعد از مرگ براى اجتناب از محرمات كافى است	380
توضيح مفردات و جملات آيات: كلا إن كتاب الفجار لفي سجين	381
اقوال مفسرين در بيان مراد از مفردات و جملات اين آيات	383
گناه زياد و مستمر، سر انجام انسان را به تكذيب روز جزا منتهى مى‌كند	384
اعمال زشت صفا و جلاى نفس را تيره كرده به آن نقش و صورتى مى‌دهند كه از درك حق مانع مى‌گردد	385
معناى عليين كه فرمود كتاب ابرار در آن است و چند قول در اين باره	386
مراد از مقربون و اينكه ايشان عليين را مى‌بينند	387
بحث روايتى(رواياتى راجع به: نزول سوره مطففين ، در عليين بودن كتاب ابرار و در سجين بودن كتاب فجار، و فساد و رين قلب بر اثر ارتكاب گناه)	388
[سوره المطففين(83): آيات 22 تا 36]	391
ترجمه آيات	391
بيان آيات جلالت قدر ابرار و نعمت‌هاى بهشتى ايشان	392
توجيه نحوى توالى دو حرف عطف در و في ذلك فليتنافس المتنافسون	393
خنده مؤمنان به كفار در روز جزا در مقابل خنده آن مجرمان به مؤمنان در دنيا	395
بحث روايتى(چند روايت حاكى از اينكه مراد از الذين أجرموا منافقين و از الذين آمنوا امير المؤمنين7 است)	396
(84) سوره انشقاق مكى است و بيست و پنج آيه دارد(25)	398
[سوره الانشقاق(84): آيات 1 تا 25]	398
ترجمه آيات	398
بيان آيات	399
معناى اينكه در بيان چند تا از مقدمات قيامت فرمود آسمان منشق و زمين كشيده مى‌شود و فرمود: و أذنت لربها و حقت	400
مفاد آيه: يا أيها الإنسان إنك كادح إلى ربك كدحا فملاقيه و دلالت آن بر بعث و جزا	401
مقصود از اينكه فرمود كتابش به دست راست داده شود شادمان به سوى اهل خود باز مى‌گردد	402
رد پندار آن كس كه نامه اعمالش از پشت سر به او داده مى‌شود و در دنيا در اهل خود مسرور بود و مى‌پنداشت به سوى خدا و براى حساب بازگشتى ندارد	403
جوابى كه به اين سؤال و اشكال داده شده كه مؤمنان گنهكار در زمره من أوتي كتابه بيمينه هستند يا من أوتي كتابه وراء ظهره ؟	404
معناى آيه: لتركبن طبقا عن طبق	407
معناى جمله: و الله أعلم بما يوعون	408
بحث روايتى(رواياتى در باره محاسبه اعمال در قيامت، نزول آيه: فأما من أوتي كتابه... ، لتركبن طبقا عن طبق و...)	409
(85) سوره بروج مكى است و بيست و دو آيه دارد(22)	411
[سوره البروج(85): آيات 1 تا 22]	411
ترجمه آيات	411
بيان آيات اشاره به مضامين سوره مباركه بروج	412
مراد از ذات البروج بودن آسمان	413
مقصود از شاهد در و شاهد و مشهود رسول الله6 و مراد از مشهود شكنجه‌هاى كفار به مؤمنين و ثواب و كيفر اخروى هر كدام است	414
اقوال عديده مفسرين در باره مراد از شاهد و مشهود	415
مراد از اصحاب الاخدود و معناى قتل أصحاب الأخدود	416
آنچه آوردن اوصاف: عزيز، حميد، مالكيت سماوات و ارض و شهيد بودن بر هر چيز براى خداوند در آيه: و ما نقموا منهم... افاده مى‌كند	417
تهديد شكنجه كنندگان مؤمنين و مؤمنات به عذاب جهنم و عذاب حريق	418
توضيح تعليل شديد بودن بطش پروردگار به اينكه او مبدء و معيد است	419
بحث روايتى رواياتى در باره مراد از و شاهد و مشهود داستان اصحاب اخدود، وصف لوح محفوظ، و...)	422
(86) سوره طارق، مكى است و هفده آيه دارد(17)	427
[سوره الطارق(86): آيات 1 تا 17]	427
ترجمه آيات	427
بيان آيات	428
معناى طارق و ثاقب	428
مراد از اينكه فرمود: هيچ نفسى نيست جز اينكه بر آن حافظى است	429
شخصيت انسان به نفس و روح او است و لذا انسانى كه در قيامت اعاده مى‌شود عين همان انسان دنيوى است نه مثل او	430
استدلال بر قدرت خدا بر احياء اموات به خلقت انسان از آبى جهنده كه از بين صلب و ترائب خارج مى‌شود	431
وجه تسميه قيامت به يوم تبلى السرائر	432
وصف قرآن به اينكه قول فصل است و هزل نيست	433
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته از جمله يوم تبلى السرائر و أنه لقول فصل )	434
(87) سوره اعلى مكى است و نوزده آيه دارد(19)	437
[سوره الأعلى(87): آيات 1 تا 19]	437
ترجمه آيات	437
بيان آيات	438
توضيح معناى اينكه فرمود: سبح اسم ربك - نام پروردگارت را تنزيه كن و اقوال مختلف در اين باره	439
مظاهر تدبير الهى: خلقت، تسويه، تقدير، هدايت و	441
معناى اقراء در سنقرئك فلا تنسى و مفاد استثناء إلا ما شاء الله	442
معناى اينكه خطاب به پيامبر6 فرمود: و نيسرك لليسرى - تو را براى يسرى آسان مى‌كنيم و نكته‌اى كه اين تعبير متضمن است	445
سبب و مفاد اينكه امر به تذكر دادن را مشروط نمود به اينكه: اگر تذكر سود به بخشد(فذكر إن نفعت الذكرى)	446
معناى اينكه شقى دوزخى در آتش نه مى‌ميرد و نه زنده مى‌شود، و مراد از تزكى در: قد أفلح من تزكى	449
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات: سبح اسم ربك الأعلى ، سنقرئك فلا تنسى ، قد أفلح من تزكى و در باره صحف اولى)	450
(88) سوره غاشيه مكى است و بيست و شش آيه دارد(26)	454
[سوره الغاشية(88): آيات 1 تا 26]	454
ترجمه آيات	454
بيان آيات	455
وجه تسميه قيامت به غاشيه - فرا گيرنده و معناى اينكه در قيامت وجوهى خاشعه‌اند و عاملة ناصبة	456
وصف جنت عاليه‌اى كه چهره‌هاى ناعمه در قيامت در آن جاى دارند	458
دعوت به نظر در مظاهر تدبير الهى	459
توضيحى راجع به استثناء إلا من تولى و كفر از فذكر إنما أنت مذكر	460
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات عاملة ناصبة فذكر إنما أنت مذكر و در باره حساب اعمال)	462
(89) سوره فجر مكى است و سى آيه دارد(30)	464
[سوره الفجر(89): آيات 1 تا 30]	464
ترجمه آيات	465
بيان آيات مضامين سوره مباركه فجر	466
وجوه مختلف در باره مراد از فجر ، ليال عشر و شفع و وتر كه بدانها سوگند ياد شده است	467
مراد از إرم ذات العماد	469
وجه توصيف فرعون به ذى الاوتاد	471
حكايت زبان حال نوع آدمى كه آزمايش خدا با اكرام و نعمت دادن را به حساب ممتاز بودن خود از ديگران مى‌گذارد	472
و آزمايش خدا با فقر و تنگدستى را اهانت و خوارى از ناحيه خدا مى‌پندارد	473
مراد از آمدن پروردگار در قيامت(و جاء ربك و الملك...)	475
متذكر شدن و يا ليتنى گفتن انسان در قيامت	476
نفس مطمئنة نفسى است كه با ايمان به پروردگار و ياد او سكونت يافته، به مقام رضا رسيده است و	477
بحث روايتى(رواياتى در باره مراد از شفع و وتر، تسميه فرعون به ذى الأوتاد، آورده شدن جهنم، آمدن خدا، و...)	478
روايتى در باره كيفيت قبض روح مؤمن و خطاب يا أيتها النفس المطمئنة... به او	481
(90) سوره بلد مكى است و بيست آيه دارد(20)	482
[سوره البلد(90): آيات 1 تا 20]	482
ترجمه آيات	482
بيان آيات حقيقتى در باره خلقت انسان كه سوره مباركه بلد بيان مى‌كند	483
سه وجه در معناى آيه: و أنت حل بهذا البلد	484
بيان اينكه سوگند و والد و ما ولد سوگند به ابراهيم و اسماعيل8 است	485
چند قول ديگر در باره مراد از والد و ما ولد	486
خلقت انسان در كبد و آميخته بودن حيات او با رنج و خستگى	487
حكايت منت گذارى كسى كه مقدارى از مال خود را انفاق نموده، مى‌گويد: مال هنگفتى را تلف كردم	488
رد و انكار لازمه سخن كسى كه انفاق از مال بر او گران آمده گفت: أهلكت مالا لبدا	489
بحث روايتى(رواياتى در باره قسم به شهر مكه، مراد از والد و ما ولد ، كسى كه گفت: أهلكت مالا لبدا ، اطعام مسكين و آزاد كردن برده)	492
(91) سوره شمس مكى است و شانزده آيه دارد(16)	495
[سوره الشمس(91): آيات 1 تا 15]	495
ترجمه آيات	495
بيان آيات	496
چند وجه در باره مرجع ضمير در و النهار إذا جلاها	497
وجه اينكه در آيه: و السماء و ما بناها از بانى آسمانى تعبير به ما شده است	498
معناى فجور و تقوى و مراد از اينكه خداوند فجور و تقواى نفس را به او الهام كرده	499
معناى اينكه در جواب قسم‌ها فرمود: قد أفلح من زكاها و قد خاب من دساها	500
طغيان قوم ثمود و پى كردن ناقه صالح7، نمونه‌اى از و قد خاب من دساها	501
بحث روايتى(رواياتى در باره الهام فجور و تقوى، جبر و اختيار، اشقاى اولين و اشقاى آخرين)	503
(92) سوره ليل مكى است و بيست و آيه دارد(21)	506
[سوره الليل(92): آيات 1 تا 21]	506
ترجمه آيات	506
بيان آيات	507
مراد از اينكه در باره مؤمن انفاق كننده متقى فرمود: فسنيسره لليسرى و در باره بخل ورزنده مكذب فرمود: فسنيسره للعسرى	510
هدايت خلق از قضاهاى الهى است كه بر خود واجب كرده(إن علينا للهدى) و با هادى بودن انبياء: منافات ندارد	510
فرق بين هدايت به معناى ارائه طريق و هدايت به معناى ايصال به هدف	512
بيان اينكه تكذيب كننده دعوت حق و روى گرداننده از آن اشقى است، و اينكه مفاد آيه لا يصلاها إلا الأشقى... اينست كه فقط كافر اشقى خالد در جهنم است	514
متقى‌ترين افراد كسى است كه در راه رضاى خدا از مال خود انفاق مى‌كند	515
بحث روايتى(رواياتى در باره نزول آيات: فأما من أعطى و اتقى... در شان ابو دحداح و روايتى در باره اينكه هدايت كننده خدا است) 5	517
(93) سوره ضحى، مكى يا مدنى است و يازده آيه دارد(11)	521
[سوره الضحى(93): آيات 1 تا 11]	521
ترجمه آيات	521
بيان آيات	522
مقصود از اينكه خطاب به پيامبر6 فرمود خدا تو را يتيم و ضال يافت. چند وجه در اين باره	523
تو يتيم بودى و درد يتيمى كشيده‌اى، پس بر يتيم قهر مكن. تهيدست بوده‌اى و طعم فقر چشيده‌اى، پس سائل را از خود مران و	525
بحث روايتى رواياتى در باره نزول آيه: و لسوف يعطيك ربك فترضى ، شفاعت، و معناى آيه: و أما بنعمة ربك فحدث	525
(94) سوره انشراح، مكى يا مدنى است و هشت آيه دارد(8)	528
[سوره الشرح(94): آيات 1 تا 8]	528
ترجمه آيات	528
بيان آيات	528
نادرستى سخن فخر رازى در رد اين قول كه سوره و الضحى و الم نشرح يك سوره‌اند	529
مقصود از شرح صدر رسول الله6، و وجوه مختلف در باره مراد از وضع وزر از آن حضرت	530
توضيح مفاد آيه: فإن مع العسر يسرا و رد سخنى از زمخشرى در اين باره	532
مفاد تكرار جمله: إن مع العسر يسرا و چند وجه در باره امر فإذا فرغت فانصب... به پيامبر6	534
بحث روايتى(رواياتى متضمن تمثيلى حاكى از شكافته شدن سينه پيامبر6 و تبديل قلب او و رواياتى ديگر در ذيل آيات گذشته)	535
(95) سوره تين، مكى است و هشت آيه دارد(8)	538
[سوره التين(95): آيات 1 تا 8]	538
ترجمه آيات	538
بيان آيات	539
مراد از تين و زيتون و وجه تسميه مكه به البلد الأمين	539
منظور از خلقت انسان در احسن تقويم و اشاره به مقام رفيع او بر حسب طبع اولى و استعداد ذاتى	540
چند احتمال در باره مراد از رد انسان(جز مؤمنان صالح العمل) به أسفل سافلين	541
معناى آيه: فما يكذبك بعد بالدين... و تقرير احتجاجى كه براى اثبات بعث و جزا متضمن است	542
بحث روايتى(چند روايت راجع به مراد از تين ، زيتون و البلد الامين )	544
(96) سوره علق مكى است و نوزده آيه دارد(19)	545
[سوره العلق(96): آيات 1 تا 19]	545
ترجمه آيات	545
بيان آيات	546
معناى قرائت و مفاد اقرأ باسم ربك الذي خلق	546
خلقت انسان از علق برهان و شاهدى بر يگانگى خداوند در ربوبيت	548
مراد از امر به قرائت در اقرأ و ربك الأكرم و مفاد توصيف خدا به الذي علم بالقلم بعد از امر به قرائت	549
بى نياز دانستن خود، منشا و علت طغيان آدمى است	550
توضيحى راجع به تشريع نماز قبل از شب معراج و قبل از نزول قرآن كه از آيه: أ رأيت الذي ينهى عبدا إذا صلى استفاده مى‌شود	551
تهديد آنكه مانع نماز گزاردن پيامبر6 مى‌شده	553
بحث روايتى رواياتى در باره ماجراى نزول نخستين وحى بر پيامبر6: اقرأ باسم ربك... و بيان اشكالى كه در اين روايات ديده مى‌شود	554
شان نزول آيات: أ رأيت الذي ينهى... ، سجده نزديك‌ترين حالت عبد به رب، سور عزائم	557
(97) سوره قدر مكى است و پنج آيه دارد(5)	559
[سوره القدر(97): آيات 1 تا 5]	559
ترجمه آيات	559
بيان آيات	559
مفاد آيه: إنا أنزلناه في ليلة القدر اينست كه همه قرآن در شب قدر نازل شده است	560
وجه تسميه شب قدر، تقدير و احكام امور يك سال در شب قدر، يكى از شب‌هاى رمضان است و هر سال تكرار مى‌شود	561
مراد از بهتر بودن شب قدر از هزار شب، و منظور از تنزل ملائكه و روح به اذن پروردگارشان من كل أمر	563
بحث روايتى رواياتى حاكى از اينكه شب قدر يكى از سه شب نوزدهم، بيست و يكم و بيست و سوم رمضان هر سال است	565
روايتى دال بر اينكه سوره قدر براى تسليت به رسول الله6 كه در رؤيا بنى اميه را بر منبر خود ديده بود نازل شده	566
رواياتى در باره بهتر بودن شب قدر از هزار ماه، تقدير امور و نزول ملائكه و روح در آن شب	567
(98) سوره بينه مدنى است و هشت آيه دارد(8)	569
[سوره البينة(98): آيات 1 تا 8]	569
ترجمه آيات	569
بيان آيات تفسير آيه: لم يكن الذين كفروا من أهل الكتاب... كه گفته شده از مشكل ترين آيات قرآنى است	570
موارد استعمال واژه كتاب و مراد از اينكه فرمود در صحف مطهره‌اى كه پيامبر6 تلاوت مى‌كند كتب قيمة هست	572
بيان اينكه كتب آسمانى براى عموم بشر آورده شده و آيه: و ما تفرق الذين أوتوا الكتاب... حكايت حال مشركين نيز هست	574
توضيح اينكه از آيه: و ذلك دين القيمة استفاده مى‌شود كه دين توحيد قائم به امر مجتمع بشرى و حافظ مصالح حياتشان است و رسالت پيامبر اسلام6 شامل عموم بشر مى‌شود	576
بهترين مردم و بدترين مردم	577
بحث روايتى(چند روايت در باره اينكه مراد از خير البريه - بهترين مردم امير المؤمنين7 و شيعيان اويند)	578
(99) سوره زلزال مدنى است و هشت آيه دارد(8)	580
[سوره الزلزلة(99): آيات 1 تا 8]	580
ترجمه آيات	580
بيان آيات	581
مقصود از اينكه در قيامت زمين اثقال خود را بيرون مى‌كند و انسان مى‌گويد آن را چه شده است	581
معناى اينكه در روز قيامت زمين به وحى الهى از اخبار خود سخن مى‌گويد	582
معناى اينكه فرمود: يومئذ يصدر الناس أشتاتا... و بيان عدم منافات بين آيه: فمن يعمل مثقال ذرة... با آياتى كه بر حبط اعمال، تبديل و تكفير سيئات و انتقال حسنات و سيئات دلالت دارند	583
بحث روايتى رواياتى در ذيل آيات سوره زلزال راجع به وقايع قيامت: اخبار زمين، رؤيت اعمال، و...)	584
(100) سوره عاديات مدنى است و يازده آيه دارد(11)	587
[سوره العاديات(100): آيات 1 تا 11]	587
ترجمه آيات	587
بيان آيات	588
وجوهى كه در باره مراد از سوگندهاى: و العاديات ضبحا... گفته شده و بيان اينكه اين قسم‌ها قسم به سوارگان رزمنده است	588
دو خصلت بنى آدم: كنود بودن و حب مال	590
بحث روايتى(روايتى راجع به نزول سوره عاديات در باره نبرد امير المؤمنين7 در جنگ ذات السلاسل، و روايتى ديگر)	593
(101) سوره قارعه مكى است و يازده آيه دارد.(11)	594
[سوره القارعة(101): آيات 1 تا 11]	594
ترجمه آيات	594
بيان آيات	595
وجه تسميه قيامت به قارعه و تشبيه مردم پس از بر انگيخته شدن، و به توده ملخ	595
معناى اينكه در باره كسى كه اعمالش سبك است فرمود: فامه هاويه	596
بحث روايتى(چند روايت در معناى برخى آيات گذشته از جمله فامه هاويه )	597
(102) سوره تكاثر مكى است و هشت آيه دارد(8)	599
[سوره التكاثر(102): آيات 1 تا 8]	599
ترجمه آيات	599
بيان آيات	599
توضيح مفردات و مفاد آيات: ألهاكم التكاثر حتى زرتم المقابر... كه متضمن توبيخ شديد مردم در جمع مال و نفرات است	600
تخطئه و تهديد متكاثران و معناى لترون الجحيم و ثم لترونها عين اليقين	601
توضيحى در باره نعمت و استفاده از آن در راه اطاعت و سؤال از آن در قيامت	603
بحث روايتى چند روايت در باره شان نزول سوره تكاثر	604
رواياتى بيانگر اينكه مراد از نعيمى كه از آن سؤال مى‌شود محمد و آل او:، يا ولايت اهل بيت: است و توضيحى در اين باره، با بيان رابطه بين نعمت بودن نعمت‌ها و هدايت دينى	605
(103) سوره عصر مكى است و سه آيه دارد(3)	608
[سوره العصر(103): آيات 1 تا 3]	608
ترجمه آيات	608
بيان آيات	608
اقوال مختلف در باره مراد از عصر كه بدان قسم ياد فرموده است	608
شرحى در مورد مستثنى بودن مؤمنان صالح العمل از زيانمندى جنس انسان	610
جمله و عملوا الصالحات بر عمل به همه اعمال صالح دلالت دارد و از آن استفاده مى‌شود كه مؤمنان گنهكار نيز در خسرانند	611
خصوصيت و اهميت تواصى به حق و تواصى به صبر كه بعد از عنوان كلى و عملوا الصالحات اختصاص به ذكر يافتند	612
بحث روايتى(چند روايت در ذيل آيات سوره عصر)	612
(104) سوره همزه مكى است و نه آيه دارد(9)	614
[سوره الهمزة(104): آيات 1 تا 9]	614
ترجمه آيات	614
بيان آيات	615
تهديد شديد به گرد آورندگان مال و ذكر اوصاف آنان كه همزه اند و لمزه و مال خود را مايه جاودانى مى‌پندارند و	615
معناى اينكه در وصف آتش جهنم فرمود: التي تطلع على الأفئدة و معناى في عمد ممددة	617
بحث روايتى(رواياتى در باره شان نزول سوره همزه، معناى همزه و لمزه و... مراد از عمد ممددة )	618
(105) سوره فيل مكى است و پنج آيه دارد.(5)	620
[سوره الفيل(105): آيات 1 تا 5]	620
ترجمه آيات	620
بيان آيات	620
بيان مفردات و مفاد آيات سوره مباركه فيل	621
بحث روايتى(داستان اصحاب فيل و هلاكتشان)	622
(106) سوره قريش مكى است و پنج آيه دارد(5)	625
[سوره قريش(106): آيات 1 تا 4]	625
ترجمه آيات	625
بيان آيات	625
معناى سوره ايلاف در فرض وحدت با سوره فيل و در صورت استقلال	629
بحث روايتى(روايتى در باره مفاد سوره ايلاف)	631
(107) سوره ماعون مدنى يا مكى است و هفت آيه دارد(7)	632
[سوره الماعون(107): آيات 1 تا 7]	632
ترجمه آيات	632
بيان آيات	632
اوصاف تكذيب كنندگان دين: راندن يتيم، عدم اهتمام به طعام مسكين، سهل انگارى در نماز گزاردن، ريا كارى و منع ماعون	633
بحث روايتى(چند روايت در باره مفاد آيات گذشته از جمله: سهل انگارى در باره نماز و مراد از منع ماعون )	634
(108) سوره كوثر مكى است و سه آيه دارد(3)	637
[سوره الكوثر(108): آيات 1 تا 3]	637
ترجمه آيات	637
بيان آيات	637
اقوال مختلف در باره مراد از كوثر و بيان شواهد دال بر اينكه مراد از آن ذريه پيامبر6 يعنى فرزندان فاطمه3 است	638
مراد از امر به صلاة و نحر بعد از منت گذاردن به اعطاء كوثر	639
بحث روايتى رواياتى در باره اينكه مراد از نحر در فصل لربك و انحر بلند كردن دست‌ها در موقع اداء تكبير نماز است	640
رواياتى راجع به زخم زبان زدن به پيامبر6 در مورد نداشتن اولاد ذكور، كسى كه زخم زبان زد، و نزول سوره كوثر	641
(109) سوره كافرون مكى است و شش آيه دارد.(6)	644
[سوره الكافرون(109): آيات 1 تا 6]	644
ترجمه آيات	644
بيان آيات	644
بيان اينكه خطاب در يا أيها الكافرون... به گروهى معهود و معين از كفار بوده و و لا أنتم عابدون ما أعبد اخبار غيبى از آينده است	645
وجه تكرار مضمون سابق در و لا أنا عابد ما عبدتم و لا أنتم عابدون ما أعبد	646
بيان اينكه آيه: لكم دينكم و لي دين اخبار از اينست كه كافران مخاطب پيامبر6 به دين او نخواهند گرويد. چند وجه ديگر در معناى اين آيه	647
بحث روايتى(روايتى در باره شان نزول سوره كافرون و روايتى راجع به تكرار يك مضمون در سوره)	647
(110) سوره نصر مدنى است و سه آيه دارد(3)	650
[سوره النصر(110): آيات 1 تا 3]	650
ترجمه آيات	650
بيان آيات	650
بيان اينكه مراد از نصر و فتح كه در إذا جاء نصر الله و الفتح... رسيدن آن پيشگويى شده فتح مكه است	651
وجه و مناسبت امر به حمد و استغفار پروردگار، بعد از ديدن نصر الهى	652
بحث روايتى چند روايت مربوط به نزول سوره نصر	653
تفصيل داستان فتح مكه: پيمان شكنى مكيان، حركت قواى اسلام، وقايع بين راه، وارد شدن به شهر و	654
خطبه پيامبر6 بعد از فتح مكه	660
(111) سوره تبت مكى است و پنج آيه دارد(5)	663
[سوره المسد(111): آيات 1 تا 5]	663
ترجمه آيات	663
بيان آيات	663
معناى تبت يدا أبي لهب و تب و وجه اينكه در اين نفرين از ابو لهب به كنيه ياد شده است	664
توضيحى در باره اينكه نفرين به ابو لهب و اينكه فرمود: سيصلى نارا... عدم اختيار ابو لهب در جهنمى شدن را افاده نمى‌كند	666
بحث روايتى(چند روايت در باره بد رفتارى ابو لهب و همسرش با رسول الله6 و نزول سوره تبت)	667
(112) سوره اخلاص مكى است و چهار آيه دارد(4)	669
[سوره الإخلاص(112): آيات 1 تا 4]	669
ترجمه آيات	669
بيان آيات	669
فرق بين احد و واحد و معناى احد بودن خداى تعالى	670
معناى اينكه خدا صمد است اينست كه هر چيزى در ذات و آثار و صفات محتاج او است و او منتهى المقاصد است	671
بيان اينكه نزائيدن، زاده نشدن و كفو نداشتن خدا فرع بر صمد بودن و يگانگى او در ذات و صفات و افعال است	673
بحث روايتى(رواياتى در باره فضيلت سوره اخلاص و توضيح مضامين عاليه آن)	674
(113) سوره فلق مكى است و پنج آيه دارد(5)	679
[سوره الفلق(113): آيات 1 تا 5]	679
ترجمه آيات	679
بيان آيات	679
معناى فلق در قل أعوذ برب الفلق و مفاد من شر ما خلق	680
ذكر خصوص شر شبانگاه، شر ساحران و شر حاسد بعد از ذكر من شر ما خلق از باب اهتمام به اين سه شرط است	681
بحث روايتى چند روايت حاكى از نزول معوذتين بعد از بيمار شدن پيامبر6 بر اثر سحر يك يهودى	682
نظر ابن مسعود دائر بر اينكه معوذتين جزء قرآن نيست، رد اين نظر و بيان اينكه تواتر قطعى بر اينكه اين دو سوره جزء قرآنند وجود دارد	683
چند روايت در باره مراد از فلق و در باره آثار حسد	684
(114) سوره ناس مدنى است و شش آيه دارد(6)	686
[سوره الناس(114): آيات 1 تا 6]	686
ترجمه آيات	686
بيان آيات	686
شرحى در مورد اينكه خداى تعالى از سه جهت رب الناس ، ملك الناس و اله الناس بودن ملجا و معاذ است	687
مراد از وسواس خناس و اينكه فرمود: من الجنة و الناس	689
بحث روايتى رواياتى در باره شان نزول سوره ناس، مراد از وسواس خناس و وساوس و تسويلات آن)	690

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 20 صفحه : 693

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست