بعضى‌[1] از مفسرين به عموميت آيه سوره صف اعتماد نموده، متمايل به اين نظريه شده‌اند كه آمرزش گناهان به وسيله ايمان در بين امت‌ها فرق دارد، به حكم اين آيه در امت اسلام باعث آمرزش همه گناهان است و در ساير امت‌ها باعث آمرزش بعضى از گناهان مى‌شود كما اينكه اين ظاهر قول نوح به امتش مى‌باشد:(يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ) و قول رسولان در آيه دهم سوره ابراهيم: (يَدْعُوكُمْ لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ‌)- خداوند شما را دعوت مى‌كند تا بعضى از گناهانتان را بيامرزد و قول جن در آيه سى و يكم سوره احقاف: (يا قَوْمَنا أَجِيبُوا داعِيَ اللَّهِ وَ آمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ‌)- اى قوم ما! دعوت كننده الهى را اجابت كنيد و به او ايمان آوريد تا بعضى از گناهانتان را ببخشد .

ليكن اين نظريه درست نيست براى اينكه هر چند ظهور آيه سوره صف چنين ظهورى است، اما مورد آن با مورد آيات ديگر تفاوت دارد، كه بيانش گذشت. علاوه بر اين، آيه سوره انفال صراحت داشت در مغفرت گناهان گذشته و مخاطب در آن، كفار همين امتند.

بعضى‌[2] ديگر گفته‌اند: كلمه من در جمله من ذنوبكم اصلا براى تبعيض نيست، تا اين همه بگو مگو راه بيندازد، بلكه زايده است. اين سخن هم درست نيست، براى اينكه اين كلمه در جمله اثباتى (مثبت) زايده واقع نمى‌شود و اگر بعضى از علما اين كلمه را در بعضى از جملات اثباتى زايده گرفته‌اند، قولشان ضعيف است. و نظير اين قول در ضعف، قول كسى‌[3] است كه گفته: كلمه من بيانيه است. و قول آن ديگرى‌[4] كه گفته: اين كلمه براى ابتداى غايت است.

[شرح مفاد آيه:(وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى ...) كه مى‌گويد اگر عبادت و تقوى و اطاعت پيشه كنيد خدا اجل غير مسمايتان را تا اجل مسمى تاخير مى‌اندازد]

(وَ يُؤَخِّرْكُمْ إِلى‌ أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ إِذا جاءَ لا يُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ) در اين آيه تاخير مرگ تا اجلى معين را نتيجه عبادت خدا و تقوى و اطاعت رسول دانسته، و اين خود دليل بر اين است كه دو اجل در كار بوده، يكى اجل مسمى، يعنى معين، كه از آن ديگرى دورتر و طولانى‌تر است، و ديگرى اجلى كه معين نشده و كوتاهتر از اولى است.

بنا بر اين، خداى تعالى در اين آيه كفار را وعده داده كه اگر صاحب ايمان و تقوا و اطاعت شوند، اجل كوتاهترشان را تا اجل مسمى تاخير مى‌اندازد، و جمله‌(إِنَّ أَجَلَ اللَّهِ ...)، اين تاخير انداختن را تعليل مى‌كند، در نتيجه منظور از اجل اللَّه كه وقتى برسد ديگر عقب‌

[1] روح المعانى، ج 29، ص 70.

[2] مجمع البيان، ج 10، ص 360.

[3] روح المعانى، ج 29، ص 70.

[4] روح المعانى، ج 29، ص 69.