ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 575

(10)(سوره يونس داراى 109 آيه مى‌باشد)	3
[سوره يونس(10): آيات 1 تا 10]	3
ترجمه آيات	4
بيان آيات كيفيت و مكان نزول سوره يونس و بيان غرض و آهنگ كلى اين سوره مباركه	5
اشاره به استعمال كلمه آيه در مورد معانى، اعيان و اقوال	6
اشاره به اينكه تعين و جدا سازى آيات قرآن بستگى به ذوق تفاهم دارد و بيان مراد از حكيم در: تلك آيات الكتاب الحكيم	7
توضيحى در باره اينكه وحى مشتمل است بر انذار همه مردم و تبشير مؤمنين. و بيان معناى: قدم صدق	8
جواب خداى تعالى به ترديد و تعجب كفار از نزول وحى و اينكه پيامبر6 را ساحر مبين خواندند	9
استدلال اول بر اثبات معاد، به سنت جاريه الهيه بر افاضه رحمت تا تماميت و كمال موجودات	11
حجت دوم: اعمال قسط و عدل الهى، با پاداش دادن به صالح و كيفر دادن به طالح(ليجزي الذين آمنوا...)	12
حقانيت خلقت الهى در آفرينش آفتاب و ماه	12
معناى اختلاف ليل و نهار و حكمت‌هايى كه در آن وجود دارد	14
اعتماد به معاد يكى از اصول و پايه‌هاى دين است و انكار لقاء الله و فراموشى روز حساب و دلبستگى به زندگى دنيا اساس انكار دين مى‌باشد	17
مراد از هدايت مؤمنين به ايمانشان، و اشاره به رابطه بين ايمان و عمل و آثار هر يك	17
محبت خالص مؤمنين به خداى تعالى، و تسبيح او، و تحيت و درود آنان به يكديگر در جنات نعيم	19
حمد و ستايش خداى تعالى فقط از بندگان مخلص خدا بر مى‌آيد	21
بحث روايتى(رواياتى در مورد: قدم صدق عند ربهم ، و تسبيح و حمد پروردگار توسط اهل بهشت)	23
توضيحى در باره معناى تسبيح و حمد خداى تعالى و بيانى در باره انقطاع تمام سخنان در دنيا جز ذكر: الحمد لله	24
[سوره يونس(10): آيات 11 تا 14]	25
ترجمه آيات	25
بيان آيات	26
علت اينكه خداى سبحان به طغيانگران منكر توحيد و معاد مهلت مى‌دهد و در عذابشان شتاب نمى‌كند	27
سبب ضلالت و طغيان كافران و غفلت ورزيدنشان از خداى تعالى	28
[سوره يونس(10): آيات 15 تا 25]	31
ترجمه آيات	32
بيان آيات	33
علت اينكه مشركين به رسول الله6 گفتند: قرآنى ديگر بياور يا اين قرآن را تبديل كن و مراد آنان از اين درخواست و وجوهى كه در اين باره گفته شده است	34
جواب به درخواست مشركين و بيان اينكه پيامبر6 حق و اختيارى در تعويض و تبديل قرآن ندارد	36
شدت شناعت ظلم بستگى به عظمت مورد ظلم دارد و ظلمى بالاتر از افتراء بستن به خدا يا تكذيب آيات او نيست	38
فلسفه بت پرستى و مبناى عقايد بت پرستان در باره بت‌ها و رد پندارهاى باطل آنان	39
توضيحى در مورد پيدايش اختلاف در ميان مردم و بوجود آمدن دو راه: هدايت و ضلالت	41
اقوال مفسرين در ذيل آيه شريفه: و ما كان الناس إلا أمة واحدة فاختلفوا	43
سخن يكى از مفسرين در مورد جمله: و لو لا كلمة سبقت من ربك و بيان نادرستى آن	45
شرحى در مورد مكر مشركين در آيات خدا و مراد از: الله أسرع مكرا	47
معناى دعاء و فرق آن با نداء و بيان مراد از دعا و دعوت خداى تعالى و دعا و دعوت بندگان	52
دعا و عبادت در حقيقت يكى هستند و دعاء بنده عبادت، و عبادت او دعا است	52
معناى سلام و اينكه سلام از اسماء خداى تعالى است و اشاره به وجه تسميه بهشت به دار السلام	54
بحث روايتى(رواياتى چند در مورد درخواست قرآنى ديگر توسط مشركين، مكر كردن با خدا، دار السلام و...)	55
[سوره يونس(10): آيات 26 تا 30]	58
ترجمه آيات	58
بيان آيات	59
پاداش نيكوكاران حسنى و زياده بر آن است و دچار تاريكى ظاهرى و معنوى نمى‌شوند	59
كيفر بد كاران مساوى كار بدشان است، ذليل هستند، چهره‌هايشان را سياهى پوشانيده و خالد در آتشند	61
شرحى در مورد اينكه در روز قيامت بت‌ها و خدايان مشركين، عبادت آنان را نفى مى‌كنند و بيان اينكه در مقابل بت‌ها و خدايان و همى، عبادت قابل تحقق نيست	61
نقد و رد نظريات مختلف برخى از مفسرين در مورد نفى عبادت مشركين	63
بحث روايتى(چند روايت در مورد اينكه پاداش محسنين، حسنى و زياده بر آن است و در مورد سياهى چهره بد كاران در روز قيامت)	67
[سوره يونس(10): آيات 31 تا 36]	69
ترجمه آيات	69
بيان آيات	70
معناى رازق بودن خداوند از آسمان و زمين، و منظور از ملكيت گوشها و چشم‌ها در: أمن يملك السمع و الأبصار	71
معناى حيات(زنده بودن)، و اشاره به عموميت حيات بين حيوان و نبات	72
اينكه خداوند زنده را از مرده و مرده را از زنده بيرون مى‌كند، يعنى چه؟	73
احتجاج براى توحيد خداوند در ربوبيت به اينكه تنها مدبر امور مردم و امور عالم پروردگار يگانه است	74
احتجاج دوم براى توحيد خداوند، با استناد به مساله ابداء و اعاده خلق	78
احتجاج سوم براى وحدانيت رب معبود با استناد به وجوب پيروى از حق كه با پيروى از هادى به سوى حق حاصل مى‌گردد	79
نكته و معناى لطيفى كه از جمله پرسشى: أ فمن يهدي إلى الحق أحق أن يتبع... استفاده مى‌شود	81
مراد از هدايت در آيه شريفه، ايصال به مطلوب است نه صرف ارائه طريق. و اينگونه هدايت جز كار خدا و كسانى كه بدون واسطه هدايت گشته‌اند، كار كسى نيست	82
معناى استثناء در: أمن لا يهدي إلا أن يهدى و اقوال نادرست برخى از مفسرين در اين باره	83
اشاره به اينكه هدايت به معناى ايصال به مطلوب، شان انبياء و ائمه(ع) است	86
[سوره يونس(10): آيات 37 تا 45]	88
ترجمه آيات	88
بيان آيات	89
نفى شانيت مفترى بودن، از قرآن كريم در جمله: و ما كان هذا القرآن أن يفترى	90
مراد از: الذي بين يديه و معناى: تفصيل الكتاب و اشاره به وحدت همه اديان و اينكه اختلاف اديان در اجمال و تفصيل است	90
تحدى قرآن كريم به اينكه سوره‌اى مانند قرآن بياوريد اختصاص به سور معينى ندارد	92
فقط به فصاحت و بلاغت قرآن تحدى نشده، بلكه از لحاظ معنى و محتواى قرآن نيز مبارز طلبى شده است	93
تاويل معارف و احكام قرآن از مقوله معانى الفاظ نيست. و جهل مشركين به اين تاويل موجب تكذيب آنان شده است	94
تقسيم امت اسلام به دو گروه: ايمان آورندگان و ايمان نياورندگان	96
مراد از اينكه در روز حشر، بر انگيخته شدگان مى‌پندارند جز يك ساعت درنگ نكرده‌اند	97
[سوره يونس(10): آيات 46 تا 56]	99
ترجمه آيات	99
بيان آيات	100
سنت الهى مبنى بر فرستادن رسول براى همه امم و قضاء به حق و عدل در بين مصدقين و مكذبين و نجات دادن گروه اول و عذاب و هلاك كردن گروه دوم	102
امت‌ها - همچون افراد - اجل و پايانى دارند و امم پيشين بعد از ارسال رسل و پيدايش اختلاف در ميان مردم، با قضاء الهى معذب و منقرض شده‌اند	105
اين پندار غلط و خرافى كه عذاب دنيوى از امت اسلام برداشته شده با منطق اسلام سازگار نيست	106
سرزنش آنهايى كه از روى استهزاء شتاب در نزول عذاب را درخواست كردند	107
سلطنت و مالكيت خداى تعالى قابل مقايسه با سلطنت‌هاى اعتبارى ظاهرى افراد انسان نيست و وجود مانع و رادع از تحقق اراده حق متعال، معقول نيست	109
قول خداى تعالى و وعده او همان فعل محقق او است و قابل تخلف و ترديد نمى‌باشد(إن وعد الله حق)	111
بحث روايتى(دو روايت در ذيل آيات گذشته مربوط به عذاب)	112
[سوره يونس(10): آيات 57 تا 70]	114
ترجمه آيات	115
بيان آيات	116
توضيح معناى مفردات آيه شريفه: موعظه ، شفاء لما في الصدور ، هدى و رحمت	116
اشاره به معناى رحمان و رحيم و مراد از اينكه قرآن براى مؤمنين رحمت است	117
توصيف قرآن به چهار صفت موعظه، شفاى درون، هدايت و رحمت بودن، در آيه شريفه، بيان جامعى است براى همه آثار طيب و نيكوى قرآن كريم	118
مراد از فضل خدا و رحمت خدا در آيه شريفه: قل بفضل الله و برحمته	119
وجه اينكه از دادن روزى به انزال روزى تعبير شده، با اينكه رزق آدميان در زمين است	121
بيان اينكه هر حكمى بايد با اذن خدا باشد. و حكم مختص به خدا است. و طرح دو شبهه در اين زمينه و پاسخ به آن دو شبهه	123
حكم خدا منطبق با فطرت، هماهنگ با نظام خلقت و همسوى حركت انسان به سوى هدف كمال او است	124
سلطنت و احاطه تام الهى بر اعمال بشر، شهادت و علمى است كامل و فراگيرنده همه اعمال از همه خلائق حتى پيامبر خدا6	128
معناى ولايت و مراد از ولايت خدا	129
اشاره به مراتب ايمان و بيان اينكه خداى تعالى ولى مؤمنين است كه از مرتبه بالاى ايمان برخوردارند	130
توجيه و توضيحى در مورد اينكه اولياى خدا، ترس و اندوهى ندارند و بيان اينكه اطلاق جمله: لا خوف عليهم و لا هم يحزنون شامل نفى ترس و اندوه هم در دنيا و هم در آخرت مى‌شود	132
بررسى سخن يكى از مفسرين در باره نفى ترس و اندوه از اولياى خدا و رد آن گفته	134
تسلى دادن به پيامبر6 كه از سخنان جاهلانه مشركين نرنجد زيرا عزت از آن خدا است و خدا سميع و عليم است	137
استدلال براى محال بودن فرزند داشتن خداى تعالى، در برابر مشركين كه گفتند: اتخذ الله ولدا	138
بحث روايتى	140
چند روايت در مورد مراد از فضل و رحمت خدا در: قل بفضل الله و برحمته	141
رواياتى در باره معناى ولايت خدا و وصف اولياء الله	142
چند روايت در تفسير بشرى داشتن اولياء الله در دنيا و آخرت(لهم البشرى في الحياة الدنيا و في الآخرة)	144
چند روايت در باره رؤيا و اقسام آن	146
[سوره يونس(10): آيات 71 تا 74]	148
ترجمه آيات	148
بيان آيات	149
گفتگوى نوح(ع) با قوم خود و	150
بحث روايتى(رواياتى در باره عالم ذر و كفر و ايمان انسان در آن عالم و توضيحى در اين باره)	152
توضيحى در باره تعبير ظلال در مورد عالم ذر، در بعضى روايات	154
[سوره يونس(10): آيات 75 تا 93]	156
ترجمه آيات	157
بيان آيات	158
وقايعى از سرگذشت، پيغمبر اسلام6 و مسلمين، كه داستان موسى(ع) به آن وقايع اشاره دارد	158
گفتگوى موسى با فرعونيان	159
سحر و هر باطل ديگر، از آنجا كه از جريان نظام عالم خارج است بنا بر سنت الهى مبنى بر استقرار و احقاق حق و محو و ابطال باطل، دوامى نخواهد داشت	161
مراد از ذرية من قومه كه به موسى(ع) ايمان آوردند و اقوال مفسرين در اين باره	164
ضعيفان بنى اسرائيل با ترس و واهمه از فرعون و اطرافيان توانگر او به موسى(ع) گرويدند	165
اگر مؤمن هستيد و تسليم خدائيد، بر او توكل كنيد	166
دعاى بنى اسرائيل: ربنا لا تجعلنا فتنة للقوم الظالمين دعا براى رفع ضعف و ذلت از خودشان بوده است	167
امر به خانه سازى براى بنى اسرائيل	168
ابتداء به اضلال، بر خداوند محال است ولى اضلال براى مجازات محال نيست و مال و زينت دادن به فرعونيان از اين باب بوده است	170
استجابت نفرين موسى و هارون عليه فرعونيان	172
ايمان آوردن فرعون در آستانه هلاكت، و مردود بودن ايمان و توبه او	173
اشاره به رابطه نفس و بدن و بيان اينكه انسانيت انسان به نفس او است و بدن، مركب و ابزار كار نفس است	174
وجوهى كه در معناى: ننجيك ببدنك گفته شده و بيان اينكه علت انتساب نجات به بدن فرعون، اتحاد شديد بين نفس و بدن است	175
معناى مبوأ صدق كه در وصف مسكن بنى اسرائيل آمده است و اشاره به مفهومى كه از اضافه اشياء و مفاهيم به كلمه صدق ، استفاده مى‌شود	177
[سوره يونس(10): آيات 94 تا 103]	179
ترجمه آيات	179
بيان آيات	180
معناى آيه شريفه: فإن كنت في شك مما أنزلنا إليك كه متضمن استشهاد از اهل كتاب براى اثبات اينكه معارف قرآن مجيد آسمانى و حق است، مى‌باشد	181
نكته‌اى كه در مخاطب قرار دادن رسول گرامى6 به خطاب: فإن كنت في شك... وجود دارد	182
مراد از حتمى شدن كلمه پروردگار، كه در بيان علت زيانكارى مكذبين آمده است، حتمى شدن عذاب آتش است بر آنها	184
هر انسانى چه به اختيار و چه به اضطرار ايمان مى‌آورد ولى ايمان اضطرارى مقبول نيست	185
معناى استثناء إلا قوم يونس در آيه: فلو لا كانت قرية آمنت... و اشاره به بعض وجوهى كه در معناى اين استثنا گفته شده است	186
اشاره به اينكه ايمان بايد اختيارى و بدون اكراه باشد و بيانى در مورد اينكه هيچ كس جز به اذن خدا ايمان نمى‌آورد و اگر خدا مى‌خواست همه اهل زمين ايمان مى‌آوردند	187
در آيه شريفه: و ما كان لنفس... از شك و ترديد(در مقابل ايمان) به رجس و پليدى تعبير شده است	188
وعده خداوند به نجات دادن مؤمنين از امت اسلام، همانطور كه پيامبران و مؤمنين از امم گذشته را نجات داد	190
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيه: فإن كنت في شك... قوم يونس...)	191
[سوره يونس(10): آيات 104 تا 109]	194
ترجمه آيات	194
بيان آيات	195
مراد از شك داشتن مشركين در دين پيامبر6 در آيه: قل يا أيها الناس إن كنتم في شك من ديني	195
پيامبر6 با بيان استوارى خود در راه توحيد و نفى طريقه مشركين، شك و ترديد مشركين را رفع مى‌نمايد	196
نكته‌اى كه در تعبير لطيف در: فلا أعبد الذين تعبدون... و لا تدع من دون الله ما لا ينفعك و لا يضرك	197
(11) سوره هود در مكه نازل شده و مشتمل بر صد و بيست آيه است(120)	199
[سوره هود(11): آيات 1 تا 4]	199
ترجمه آيات	199
بيان آيات توحيد اصلى است متضمن تمامى تفاصيل و جزئيات معانى قرآن. و تمام تفاصيل و فروع قرآن به آن اصل بر مى‌گردد	199
آهنگ و غرض كلى سوره هود و كيفيت و مكان نزول آن	200
معناى احكام و تفصيل و اينكه آيات قرآن محكم بود و مفصل گشت(أحكمت آياته ثم فصلت)	202
اقوال مختلف مفسرين در باره مراد از احكام و تفصيل آيات، و بيان نادرستى آن اقوال	204
آيه: ألا تعبدوا إلا الله... مفسر محكم و مفصل بودن آيات قرآن است	207
مراد از توبه در: و أن استغفروا ربكم ثم توبوا إليه ايمان است	209
نتيجه توحيد، استغفار و ايمان، زندگى خوب و حيات طيبه دنيوى، در پرتو علم و عمل صالح و بهره‌مندى همگان از نعمت‌هاى زمينى، مى‌باشد	210
معناى اينكه خداوند به هر داراى فضلى فضلش را مى‌دهد و اشاره به اينكه فقط دين توحيد است كه افراط و تفريط در روابط اجتماعى را تعديل مى‌كند	211
هر كس در جايى كه لايق آنست قرار داده مى‌شود	212
بيان نادرستى سخن يكى از مفسرين كه از جمله: يمتعكم متاعا حسنا نجات امت محمد6 از عذاب انقراض را استفاده كرده است	213
[سوره هود(11): آيات 5 تا 16]	216
ترجمه آيات	217
بيان آيات	218
معناى جمله: يثنون صدورهم ليستخفوا منه... كه پنهان شدن مشركين براى پرهيز از روبرو شدن با دعوت پيامبر6 را حكايت مى‌كند	219
روزى دادن به موجودات نيز همچون ايجاد آنان، مختص خداى تعالى و حقى است براى خلق كه خداوند بر خود واجب فرموده است	221
معناى سماء و مراد از سماوات	222
منظور از خلق سماوات و ارض در شش روز(هو الذي خلق السماوات و الأرض في ستة أيام)	222
معناى جمله: و كان عرشه على الماء	224
امورى كه در قرآن به عنوان هدف از خلقت، از آنها ياد شده و از آن جمله است آزمايش و تميز نيكوكار از بدكار	225
استنتاج وجود ملائكه قبل از خلقت آسمانها و زمين، از جمله: و كان عرشه على الماء و بررسى و رد اساس و مبناى اين نظر	227
جهات حسن و مصلحت بر اراده و افعال ما حاكم است و خداوند جل شانه تحت تاثير و حكومت آن جهات و هيچ چيز ديگر نيست	228
مراد كفار از اينكه مساله معاد و بعث بعد از مرگ را سحر خواندند	229
مقصود از كلمه امت در آيه: و لئن أخرنا عنهم العذاب إلى أمة معدودة و وجوهى كه در معناى آن گفته شده است	230
هر نعمتى كه خدا عطا مى‌كند، رحمتى از او است و بشر طلبكار آن نبوده تا با گرفتن آن نوميد شده، كفران بورزد	232
انسان تنگ نظر و كوته‌بينان بين است، در شدت و بلا، نوميد و كفور و در نعمت و رفاه، سرمست و بالنده است. جز صابران نيكو كردار	234
صبر و عمل صالح انسان را از آن دو طبيعت مذموم مى‌رهانند، و صبر و عمل صالح منفك از ايمان نيستند	235
توضيح در باره خطاب به رسول خدا6 در: فلعلك تارك بعض ما يوحى إليك... و معنايى كه از اين خطاب فهميده مى‌شود	236
مثالى براى فهم وجه خطاب مذكور و اينكه در آن خطاب بطور جدى احتمال ترك ابلاغ، داده نشده	237
چون و چراى كفار در باره نزول قرآن و جواب خداى تعالى به آنان	239
اگر مى‌پنداريد قرآن افتراء بسته بر خدا است، شما نيز از عهده اين افتراء برآييد!	241
شرحى در مورد اينكه تحدى و مبارزه طلبى قرآن، همه جانبه است و علاوه بر فصاحت و بلاغت شامل معانى و معارف قرآن نيز هست	242
بررسى پاسخ‌هايى كه به اشكال مربوط به اينكه چرا در آغاز، به يك سوره و سپس به ده سوره تحدى شده است، داده‌اند	244
پاسخ ما به اشكال مربوط به اختلاف در پيشنهادهاى قرآن در مواردى كه تحدى و مبارزه طلبى كرده است	246
مقصود از بلاغت قرآن، بلاغت مصطلح بين علماء بلاغت و ادب نيست	247
اختلاف در موارد تحدى، به اختلاف در اغراض و خصوصيات آن موارد بر مى‌گردد	248
عدد ده در: فأتوا بعشر سور مثله خصوصيتى ندارد و دلالت بر كثرت و تعدد دارد	250
طرح اين اشكال كه صرف ناتوانى بشر از آوردن مثل قرآن، دليل بر آن نمى‌شود كه قرآن از ناحيه خدا است. و پاسخ بدان	251
با عجز خود و اسبابى كه بدان معتقديد، از آوردن مثل قرآن، راهى جز يقين به الهى بودن قرآن نمى‌ماند	254
معناى اينكه: قرآن به علم خدا نازل شده و وجوهى كه در اين باره گفته شده است	255
بيان اينكه خطاب در جمله: فهل أنتم مسلمون متوجه مشركين است و رد سخنان ديگرى كه در اين باره گفته شده است	256
مراد از توفيه اعمال(اعمال آنان را به آنان بر مى‌گردانيم) و بيان اينكه نتيجه عمل تابع اسباب و عوامل پديد آورنده عمل است	259
بحث روايتى(شامل رواياتى در ذيل آيات گذشته)	261
رواياتى در مورد رازق بودن خداى تعالى و تقدير روزى براى همه	262
دو روايت از امام باقر و امام صادق8، مربوط به طلب روزى حلال از راه كار و تلاش	264
چند روايت در باره خلقت آسمانها و زمين و جمله: و كان عرشه على الماء	265
روايتى در مورد ليبلوكم أيكم أحسن عملا و بيان مراد از نيكوكارتر بودن	266
دو روايت در باره اينكه مراد از امت معدوده در آيه شريفه، امام زمان(ع) و اصحاب اويند	267
روايتى در مورد تقسيم امت محمد6 در روز قيامت به سه دسته و حبط اعمال دو دسته از آنان	268
[سوره هود(11): آيات 17 تا 24]	269
ترجمه آيات	269
بيان آيات	270
معناى بينه و موارد اطلاق و استعمال آن	271
بينه در آيه: أ فمن كان على بينة من ربه... به معناى بصيرت الهى است و جمله مذكور منطبق بر رسول خدا6 است	272
معناى شاهد در: و يتلوه شاهد منه و اثر شهادت در اعتماد به مورد شهادت و ايمان به آن	273
اشاره به انطباق شاهد منه در آيه شريفه با امير المؤمنين(ع) و وجوه ديگرى كه مفسرين در باره مراد از شاهد گفته‌اند	274
قرآن چيز نوظهورى نيست و پيش از آن، كتاب موسى(ع) نازل شده، كتابى كه امام و رحمت بود	276
جواب به مشركين به اينكه خود آنان با عقايد و سنن باطل و خرافى خود بر خدا افترا بسته‌اند و توضيح مراد از اينكه در قيامت مشركين بر پروردگارشان عرضه مى‌شوند	279
تمامى منحرفين از راه حق، ستمكار و مفترى بر خدايند	281
مشركين و كفار با كفر خود و جز خدا را ولى گرفتن، از قدرت و سلطه خداى تعالى و ولايت او خارج نگشته‌اند و عذابشان دو برابر مى‌شود	282
توضيحى در باره اينكه كفار آيات خدا را نمى‌بينند و انذارها و تبشيرها را نمى‌شنوند	283
معناى خسران نفس و ضلال و گم شدن مفتريات و مراد از اينكه كفار در آخرت اخسرون هستند	285
معناى اخبات و مراد از اخبات مؤمنين به سوى خدا و بيان اينكه وصف: و أخبتوا إلى ربهم در آيه شريفه، به طايفه خاصى از مؤمنين اشاره دارد	287
بحث روايتى(رواياتى متعددى در باره انطباق جمله: أ فمن كان على بينة من ربه و يتلوه شاهد منه بر رسول خدا6 و امير المؤمنين7	288
روايتى در باره معناى: و أخبتوا إلى ربهم	292
[سوره هود(11): آيات 25 تا 35]	293
ترجمه آيات	294
بيان آيات	295
نوح(ع) نذير مبين بوده و رسالتش باز داشتن مردم از عبادت غير خدا و انذارشان از عذاب بوده است	296
انگيزه بت پرستى قوم نوح(ع) و محاجه آن جناب با آنان در سطح فهمشان	297
خروج از اسلام، خروج از نظام آفرينش است و عذاب و هلاكت در پى دارد	298
دليل اول توانگران و اشراف قوم نوح(ع) كه در رد دعوت آن حضرت استدلال كردند به اينكه او نيز چون آنان بشر است	300
استدلال دوم قوم نوح(ع) در رد دعوت آن جناب به اينكه افراد پا برهنه و مستمند و پست به تو ايمان آورده‌اند!	303
سومين سخن قوم نوح(ع) در برابر آن جناب و مؤمنين به او، اين بود كه گفتند: برترى و امتيازى در شما نمى‌بينيم	303
سخن ديگر قوم نوح(ع) خطاب به نوح و پيروانش: ما شما را دروغگو مى‌پنداريم	304
جواب نوح(ع) به استدلال اول قوم خود كه گفتند: ما نراك إلا بشرا مثلنا	306
نفى اجبار و اكراه در دين، در شريعت نوح كه كهن‌ترين شرايع است تشريع شده بود	308
جواب نوح(ع) به اين سخن قوم خود كه مؤمنين به او را پست و ضعيف توصيف كردند، به اينكه او آنان را از خود نمى‌راند و حساب همه با خدا است	310
پاسخ نوح(ع) به اين حجت اشراف قوم خود كه به نوح(ع) و پيروانش گفتند ما در شما برترى و فضلى بر خود نمى‌بينيم	311
پندارهاى جاهلانه عوام الناس در باره انبياء(ع) و توقعات نابجايشان از آنان	312
گفتارى فلسفى و قرآنى پيرامون قدرت انبياء و اولياء(پيرامون قدرت انبياء و اولياء به اذن خدا، عدم استقلال ممكنات از واجب الوجود، نه در ذات و نه در آثار)	314
بيان آيات	318
ديدگاه اشراف قوم نوح(ع) در باره تقسيم جامعه به دو طبقه بالا و پايين و مبارزه نوح(ع) با اين اعتقاد باطل	318
ملاك فضيلت، پاكى نفس و صفاى باطن است نه امتيازات و برتريهاى مادى و ظاهرى	319
سخن آخر قوم نوح(ع) به آن جناب: اگر از راستگويان هستى، عذابى را كه وعده مى‌دهى بياور!	321
جواب نوح(ع): من اختيار ندارم، آوردن عذاب به دست خدا است و بسته به مشيت او مى‌باشد	322
معناى غى و فرق بين اغوا و اضلال و معناى اراده و اشاره به تفاوت بين اراده ما و اراده خدا	324
بيان جواز انتساب اغواى مجازاتى به خداى تعالى و اشاره به اينكه عذاب استيصال قوم نوح(ع) مسبوق به اغواى خداوند بوده است	325
وجوه ديگرى كه در معناى جمله: إن كان الله يريد أن يغويكم گفته شده است	326
مشابهت و همانندى احتجاجات نوح(ع) با قوم خود، با احتجاجات پيغمبر گرامى اسلام6 با مشركين زمان خود	328
بحث روايتى(دو روايت در ذيل آيه: لا ينفعكم نصحي... و أم يقولون افتراه... )	330
[سوره هود(11): آيات 36 تا 49]	331
ترجمه آيات	332
بيان آيات	333
قطع اميد از ايمان آوردن قوم نوح(ع)	333
مراد از خطاب خداوند به نوح(ع): كشتى را پيش چشمان ما و به وحى ما بساز و	336
مسخره كردن قوم نوح(ع)، كشتى ساختن او را و جواب آن حضرت به آنان	338
معناى جمله: و فار التنور و اقوال مختلفى كه در معناى تنور و فوران آن گفته‌اند	340
معناى جمله: بسم الله مجراها و مرساها و احتمالاتى كه در باره مفردات اين جمله و معناى آن ذكر شده است	341
گفتگوى نوح(ع) كه از كفر درونى پسرش اطلاع نداشت، با او	345
اتمام عذاب، و امر تكوينى خداى تعالى به سكون و آرامش زمين و آسمان(يا ارض ابلعى ماءك و...)	346
نكاتى ادبى و بلاغت شگفتى كه در آيه: و قيل يا أرض ابلعي ماءك و يا سماء أقلعي... ديده مى‌شود	348
دلسوزى نوح(ع) براى پسرش - در قالب استفسار از خداى تعالى - و ادبى كه آن حضرت در سخن گفتن در باره پسرش، در برابر احكم الحاكمين به كار برده است	350
مراد از اينكه پسر نوح(ع) از اهل آن حضرت نبوده است(إنه ليس من أهلك)	351
چند قول ديگر پيرامون مراد از جمله: إنه ليس من أهلك	352
منظور از اينكه پسر نوح(ع)، عملى غير صالح است(إنه عمل غير صالح)	353
بيان اينكه نوح(ع) تقاضاى نجات فرزند خود را نكرد و نهى: فلا تسئلن ما ليس لك به علم تسديد الهى بوده كه همواره انبياء(ع) از آن برخوردار، و معصوم از خطا و لغزش بوده‌اند	354
نمونه‌هايى از نهى از عملى كه واقع نشده است	355
بيان اينكه اين كلام نوح(ع) كه به خدا عرض كرد: و إلا تغفر لي و ترحمني أكن من الخاسرين اظهار شكر است	358
خطاب و امر به هبوط به نوح(ع) و همراهانش، دومين امر به هبوط به بشر، بعد از امر به هبوط آدم(ع) بوده است	359
مراد از جمله: و على أمم ممن معك در خطاب خداوند به نوح(ع)	360
بحث روايتى(رواياتى در مورد داستان نوح و قوم او، در ذيل آيات شريفه گذشته)	362
رواياتى در باره پسر نوح(ع) و تفسير اينكه خداوند به نوح(ع) فرمود: او از اهل تو نيست و عمل غير صالح است	367
چند بحث قرآنى، روايتى، تاريخى و فلسفى پيرامون داستان نوح(ع)	370
1 - اجمالى از اصل داستان	370
2 - داستان نوح(ع) در قرآن	371
انحراف تدريجى بشر از فطرت انسانى و پيدايش اختلاف طبقاتى بعد از حضرت آدم(ع) و بعثت و رسالت حضرت نوح(ع)	371
دين و شريعت نوح(ع)	372
تحمل زحمات طاقت‌فرساى نوح(ع) در كار دعوت	372
مدت زيستن نوح(ع) در ميان قومش	373
كشتى سازى نوح(ع)	373
نزول عذاب و آمدن طوفان	373
پايان يافتن داستان و پياده شدن نوح و همراهانش به زمين	374
داستان پسر غرق شده نوح	374
3 - خصائص نوح(ع) اولين پيامبر اولوا العزم، پدر دوم نسل حاضر بشر و	376
داستان نوح(ع) در تورات فعلى	377
موارد مخالفت و تفاوت داستان نوح(ع) در تورات با آنچه در قرآن آمده است	382
5 - در تواريخ و اسطوره‌هاى ساير ملل در باره طوفان چه آمده است؟	383
6 - آيا نبوت نوح(ع)، جهانى و براى همه بشر بوده؟	385
شرحى در مورد نبوت و بعثت انبياء و جواب به بعض اهل سنت كه منكر عموميت رسالت نوح(ع) هستند	386
انسان در مسير كمالى خود(به طبع ثانوى) ناچار از حيات اجتماعى و تعاونى است	387
ضرورت وجود قانون در حيات اجتماعى بشر	388
علاوه بر هدايت تكوينى انسان، و بهره‌مندى او از عقل و تفكر، هدايت تشريعى انسان از راه وحى و نبوت، براى رسيدن به كمال و سعادت ضرورى و لازم است	389
عمل نكردن بشر به تعاليم وحى، نمى‌تواند دليل بر لغو بودن ارسال رسل و انزال كتب باشد	390
شريعت نوح(ع) كه نخستين شريعت الهى بوده، لزوما جهانى و همگانى بوده است	391
7 - آيا طوفان نوح همه كره زمين را فرا گرفت؟	393
سخن صاحب المنار در اين باره	393
بيان نادرستى سخن صاحب المنار و اشاره به اينكه آيات قرآنى ظاهر در اينست كه طوفان نوح همه زمين را فرا گرفته بوده است	395
اجمالى از برخى مباحث زمين شناسى در چند فصل	396
1 - سرزمينهاى رسوبى	396
2 - عامل پيدايش قشرها و طبقات ژئولوژى، همان طبقات رسوبى بوده‌اند	397
3 - توسعه و گسترش درياها به علت سرازير شدن سيلابها به طرف آنها	398
4 - در عهد طوفان چه عواملى باعث زياد شدن آبها و شدت عمل آنها شدند؟	399
5 - نتيجه بحث	400
8 - عمر طولانى نوح(ع)	401
9 - كوه جودى كجا است؟	402
10 - بعضى گفته‌اند	402
گفتارى در چند فصل پيرامون پرستش بت‌ها	403
1 - گرايش و اطمينان انسان به حس و تمايل او به تشبيه و تمثيل غير محسوس به محسوس	403
2 - توجه به خدا از راه عبادت بر مبناى اصل كلى و فطرى خضوع ضعيف در برابر قوى	406
در قرآن كريم، نهى از پرستش اصنام و آلهه، مترتب بر اثبات ضعف و ناتوانى آنها است	407
3 - وثنيت از كجا سرچشمه گرفت و به چه صورت آغاز شد؟	408
4 - چرا براى ارباب انواع و خدايانى ديگر مجسمه ساختند ولى براى خداى تعالى مجسمه نساختند؟	411
5 - وثنيت صابئه	413
6 - وثنيت برهميه	414
7 - وثنيت بودايى	419
8 - وثنيت عرب	421
9 - دفاع اسلام از توحيد و نبردش با وثنيت	425
10 - بناى سيره رسول خدا6 بر توحيد و نفى شركاء	427
بحثى ديگر ملحق به گفتار سابق	429
1 - تناسخ در نظر وثنى مذهبان	429
2 - سرايت اين محذور به ساير اديان	433
3 - اسلام مفاسد مذكور را چگونه اصلاح كرد؟	434
4 - پاسخ به يك شبهه در مورد توسل به معصومين و اولياء الله: و اظهار محبت به ايشان	436
فرق بين شرك و استشفاع	438
[سوره هود(11): آيات 50 تا 60]	440
ترجمه آيات	440
بيان آيات	441
سخنان جناب هود7 به قوم خود(قوم عاد)	442
معناى فطر و فطرة الله و فرق بين فطرت و خلق	443
معناى اينكه هود(ع) فرمود: استغفار كنيد و ايمان بياوريد تا اينكه خداوند يرسل السماء عليكم مدرارا و يزدكم قوة إلى قوتكم	444
اعمال صالح باعث ازدياد خيرات و نعمتها است و اعمال زشت بلا و محنت و بدبختى در پى دارد	445
جواب رد قوم هود به آن حضرت	446
تحدى هود(ع) به اينكه گفت: در باره من هر نيرنگى مى‌توانيد بكنيد و به من مهلت ندهيد معجزه و بينه آن جناب بود و منظور از آن، تعجيز قوم خود و آلهه آنان بود	447
معناى اين سخن هود(ع) به قوم خود كه گفت: و يستخلف ربي قوما غيركم و لا تضرونه شيئا	450
اشاره به اينكه عصيان و نافرمانى در برابر يك پيغمبر، عصيان در برابر همه پيامبران بشمار مى‌رود	452
سه خصلت قوم هود كه به خاطر آن ملعون دنيا و آخرت شدند: انكار آيات الهى، نافرمانى انبياء و اطاعت از جباران	453
بحث روايتى(روايتى در تفسير جمله: إن ربي على صراط مستقيم و اشاره به روايات راجع به قوم هود)	454
گفتارى پيرامون داستان هود(ع)	455
1 - عاد، قوم هود قوم عاد، تكذيب هود و نزول عذاب	455
2 - شخصيت معنوى هود	458
[سوره هود(11): آيات 61 تا 68]	459
ترجمه آيات	459
بيان آيات	460
معناى انشاء و استعمار در جمله: هو أنشأكم من الأرض و استعمركم فيها	461
استدلال براى عدم جواز عبادت غير خدا به: وجود ارتباط بين خالق و خلق، نزديك بودن خدا به انسان و نفى استقلال اسباب	462
قوميت پرستى و مليت گرايى، و ادعاى شك و ترديد داشتن، دو حجت قوم ثمود، در رد دعوت جناب صالح(ع)	465
جواب صالح(ع) به دلائل قوم خود و معناى جمله: فما تزيدونني غير تخسير	465
كشتن ناقه صالح(ع) و نزول عذاب بر قوم ثمود	466
بحث روايتى(روايتى در باره داستان ناقه صالح و كشتن آن و هلاكت قوم ثمود)	468
گفتارى در داستان صالح(ع) در چند فصل	471
1 - ثمود، قوم صالح(ع)	471
2 - بعثت صالح(ع)	472
3 - شخصيت صالح(ع)	474
[سوره هود(11): آيات 69 تا 76]	475
ترجمه آيات	475
بيان آيات	476
معناى جمله: قالوا سلاما قال سلام كه سلام فرشتگان مامور عذاب قوم لوط(ع) به ابراهيم(ع) و جواب او را حكايت مى‌كند	478
احساس ترس ابراهيم(ع) از اينكه ميهمانان ناشناخته‌اش دست به سوى غذا نبردند	479
شرحى در مورد صفت تهور و بى‌باكى، و صفت جبن و ترسويى، و حد اعتدال بين اين دو جنبه افراط و تفريط. و بيان عدم منافات انتساب ترس به ابراهيم(ع)، با عصمت آن حضرت	479
معناى ضحك همسر ابراهيم(ع)(فضحكت) و وجوهى كه در باره آن گفته شده است	482
وجه تسميه يعقوب . شگفت زده شدن همسر ابراهيم(ع) از بشارت بچه‌دار شدن	484
مجادله و گفتگوى ابراهيم(ع) براى رفع عذاب از قوم لوط(ع)	486
بحث روايتى(رواياتى در تفسير آيات مربوط به فرشتگان وارد بر ابراهيم(ع)، بشرى و مجادله ابراهيم(ع))	488
روايتى در شان نزول آيات مربوط به قصه بشرى و مجادله ابراهيم(ع) و بيان ضعف آن	492
اشاره به اينكه خصوصيات روحى نيز همچون خصوصيات جسمى قابل توارث است	494
گفتارى در داستان بشرى و بررسى مفاد آيات مباركه‌اى كه در سور مختلفه در اين باره آمده است	496
سبب و علت مجادله ابراهيم(ع) با ملائكه	501
[سوره هود(11): آيات 77 تا 83]	502
ترجمه آيات	502
بيان آيات	503
مراد از بناتى و أطهر لكم در سخن لوط(ع) به قوم خود: هؤلاء بناتي هن أطهر لكم	506
معناى جواب قوم لوط(ع) به او، كه گفتند: تو مى‌دانى كه ما، در دختران تو حقى نداريم... و وجوهى كه در مورد آن گفته شده است	508
توضيح اين كلام لوط(ع) كه بعد از مايوس شدن از انصراف قوم خود گفت: لو أن لي بكم قوة أو آوي إلى ركن شديد . و اقوال مختلف در اين باره	510
فرشتگان مامور عذاب، خود را معرفى كرده، به لوط(ع) مى‌گويند از آن سرزمين دور شود	511
عذاب و هلاك قوم لوط(ع) با زير و رو شدن زمين و بارش سنگ	515
تهديد همه ستمكاران به نزول عذابى همانند عذاب قوم لوط(ع) بر آنان	516
بحث روايتى(رواياتى در باره قوم لوط، فرشتگان ميهمان لوط و داستان هلاكت قوم او)	517
روايتى كه متضمن بيان كيفيت مخصوصى در مورد زير و رو شدن سرزمين قوم لوط(ع) است و بيان ضعف آن	523
سخن صاحب المنار در رد آنچه در باره كيفيت زير و رو كردن سرزمين قوم لوط(ع) توسط جبرئيل، نقل شده است	524
نقاط ضعف در سخن صاحب المنار	525
حجيت اخبار مربوط به مسائلى كه موضوع حكم و تكليف نيستند، تعبد پذير و قابل جعل شرعى نيست	526
گفتارى در چند فصل پيرامون داستان لوط و قوم او	528
1 - داستان لوط و قومش در قرآن	528
2 - عاقبت امر اين قوم	529
3 - شخصيت معنوى لوط(ع)	531
4 - داستان لوط و قومش در تورات	532
نقاط تفاوت بين داستان قوم لوط در تورات فعلى و آنچه در قرآن كريم آمده است	536
[سوره هود(11): آيات 84 تا 95]	538
ترجمه آيات	539
بيان آيات	540
مبعوث شدن شعيب(ع) به سوى قوم خود، و رساندن پيام: خدا را پرستش كنيد و كم فروشى نكنيد!	540
بيان اهميت معاملات و مبادلات مالى در حيات اجتماعى انسان، و آثار سوء كم فروشى	543
سودهاى حاصل از كم فروشى و تضييع حقوق ديگران براى مؤمنين، خير بشمار نمى‌رود. بلكه بهره خدايى و رزق حلال(بقية الله) براى مؤمنان بهتر است	544
استناد قوم شعيب(ع) به: آزادى فكر و انديشه، سنن ملى و مالكيت شخصى، در رد دعوت آن حضرت	546
جواب شعيب(ع) به اتهامى كه قومش به او زدند كه تو مى‌خواهى آزادى ما را سلب كنى	549
توضيحى در مورد آزادى انسان و اينكه حيات اجتماعى انسان، آزادى‌هاى فردى را محدود مى‌كند	550
نشانه صدق مصلحان الهى اينست كه چيزى از پيش خود نمى‌گويند و خود را بدانچه مى‌گويند عمل مى‌كنند. بنا بر اين سالب آزادى ديگران نيستند	551
گفتارى در معناى حريت انسان در عملش(آزادى تكوينى و تشريعى و بيان اينكه آزادى انسان متاثر مى‌شود از: اسباب و علل، و حيات اجتماعى و مدنى)	553
هشدار شعيب(ع) به قوم خود، از رسيدن عذاب	558
قوم شعيب(ع) بعد از درماندن در مقابل منطق او، به او گفتند: تو را ضعيف و بى ياور مى‌بينيم، و او را تهديد به قتل كردند!	561
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات مربوط به شعيب(ع) و قوم او)	563
روايتى در باره توفيق الهى و توضيح مراد از آن	563
گفتارى در چند فصل در داستان شعيب(ع) و قوم او از نظر قرآن كريم	565
1 - شعيب(ع) سومين پيامبر عرب بود	565
2 - شخصيت معنوى شعيب(ع)	567
3 - نظر تورات در باره آن حضرت	568
[سوره هود(11): آيات 96 تا 99]	569
ترجمه آيات	569
بيان آيات	569
مراد از ارسال موسى(ع) با آيات و سلطان مبين	570
معناى جمله: بئس الورد المورود كه فرعون، پيروان خود را بدان وارد مى‌كند	573
مراد از: و أتبعوا في هذه لعنة و يوم القيامة بئس الرفد المرفود	574

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 10 صفحه : 575

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست