مجوسيان روايت شده كه فرموده‌اند: مجوسيان پيغمبرى داشته‌اند كه او را به قتل رساندند و كتابى داشته‌اند كه آن را سوزاندند [1].

و اما يهود، قرآن كريم بسيارى از اعمال آنان را بيان كرده، از آن جمله اين است كه يهود كتاب خدا را تحريف كردند و علماى خود را به جاى خدا ارباب خود گرفتند و خداى تعالى به خاطر همين اعمالشان، فطرتشان را منكوس و سليقه‌هايشان را معكوس و منحرف ساخت (و به عبارتى ديگر انحراف ظاهريشان را به انحراف در باطنشان كشاند).

و اما نصارى كه ما در جلد سوم اين كتاب بطور مفصل در باره انحرافات فكرى و عملى آنان صحبت كرديم، خواننده مى‌تواند بدانجا مراجعه نمايد و اگر بخواهد مى‌تواند مقدمه انجيل يوحنا و رساله‌هاى بولس را با ساير انجيل‌ها تطبيق بدهد و سپس كار خود را با مراجعه به تاريخ كليسا تكميل كند چون گفتار در اين باب بسيار طولانى است.

پس بحث عميق در اين مساله، ما را به اين نتيجه مى‌رساند كه هر مصيبتى كه تمامى مجتمعات دينى در عالم بشريت را گريبانگير شده همه از مواريث وثنيت نخستينى است كه معارف الهى و حقايق عالى حقه را بدون اينكه در قالب بيانى ساده بريزند و هم سطح افكار عامه كنند لخت و برهنه گرفته و آن را اساس سنت‌هاى دينى قرار دادند و بر فهم ساده عوام كه جز با حس و محسوس الفتى ندارند تحميل كردند و نتيجه‌اش اين شد كه ديديم.

3- اسلام مفاسد مذكور را چگونه اصلاح كرد؟

و اما اسلام براى اصلاح اين مفاسد و رهايى بشر از اين محذورها معارف عاليه را در قالب بيان ساده‌اى ريخت كه هضمش براى فهم‌هاى ساده و عقول عادى آسان شود و از پشت حجاب با اين حقايق تماس بگيرد و پرده پيچ شده‌اش را دريافت بدارد، و اين طريقه‌اى است كه براى حال عوام بسيار مفيد و صالح بود، و اما خاصه كه توانايى درك آن حقايق را دارند بى پرده آن را در زيباترين چهره و در بديع‌ترين جمال درك مى‌كنند و از خطر آن محذورها ايمن و مطمئن هستند و اينها در زمره آن كسانيند كه خداى تعالى مورد انعامشان قرار داده يعنى انبياء و صديقين و شهدا و صالحينى كه‌(حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً)[2] و خداى تعالى در اين باره كه معارف عاليه را تا سطح افكار عموم مردم تنزل داده و در خور فهم همگان كرده است مى‌فرمايد:(وَ الْكِتابِ الْمُبِينِ إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ وَ إِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتابِ لَدَيْنا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ)[3].

[1] سفينة البحار، ج 2، ص 527، تحت عنوان مجس.

[2] اينان چه نيكو رفيقانى هستند. سوره نساء، آيه 69

[3] سوگند به كتاب روشنگر، ما آن را خواندنى و به زبان عربى قرار داديم، باشد كه شما آن را بفهميد و گرنه اين كتاب در ام الكتاب در نزد ما مقامى بس بلند و فرزانه دارد. سوره زخرف، آيه 2- 4