در اثر پيروى امر آن طاغى گمراه شدند، راه رسيدن به سعادت حقيقى خود را گم كردند و نتيجه قهرى گم شدن راه اين شد كه به راهى افتادند كه منتهى به آتش دوزخ مى‌شد، پس آتش دوزخ همان وردى است كه ورودشان به آن ورد خواهد بود كه چه بسيار بد مورودى است براى اينكه گوارايى ورد و شيرينى آن براى اين است كه حرارت جگر را مى‌نشاند و اندرون تفته عطشان را خنك مى‌كند و چنين وردى آب گوارا است نه آتش، آن هم آتش دوزخ، پس اگر آب خنك و گوارا مبدل به عذاب آتش شود، مورود (راه ورودى به لب آب) وردى بسيار بد خواهد بود.

[مراد از:(وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ)]

(وَ أُتْبِعُوا فِي هذِهِ لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ) يعنى قوم فرعون امر فرعون را متابعت كردند، لعنت خدايى هم آنان را متابعت كرد و لعنت خدا عبارت است از رحمت او و رانده شدن از ساحت قرب او كه به صورت عذاب غرق تجسم يافت، ممكن هم هست بگوييم: لعنت، حكمى است مكتوب از خداى تعالى در نامه اعمالشان به اينكه از رحمت الهى دور باشند كه اثر اين دورى از رحمت، غرق شدن در دنيا و معذب شدن در آخرت باشد.

(وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ)، كلمه رفد به معناى عطيه (بخشش) است و اصل در معناى رفد عون (ياور) بوده و اگر عطيه را نيز رفد و مرفود خوانده‌اند به اين مناسبت بوده كه عطيه، گيرنده را در برآوردن حوائجش يارى مى‌دهد و معناى جمله مورد بحث اين است كه آن عطيه‌اى كه در قيامت به آنان داده مى‌شود عطيه بدى است و آن آتش است كه اينان در آن افروخته مى‌شوند و اين آيه نظير آيه زير است كه مى‌فرمايد:(وَ أَتْبَعْناهُمْ فِي هذِهِ الدُّنْيا لَعْنَةً وَ يَوْمَ الْقِيامَةِ هُمْ مِنَ الْمَقْبُوحِينَ)[1].

و چه بسا مفسرينى كه كلمه يوم القيامة را در آيه شريفه ظرفى متعلق به جمله اتبعوا و يا به كلمه لعنة گرفته‌اند نظير كلمه فى هذه كه آن را نيز متعلق به آن يا اين دانسته و گفته‌اند: معناى آيه چنين است كه خداى تعالى در دنيا و آخرت لعنت را دنبالشان قرار داد و يا چنين است كه خداى تعالى دنبالشان قرار داد لعنت دنيا و آخرت را، آن گاه سخن را از نو آغاز كرده و فرموده:(بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُودُ) يعنى بد است آن عطيه‌اى كه داده شده، يعنى آن لعنتى كه اينان متبوع آن شدند و يا آن عطيه‌اى كه داده شدند و عبارت بود از اتباع به لعن.

و الحمد للَّه رب العالمين‌

[1] ما در اين دنيا لعنت را تابع آن كرديم و( در) روز قيامت ايشان از دور شدگانند. سوره قصص، آيه 42