ايمان آوردن او و سعادت يافتنش نيست.

[در آيه شريفه:(وَ ما كانَ لِنَفْسٍ ...) از شك و ترديد (در مقابل ايمان) به رجس و پليدى تعبير شده است‌]

و اگر خداى تعالى در كارآمد شدن سبب ايمان در مورد انسانى اذن دهد غير اينگونه انسانهاى معاند و تكذيبگر است، پس اينكه فرمود:(وَ ما كانَ لِنَفْسٍ أَنْ تُؤْمِنَ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ) حكمى است عام و حقيقى، نه صرف اعتبار، حكمى است كه داراى ايمان شدن نفوس را منوط و وابسته به اذن خداى تعالى كرده. و در اينكه فرمود:(وَ يَجْعَلُ الرِّجْسَ ...) خواست تا استعداد دريافت اذن را از آنهايى كه تعقل ندارند سلب كند و امكان رسيدن به اذن خدا را مختص غير اين طايفه بسازد. و منظور از رجس در خصوص اين آيه چيزى در مقابل ايمان است، و معلوم است كه مقابل ايمان شك و ترديد است. پس در اين آيه شك و ترديد، رجس و پليدى خوانده شده. به اين معنا كه شك مصداقى است كه عنوان رجس بر آن صادق است، و اين رجس در آيه زير معرفى شده است:(وَ مَنْ يُرِدْ أَنْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً حَرَجاً كَأَنَّما يَصَّعَّدُ فِي السَّماءِ كَذلِكَ يَجْعَلُ اللَّهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِينَ لا يُؤْمِنُونَ)[1].

و نيز در خصوص اين آيه منظور از جمله‌(الَّذِينَ لا يَعْقِلُونَ) تكذيب كنندگان آيات خدا است، و از اين جهت آنان را بى عقل خوانده كه تكذيب كنندگان آيات خدا يكى از طوايفى هستند كه كلمه عذاب عليه آنان محقق و حتمى شده و از كسانى هستند كه خدا بر دلهايشان مهر زده در نتيجه ديگر تعقل نمى‌كنند، هم چنان كه در جاى ديگر در بيان وضع آنان فرموده:(وَ طَبَعَ اللَّهُ عَلى‌ قُلُوبِهِمْ فَهُمْ لا يَعْلَمُونَ)[2](قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِي السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ ) يعنى نظر كنيد بدانچه در آسمانها و زمين است از مخلوقات مختلف و گوناگونى كه هر يك آيتى از آيات خدا است، و به ايمان دعوت مى‌كند. و ظاهر اينكه فرمود:(وَ ما تُغْنِي الْآياتُ وَ النُّذُرُ عَنْ قَوْمٍ لا يُؤْمِنُونَ) اين است كه حرف ما در آن استفهامى باشد و اين جمله به انگيزه انكار و اظهار تاسف آورده شده باشد، نظير اين گفتار يك طبيب به بيمار غير قابل علاجش كه من مرگ را به چه چيز معالجه كنم . جمله مورد بحث نيز مى‌فرمايد: اى پيامبر! ما به تو دستور داديم آنان را با اين پيام ما:(قُلِ انْظُرُوا ما ذا فِي السَّماواتِ ...) انذار كنى و بترسانى،

[1] و كسى كه خدا مى‌خواهد گمراهش كند سينه‌اش( دلش) را براى پذيرفتن حق تنگ و متنفر مى‌كند گويى مى‌خواهد به آسمان پرواز كند، آرى خدا اين چنين رجس را مسلط بر كسانى مى‌كند كه ايمان نمى‌آورند. سوره انعام، آيه 125

[2] خدا بر دلهايشان مهر زده در نتيجه ديگر نمى‌دانند. سوره توبه، آيه 93