[علت اينكه مشركين به رسول اللَّه 6 گفتند: قرآنى ديگر بياور يا اين قرآن را تبديل كن و مراد آنان از اين درخواست و وجوهى كه در اين باره گفته شده است‌]

وضعى دارند موافق ميل آنان و هواى نفسشان واقع نمى‌شود، چون آيات اين قرآن مشتمل بر دعوتى است كه مخالف با شهوات آنان است، پس اگر در پاسخ تلاوت كننده قرآن (رسول خدا ص) بگويند: (ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا)- قرآنى غير اين بياور مى‌فهميم كه قرآنى مى‌خواهند كه مشتمل نباشد بر آنچه كه اين قرآن مشتمل بر آن است، و اين گفتارشان دلالت دارد بر اينكه قرآنى مى‌خواهند كه از شرك ورزيدن نهى نكند، و به ترك فحشاء و منكرات دعوت ننمايد، و اگر به دنبال آن درخواست گفتند: او بدله معنايش اين است كه حد اقل آن آياتى كه موافق آراء و عقايد ما نيست عوض كن تا براى ما قابل قبول شود، مثل اينكه مستمعين يك شاعر و يا قصه‌گو وقتى شعر و يا قصه او را نمى‌پسندند مى‌گويند شعرى ديگر بخوان و قصه‌اى ديگر بگو، و يا حد اقل آن را به بيانى بهتر نقل كن، طورى كه شنيدنش براى ما شيرين باشد. بنا بر اين، در آيه مورد بحث صاحبان اين سخن، قرآن كريم را تشبيه به پست‌ترين سخنان كرده‌اند، و آن را سخنى پنداشته‌اند كه صرفا براى سرگرمى سروده شده، و شنونده فقط از شنيدنش لذت مى‌برد و ثمره‌اى عملى ندارد، تازه شنونده از آن خوشش نمى‌آيد و مى‌گويد اين سخن را رها كن و سخنى ديگر بگو، و يا اگر همين را مى‌گويى كلمات آن را عوض كن و طورى بگو كه ما خوشمان آيد.

با اين بيان روشن مى‌شود كه اگر بعد از شنيدن تلاوت قرآن گفته‌اند:(ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا) خواسته‌اند رسول خدا 6 قرآنى بر ايشان بياورد كه مشتمل بر معارفى كه اين قرآن مشتمل بر آن است نباشد، اين قرآن را بكلى رها نموده، قرآنى ديگر بياورد. و اگر به دنبال آن پيشنهاد گفته‌اند: او بدله منظورشان اين بوده كه قرآن موجود هم چنان بماند، ولى رسول خدا 6 آن قسمت از آيات آن را كه مخالف با هوى و ميل ايشان است بردارد، و به جايش آياتى بگذارد كه موافق ميل آنان باشد. پس، فرق بين تعبير قرآنى غير اين بياور و تعبير و يا آن را عوض كن روشن گرديد.

پس اينكه بعضى‌[1] از مفسرين در معناى اين دو تعبير گفته‌اند: جمله اول پيشنهاد آوردن يك قرآن ديگر است، و پيشنهاد دوم اين است كه قرآن اولى بكلى از بين برود توجيه درستى نيست، براى اينكه ما بطور قطع مى‌دانيم كه مشركين نخواسته‌اند كه رسول خدا همراه اين قرآن قرآنى ديگرى بياورد تا داراى دو قرآن شوند.

و همچنين توجيه ديگرى كه ذيلا از يكى از مفسرين نقل مى‌شود صحيح نيست، آن‌

[1] تفسير روح المعانى، ج 11، ص 83 و تفسير الكبير، ج 17، ص 55.