اسماء خدا و هم دعوى اهل بهشت است‌[1].

[توضيحى در باره معناى تسبيح و حمد خداى تعالى و بيانى در باره انقطاع تمام سخنان در دنيا جز ذكر: الحمد للَّه ]

مؤلف: منظور امام از تسبيح، همين جمله سبحان اللَّه است كه ما مى‌گوئيم، و معناى اسم بودنش براى خدا اين است كه دلالت دارد بر منزه بودن حق تعالى.

و در كتاب اختصاص، شيخ مفيد به سند خود از جعفر بن محمد از پدرش از جدش حسين بن على بن ابى طالب (ع) از رسول خدا 6- در حديثى طولانى كه حكايت گفتگوى آن جناب با مردى يهودى است- روايت كرده كه: يهودى از آن جناب سؤالهايى كرد، و رسول خدا 6 در آن گفتگو فرمود: وقتى بنده خدا مى‌گويد سبحان اللَّه همه موجوداتى كه پايين عرش هستند با او تسبيح مى‌گويند، و در نتيجه به گوينده ده برابر پاداش داده مى‌شود، و چون مى‌گويد: الحمد للَّه خداى تعالى از نعيم دنيا برخوردارش مى‌كند تا زمانى كه خدا را با نعيم آخرت ديدار كند، و اين كلمه‌اى است كه اهل بهشت آن را هنگام دخول در بهشت مى‌گويند، و هر سخنى در دنيا تمام و بريده مى‌شود مگر گفتن الحمد للَّه كه قطع نمى‌گردد، و اين است معناى كلام خداى تعالى كه فرموده:

( تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ .)[2] مؤلف: اينكه فرمود: و هر سخنى در دنيا تمام و بريده مى‌شود مگر الحمد للَّه ، معنايش اين است كه هر كلامى كه در دنيا بكار مى‌رود و در راه مقاصدى استعمال مى‌شود، مقاصدى كه عايد صاحبش مى‌گردد- نظير سخنانى كه در مقاصد معاش و گفتگوهاى معمولى انسانها و سخنانى كه در عبادات به منظور تحصيل ثواب و امثال آن گفته مى‌شود- همه با قطع شدن زندگى دنيا قطع مى‌گردد، چون بعد از دنيا ديگر خبرى از اينگونه مقاصد نيست، نه مقاصد دنيايى در كار است و نه ديگر ثوابى مى‌توان تحصيل كرد، و از كلام آدمى باقى نمى‌ماند مگر حمد خدا و ثناى بر او، كه كلام اهل بهشت در بهشت است.

و اينكه فرمود: و اين است معناى كلام خداى تعالى كه فرمود:(تَحِيَّتُهُمْ يَوْمَ يَلْقَوْنَهُ سَلامٌ)، معنايش اين است كه تحيت در آن روز سلام مطلق است، سلامى كه مى‌فهماند در آنجا هر چه كه هست موافق و ملائم با خواست آدمى است. پس، انسان آنچه را كه اراده كند به نفع او است، پس در بهشت ديگر به منظور بدست آوردن نتايجى هيچ سخنى استعمال نمى‌شود.

و خلاصه، كلام آن خاصيتى را كه در دنيا دارد از دست مى‌دهد، تنها كلامى كه در آنجا به كار مى‌رود ثناء بر نعمت‌هاى جميلى است كه از ناحيه خداى تعالى مشاهده مى‌شود- دقت فرمائيد.

[1] تفسير عياشى، ج 2، ص 120، ح 9.

[2] اختصاص مفيد، ط. انتشارات اسلامى، ص 34.