فرح بخش آنها را به طرف مقصد ببرد خوشحال مى‌شوند (و چون ناگهان) بادى سهمگين بر آن كشتى بوزد، و موجهاى هولناك از هر سو به طرف كشتى حمله كند، بطورى كه سرنشينان بپندارند كه هلاك خواهند شد آن زمان خدا را از روى اخلاص عقيده مى‌خوانند كه اگر ما را از اين ورطه نجات دهى بطور قطع از شكرگزاران خواهيم بود (22).

ولى همين كه خدا نجاتشان مى‌دهد ناگهان (دوباره) به ستمگرى در زمين بدون حق مى‌پردازند. هان اى مردم! ستمگريهايتان به ضرر خودتان است بهره‌اى از زندگى دنيا (مى‌بريد) سپس بازگشتتان به سوى ما است، آن وقت است كه ما شما را به آنچه مى‌كرديد خبر مى‌دهيم (23).

مثل دنيا درست مانند آبى است كه از آسمان نازلش مى‌كنيم، گياه زمين با آن مشروب و مخلوط مى‌شود، گياهى كه يا از خوردنى‌هاى مردم است، و يا از چريدنى حيوانات، همين كه زمين منتها درجه خرمى خود را يافت، و آراسته شد، مردم آن سرزمين، از ما و كار ما بى خبر شده مى‌پندارند اين خودشان هستند كه اين بهره‌ها را از زمين گرفته و به چنگ آورده‌اند، ولى ناگهان عذاب ما شبانه و يا در روز مى‌رسد و آن محصول را از بين برده گويى اصلا نبوده، ما آيات را براى مردمى كه تفكر كنند اين چنين تفصيل مى‌دهيم (24).

خدا (با زبان قرآن و زبان خلقت) بندگانش را به سوى دار السلام دعوت مى‌نمايد، و از ميان آنان هر كه را بخواهد به سوى صراط مستقيم هدايت مى‌كند (25).

بيان آيات‌

در اين آيات احتجاج‌هايى آمده كه خداى تعالى آنها را به رسول گرامى خود تلقين فرموده، تا آن جناب با آن احتجاج‌ها گفته‌هاى كفار را در باره كتاب خدا و يا عقائدشان را در باره خدايان خود و يا پيشنهادهاى نابجاى آنان را رد سازد.

(وَ إِذا تُتْلى‌ عَلَيْهِمْ آياتُنا بَيِّناتٍ قالَ الَّذِينَ لا يَرْجُونَ لِقاءَنَا ائْتِ بِقُرْآنٍ غَيْرِ هذا أَوْ بَدِّلْهُ) مردمى كه در اين آيه سخن از ايشان رفته، مردمى بت‌پرست بودند كه بتها را مقدس شمرده، و پرستش مى‌كردند، و يكى از سنت‌هاى آنان فرورفتگى در مظالم و گناهان و ارتكاب معاصى بوده است، و قرآن كريم از همه اينها نهى مى‌كند، و به توحيد خداى تعالى و ترك شرك و پرستش خداى تعالى دعوت مى‌كند، پرستشى توأم با منزه داشتن خود از ظلم و فسق و پيروى شهوات.

و معلوم است كتابى كه چنين وضعى دارد اگر آياتش بر قومى تلاوت شود كه چنين‌