دائرة المعارف فقه مقارن - مكارم شيرازى، ناصر

نام کتاب : دائرة المعارف فقه مقارن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 554

[جلد دوم‌]	17
پيشگفتار: نگاهى كوتاه به محتواى كتاب‌	17
بخش اول: كليات‌	23
فصل اول: تعاريف‌	25
1. تعريف اقتصاد	27
2. تعريف علم اقتصاد	27
3. تعريف نظام اقتصادى‌	28
4. تعريف مكتب اقتصادى‌	29
5. تعريف مذهب، مكتب و نظام اقتصادى اسلام‌	30
منابع و مآخذ	32
6. تعريف علم اقتصاد اسلامى‌	31
فصل دوم: اهميت و توانمندى مالى از منظر اسلام‌	33
گفتار اوّل: جايگاه مال و ثروت از منظر قرآن‌	36
1. قوام جامعه‌	36
2. وصف مال به «خير»	37
مقدّمه	35
3. وديعه الهى‌	38
4. فضل الهى‌	38
5. امتياز ويژه‌	40
گفتار دوم: جايگاه مال و ثروت از منظر روايات اسلامى‌	41
درآمد	41
6. وسيله‌اى براى شمول امدادهاى الهى‌	40
جمع‌بندى	40
1. حفظ دين و تقوا با تمكّن مالى‌	43
2. پايه‌هاى اصلى دين و دنيا	43
3. توصيه به تحصيل مال حتى در شرايط بحرانى‌	43
جمع‌بندى	45
گفتار سوم: وسيله يا هدف؟	45
4. مال و دارايى، عاملى براى سكون نفس‌	44
دلايل نكوهش دنيا و مظاهر مادّى	49
1. دلبستگى‌	49
2. خدا فراموشى‌	49
3. ترجيح دنيا بر آخرت‌	50
منابع و مآخذ	51
فصل سوم: اقتصاد جهانى در ميان بن‌بست‌ها و چالش‌ها	53
مقدّمه: دورنماى وحشتناك‌	55
1. افزايش فقر و انباشت ثروت (شكاف طبقاتى)	58
2. مشكلات زيست محيطى‌	61
3. مصرف بى‌رويه‌	64
4. بن بست رقابت تسليحاتى‌	65
5. هزينه سنگين تبليغات فريبكارانه بازرگانى‌	68
6. پول‌هاى كثيف و خطر پولشويى‌	70
7. بن‌بست تراكم بدهى‌ها	72
8. و سرانجام شكست همه جانبه‌	74
مسئوليت انديشمندان اسلامى	75
منابع و مآخذ	76
فصل چهارم: مسائل مستحدثه در اقتصاد اسلامى‌	79
مقدّمه	81
گفتار اوّل: علل پيدايش مسائل مستحدثه‌	81
1. جديدبودن موضوعات احكام‌	81
الف. جديدبودن ماهيت موضوع؛	81
ب. جديدبودن اسباب ايجاد موضوع؛	81
ج. جديدبودن راه‌هاى اثبات دعاوى؛	82
د. تغيير ظاهرى موضوعات يا تحول برخى قيود و شرايط؛	82
ه. تحول بناى عرف وعادت مردم؛	82
2. عدم حصول شرايط صدور حكم در عصر تشريع‌	82
3. انعدام و انقراض موضوع يا متعلق حكم‌	82
4. ندرت يا عدم ابتلاء	82
5. تحولات سياسى واجتماعى وپيشرفت‌هاى علمى‌	83
گفتار دوم: راه‌هاى استنباط حكم در مسائل مستحدثه‌	83
الف. ادله اجتهادى‌	83
2. قواعد فقهى‌	84
1. عمومات و اطلاقات‌	83
3. قواعد اصولى‌	84
4. قياس منصوص‌العلّه‌	84
5. تنقيح مناط (قياس مستنبطالعلّه)	85
6. الغاى خصوصيت‌	85
7. قياس اولويت‌	85
ب. اصول عمليه‌	87
گفتار سوم: نمونه‌هايى از مسائل مستحدثه‌	87
نمونه نخست: بيع زمانى‌	87
1. تعريف‌	87
2. انواع مالكيّت زمان‌بندى شده‌	87
بحث اوّل: مقصود از مالكيّت زمان‌بندى شده‌	88
8. عرف و عادت مردم در موضوعات‌	86
نقد و بررسى	89
بحث دوم: حكم انتقال مالكيّت زمان‌بندى شده‌	90
نتيجه	91
نمونه دوم: اختيار معامله‌	91
فلسفه قرارداد اختيار	92
انواع «اختيار معامله»	93
الف. تقسيم اول؛ (اختيار فروش، اختيار خريد)	93
تعريف	92
1. اختيار خريد	93
2. اختيار فروش‌	93
ب. تقسيم دوم؛ با اختيار اروپايى و آمريكايى و برمودا	94
تسويه نقدى	94
تحليل معامله اختيار	94
بررسى فقهى معامله اختيار	95
نمونه سوم: شركت‌هاى هرمى‌	96
2. ادله حرمت‌	97
1. تعريف‌	96
3. تبعات منفى‌	98
منابع و مآخذ	98
بخش دوم: خطوط كلى در اقتصاد اسلامى‌	101
فصل اول: مبانى اقتصاد اسلامى‌	105
مقدّمه: مقصود از «خطوط كلى» در اقتصاد اسلامى‌	103
1. مبناى خدامالكى‌	107
2. مبناى تسخير	109
3. حفظ كرامت انسانى و عزت نفسانى‌	110
4. ترجيح مصالح جامعه بر مصالح شخصى‌	114
نگاهى به ساير مبانى و اصول حاكم	117
5. مبناى خردورزى و تدبير	116
6. آرامش روح در كنار بهره‌مندى جسم‌	119
7. مقدّميّت تنعّمات مادّى‌	120
8. گستردگى منابع اقتصادى‌	121
10. پذيرش تفاوت‌ها و نفى اختلافات ظالمانه‌	123
11. نفى جبر و تفويض‌	125
12. انفاق و توسعه اقتصادى‌	126
9. قداست مال‌	122
منابع و مآخذ	127
فصل دوم: اهداف و انگيزه‌ها در اقتصاد اسلامى‌	129
1. قيام به قسط و عدالت‌	131
2. رفاه عمومى‌	136
3. امنيت در فعاليت‌هاى اقتصادى‌	137
4. حاكميت سياسى و فرهنگى‌	143
5. تحكيم ارزش‌هاى معنوى و اخلاقى‌	144
6. عمران و آبادانى زمين‌	149
7. توازن در سطح معيشت جامعه‌	152
نتيجه	157
منابع و مآخذ	159
فصل سوم: رفع فقر اصلى ترين هدف در نظام اسلام‌	161
مقدّمه	163
كاربردهاى واژه فقر	164
گفتار اوّل: انواع فقر اقتصادى‌	165
1. فقر فردى (شخصى)	166
2. فقر عمومى (فقر جمعى)	166
3. فقر دولتى	166
تقسيمى ديگر	166
1. فقر مطلق	166
2. فقر نسبى	166
گفتار دوم: عوامل و اسباب فقر در جامعه بشرى‌	166
اوّل: وفور امكانات و مواهب الهى؛	166
دوم: وجود امكانات متناسب؛	167
عوامل واقعى (بيرونى و درونى)	169
الف. عوامل بيرونى‌	169
مشكلات مديريت	169
عوامل برونى ديگر	171
1. غصب حقوق كارگران‌	172
2. احتكار، و اجحاف در قيمت‌گذارى‌ها	172
3. امتيازات ويژه (رانت خوارى)	173
4. امساك در اداى حقوق مالى‌	173
5. تحريف مفاهيم دينى‌	174
تحريف مفاهيم اسلامى	175
الف. قضا و قدر (جبر و اختيار)	175
ب. توكّل	176
ج. عزلت	178
ب. عوامل درونى‌	181
د. صبر	180
1. ناسپاسى و كفران نعمت؛	182
2. بيكارى و تن پرورى؛	182
3. تظاهر و تلقين؛	183
5. عادت زشت تكدّى و سؤال؛	184
جمع‌بندى	184
گفتار سوم: نكوهش شديد فقر در فرهنگ اسلامى‌	184
4. اسراف؛	183
موقعيت دنيا و آخرت در آيات و روايات اسلامى	185
آيا فقر افتخار است؟	188
1. فقر الى اللَّه‌	190
2. فقر به معناى ساده‌زيستى‌	191
3. فقر تحميلى به علّت ايستادگى در راه حق‌	191
4. زندگى فقيرانه زمامداران‌	192
گفتار چهارم: پيامدها و آثار ويرانگر فقر در جامعه انسانى‌	192
1. فقر و ضعف مبانى اخلاق‌	193
2. تشويش و اضطراب‌	194
3. انزواى اجتماعى.	195
4. فقر و سوء تغذيه.	196
5. فقر و وابستگى اقتصادى.	196
جمع‌بندى	197
گفتار پنجم: طرق مبارزه با فقر	198
1. برنامه‌ريزى و مديريت صحيح‌	198
2. اصلاح نگرش‌ها	200
3. اصلاح فرهنگ عمومى‌	200
4. دعوت به ساده‌زيستى‌	200
منابع و مآخذ	202
5. آميختن اخلاق و اقتصاد	201
6. عزم ملى و اراده عمومى‌	201
فصل چهارم: توسعه اقتصادى يكى ديگر از اهداف مهم‌	205
گفتار اوّل: تعريف توسعه و اهميّت آن‌	207
تفاوت رشد و توسعه	207
1. حيات طيّبه‌	208
2. اهميت توسعه اقتصادى در اسلام‌	210
گفتار دوم: شاخص‌هاى توسعه‌	212
1. سطح زندگى‌	212
الف. تغذيه مناسب‌	212
ب. پوشاك مناسب‌	213
ج. مسكن مناسب‌	214
د. رفاهيات زندگى‌	214
2. امنيّت‌	215
3. بهداشت و نظافت‌	216
4. دارو و درمان‌	217
6. خودكفايى در توليدات اساسى‌	219
5. سطح دانش و آموزش‌	218
7. معنويت و اخلاق‌	221
زندگى بدون حضور پروردگار «معيشت ضنك» است	223
گفتار سوم: اصول توسعه، در نگرش اسلامى‌	225
1. انگيزه الهى [خدامحورى‌]	225
2. مديران شايسته‌	226
3. اجراى عدالت‌	227
و منطق مخالفان آن‌	227
نقد و بررسى	228
4. تقوا و پارسايى‌	233
6. دانش و كارآزمودگى نيروها	235
5. آگاهى و كاردانى برنامه‌ريزان‌	234
7. شجاعت و دليرى‌	238
8. مشاركت عمومى و تلاش همگانى‌	239
جمع‌بندى	239
منابع و مآخذ	240
فصل پنجم: اصول و قواعد راهبردى در اقتصاد اسلامى‌	243
مقدّمه	245
1. آزاد بودن فعاليت اقتصادى توأم با تكليف مدارى‌	245
2. اصل رقابت سالم‌	255
3. اصل اعتماد متقابل حكومت اسلامى و فعالان اقتصادى‌	257
5. هميارى اجتماعى و مشاركت همگانى در جهت توسعه اقتصادى‌	260
4. مالكيّت چند گونه (مختلط)	258
6. ساير اصول و راهكارها	269
منابع و مآخذ	270
فصل ششم: نقش دولت در اقتصاد جامعه‌	273
گفتار اوّل: ضرورت دخالت محدود حكومت در اقتصاد	275
گفتار دوم: نقش حكومت‌ها در تئورى اقتصاد	277
1. حكومت در تئورى اقتصاد كلاسيك‌	277
2. حكومت در تئورى اقتصاد سوسياليسم‌	278
3. حكومت موسوم به كينزى (دولت رفاه)	278
4. حكومت دينى و اسلامى‌	278
گفتار سوم: مبانى نظرى دخالت دولت‌	279
1. مسئوليت همگانى‌	279
2. تأمين عدالت‌	280
3. توازن‌بخشى نسبى‌	282
گفتار چهارم: عرصه‌هاى حضور حكومت در اقتصاد	283
الف. مراقبت و هدايت‌	283
ب. وضع مقرّرات‌	285
1. الزام به رعايت قوانين كسب و كار	285
2. منع اضرار	285
3. ورود محدود كالاها بر اساس مصالح جامعه‌	286
4. وضع مقررات ضرورى‌	286
ج. سياستگذارى‌هاى ثبات‌بخش‌	287
منابع و مآخذ	287
فصل هفتم: نظارت بر نظام اقتصادى‌	289
مقدّمه	291
گفتار اوّل: نظارت حكومت اسلامى بر نظام اقتصادى‌	292
1. مسئوليت حكومت درباره مردم‌	293
2. عنوان حسبه‌	293
تاريخچه حسبه در اسلام	296
شيوه‌هاى نظارت حكومت بر نظام اقتصادى‌	298
1. قيمت‌گذارى‌	299
نظر فقهاى اهل سنت درباره قيمت‌گذارى‌	300
نظر فقهاى اهل‌بيت درباره قيمت‌گذارى‌	301
جمع‌بندى	302
2. پيش‌گيرى از تشكيل بازار سياه‌	303
3. نظارت بر شيوه مصرف‌	304
گفتار دوم: نظارت عمومى‌	306
گفتار سوم: نظارت وسائل ارتباط جمعى‌	307
1. نقد برنامه‌هاى اقتصادى‌	307
2. نظارت بر اجراى برنامه‌هاى موجود	308
جمع‌بندى	308
منابع و مآخذ	309
بخش سوم: عرصه‌ها در نظام اقتصادى اسلام‌	311
مقدّمه	313
فصل يكم: تقسيم عادلانه منابع‌	314
تعريف تقسيم	314
1. اهميت تقسيم‌	314
2. مبناى تقسيم ثروت‌هاى طبيعى‌	315
فصل دوم: توليد	319
اشاره	319
تعريف توليد	320
1. توليد و شيوه‌هاى تشويق به آن در اسلام‌	320
ب. وضع قوانينِ زمينه‌ساز توليد	322
الف. فرهنگ سازى (اصلاح نگرش)	321
2. عمران و آبادى اراضى‌	323
الف. هماهنگ سازى عرضه و تقاضا	325
3. اهداف و اولويت‌هاى توليد	323
ب. رسيدن به استقلال اقتصادى (خودكفايى)	326
ج. دست‌يابى به عدالت اقتصادى و نفى فاصله طبقاتى‌	328
يادآورى	328
ب. نيروى انسانى‌	330
4. عوامل توليد	329
الف. منابع طبيعى‌	329
ج. سرمايه (نقدينه)	332
5. محدوديت‌هاى توليد	333
الف. توليد فرآورده‌هاى زيانبار	334
ب. توليد از طريق مشاغل حرام‌	334
ج. خدمات رسانى به بيگانگان و ستمگران‌	335
جمع‌بندى	335
فصل سوم: توزيع‌	336
تعريف توزيع	336
1. اهميت توزيع‌	336
توزيع درآمدها ميان عوامل توليد	337
2. اهداف توزيع‌	338
الف. رسيدن به عدالت اجتماعى- اقتصادى‌	338
ب. دستيابى به امنيت سياسى- اقتصادى‌	340
ب. توزيع مجدّد	342
3. انواع توزيع‌	341
ج. توزيع قهرى (ارث)	343
جمع‌بندى	344
الف. توزيع ابتدايى‌	341
فصل چهارم: چگونگى مصرف‌	345
1. انگيزه‌هاى مصرف‌	345
2. گستره مصرف‌	347
الف. ضروريات‌	347
ب. كفاف (رفاه نسبى)	348
ج. مصارف غير ارزشى‌	349
يك. نيازهاى برخاسته از هوا و هوس‌	349
دو. نيازهاى برخاسته از تبليغات دروغين‌	349
3. كنترل مصرف‌	349
الف. اسراف‌	350
ب. اضرار به اموال عمومى‌	351
جمع‌بندى نهايى	351
منابع و مآخذ	351
بخش چهارم: اخلاق و اقتصاد	355
فصل اول: حاكميت اخلاق بر نظام اقتصادى‌	357
1. تعريف اخلاق‌	359
2. پيوند احكام با اعتقادات و اخلاق‌	359
3. آميختگى احكام و عقايد اسلامى‌	361
يك. آياتى كه احكام خدا را حدود و ثغور الهى مى‌داند	361
دو. رابطه نزديك عمل با اعتقاد در آيات قرآن‌	361
سه. اعتقاد به محاسبه الهى‌	362
چهار. اعتقاد به علم الهى‌	362
4. آميختگى احكام و اخلاق‌	362
يك. توصيه به سراح جميل در مسأله‌	362
5. پيوند خصوص احكام اقتصادى اسلام با اعتقادات‌	364
يك. اصل خدامالكى‌	364
دو. تعديل مهريه‌	363
سه. عفو در مسأله قصاص‌	363
دو. توجّه به حساب رستاخيز	365
6. جدايى كامل مسائل اقتصادى از اخلاق، در دنياى امروز	365
پى‌آمدهاى وحشتناك اين جدايى	365
1. فروش انواع سلاح حتى سلاح‌هاى كشتار	365
جمعى و ايجاد بازار فروش!	366
2. تجارت مواد مخدّر (سوداگران مرگ)	366
3. تجارت بردگان جنسى‌	367
4. درآمد سايت‌هاى غير اخلاقى‌	367
حاكميّت اخلاق بر نظام اقتصادى اسلام	369
گفتار اوّل. حاكميت اخلاق در توليد	369
1. دورى از توليدات زيان آور	369
2. عدم ورود به معاملات ديگران‌	377
3. قبول اقاله‌	378
4. فضاى روحانى بازار	379
گفتار سوم. حاكميّت اخلاق در مصرف‌	380
1. ميانه‌روى و اعتدال در مصرف‌	380
2. دورى از انحصارطلبى‌	382
3. نقش مواسات در برنامه‌هاى اقتصادى‌	383
4. مصارف ممنوع‌	384
2. استحكام فرآورده‌ها	371
گفتار دوم. حاكميت اخلاق در داد و ستد	371
1. پرهيز از فزون طلبى‌	371
منابع و مآخذ	387
فصل دوم: پرهيز از هر گونه اسراف‌	389
گفتار اوّل: اسراف و تبذير در لغت و اصطلاح‌	391
اسراف و تبذير در اصطلاح	392
واژگان مرتبط	392
1. قصد، اقتصاد	393
2. قَوام‌	393
3. عفو (ميانه‌روى حكيمانه)	394
تفاوت مفهوم اسراف و تبذير	395
نتيجه	396
گفتار دوم: دلايل اسراف و تبذير	396
ادله تحريم	396
1. اسراف و تبذير در كتاب اللَّه‌	396
2. اسراف در سنّت‌	398
3. اسراف در منطق عقل و سيره عقلا	399
گفتار سوم: پيامدهاى اسراف و تبذير در زندگى انسان‌ها	400
1. گسترش فقر	400
2. تضعيف مبانى اخلاق‌	402
3. از نظر معنوى، كاهش بركت و عدم استجابت دعا	403
3. قرار دادن ثروت در غير جايگاهش‌	405
4. هزينه كردن در مسير گناه‌	405
5. انفاق غير متعارف‌	406
6. به كارگيرى اموال در غير محل مناسب‌	407
7. اسراف در تغذيه (پرخورى)	407
گفتار چهارم: گستردگى مصاديق اسراف و تبذير	404
1. مصرف بى‌رويّه‌	404
2. مصارف زيانبار	404
8. مصرف خارج از شئون‌	408
گفتار پنجم: شاخص‌هاى ميانه‌روى و اسراف در زندگى‌	408
الف. تهيه امكانات رفاهى‌	409
ب. تغذيه مناسب‌	409
ج. لباس و پوشاك‌	410
د. مسكن و مركب مناسب‌	412
ه. وسائل زيبايى و تجمّل‌	414
جمع‌بندى	415
گفتار ششم: عوامل روى آوردن به اسراف و طرق پيشگيرى‌	416
الف. ريشه‌هاى روى آوردن به اسراف و مصرف‌گرايى‌	416
4. سوء مديريت و بى برنامگى‌	418
5. تشخص‌طلبى و خودنمايى‌	418
6. ناتوانى فكرى و بى‌خردى‌	418
ب. راه‌هاى پيشگيرى‌	419
1. تقويت فرهنگ مذهبى و توجه به آثار زيانبار اسراف‌	419
2. آموزش‌هاى لازم و برنامه‌ريزى صحيح‌	419
گفتار هفتم: اشكال جديد اسراف در جوامع امروزى‌	420
الف. در طبيعت‌	420
ب. در جامعه‌	421
1. غفلت و وساوس شيطانى‌	417
2. ضعف تعهدات مذهبى‌	417
3. غرور و مستى ثروت‌	417
فصل سوم: كنز و خروج ثروت ها از چرخه توليد	425
2. واژگان مرتبط	428
الف. تكاثر	428
ب. كنز	429
ج. احتكار	429
د. استئثار	430
چند مقدمه‌	427
گفتار اوّل: تكاثر (توزيع غيرعادلانه ثروت)	430
1. مال اندوزى چيست؟	427
1. عوامل و ريشه‌ها	430
الف. رذيله بخل‌	430
ب. حرص و آز	432
ج. پرستش ثروت‌	432
د. عشق به جاودانگى‌	434
ه. بيم فقر و ناامنى‌هاى اقتصادى‌	434
و. فراموشى روز واپسين‌	435
2. طرق پيش‌گيرى از تكاثر	436
مقدّمه	436
الف. وضع قوانين بازدارنده‌	438
يك. نفى ربا	438
دو. نفى احتكار و انحصار	439
سه. نفى تطفيف و اجحاف‌	442
چهار. منع درآمدهاى نامشروع‌	442
جمع‌بندى	443
ب. وضع حقوق مالى واجب و مستحب‌	444
يك. ماليات بر افزوده سالانه (خمس)	445
دو. ماليات بر درآمد (زكات)	446
سه. حق معلوم‌	447
چهار. وقف‌	448
پنج. حقوق ديگر	448
ج. آگاهى بخشى‌	449
د. مسئوليت نخبگان و دانشمندان‌	451
ه. مسئوليت حاكمان‌	452
و. ترغيب به خصال پسنديده‌	453
يك. مروّت‌	453
دو. سخاوت‌	454
سه. ايثار	454
چهار. زهد	454
ز. توصيه‌هاى اخلاقى‌	455
يك. مواسات‌	455
دو. انفاق‌	456
جمع‌بندى	457
3. فلسفه تحريم مال‌اندوزى‌	457
الف. آزادى و رهايى انسان‌	458
ب. پيش‌گيرى از فاصله خطرناك طبقاتى‌	458
ج. تأمين نيازهاى محرومان‌	459
گفتار دوم: كنز (خروج از چرخه توليد)	459
فلسفه تحريم كنز	462
1. بسترسازى جهت گردش سرمايه‌	462
2. توسعه و آبادانى‌	464
رابطه كنز و زكات	466
نظرات دانشمندان اهل سنت	467
جمع‌بندى	469
نظرات دانشمندان اهل‌بيت عليهم السلام	468
منابع و مآخذ	470
فصل چهارم: عدم تضاد زهد اسلامى با فعاليت وسيع اقتصادى‌	473
مقدّمه	475
گفتار اوّل: تعريف زهد اسلامى‌	476
زاهدى بزرگ و تلاشگرى خستگى‌ناپذير	478
گفتار دوم: آثار معنوى و مادى زهد اسلامى‌	480
الف. پرورش روح و اراده‌	480
ب. حسابرسى آسان در قيامت‌	482
ج. همدردى رهبران با مستمندان‌	482
گفتار سوم: زاهد اسلامى و كار و تلاش‌	483
الف. نفرت از بيكارى در اسلام‌	483
ب. اهميت كار و تلاش در اسلام‌	484
ج. زهد اسوه‌ها	485
پاسخ به يك سؤال	486
د. بهترين انسان كسى كه سربار جامعه نباشد	486
ه. گناه بزرگ تكدّى‌	487
و. نكوهش شديد رهبانيّت‌	487
ز. تلاش براى رشد وتوسعه جامعه اسلامى‌	488
ح. تأمين سعادت جهان ديگر از طريق تأمين دنيا!	489
جمع‌بندى	491
گفتار چهارم: نقش زهد اسلامى در شكوفايى اقتصادى‌	491
نتيجه بحث	492
منابع و مآخذ	493
فصل پنجم: فضا سازى فرهنگى براى اقتصاد اسلامى‌	495
مقدّمه	497
مسجد جامع و بيت‌المال	498
پيوند بازار اسلامى با مسجد، مدرسه و كتابخانه	498
پيوند بازار با دو مسجد جامع و جمعه و 22 مدرسه و مسجد	500
مسجد جمعه، معبر بازار	502
ساعت مسجد جمعه يادآور ساعت داورى رستاخيز	502
پيوند بازار اسلامى با مدارس علميه	504
وجوب يادگيرى احكام تجارت	504
بازارهاى عرضه مسائل علمى	504
فرمان قرآن به موعظه فعّالان اقتصادى	504
نمونه‌هايى از تعليمات امام على عليه السلام به بازاريان	505
1. خطبه‌هاى امام على عليه السلام براى بازاريان‌	505
2. تعليم قرآن به بازاريان‌	505
3. آموزش فنون تجارت‌	505
نتيجه	506
منابع و مآخذ	507
فهرست آيات‌	509
فهرست روايات‌	519
فهرست اشخاص‌	535
فهرست قبايل‌	543
فهرست منابع‌	547
فهرست اماكن‌	545

نام کتاب : دائرة المعارف فقه مقارن نویسنده : مكارم شيرازى، ناصر جلد : 2 صفحه : 554

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست