أشرف الشّرف، الكفّ عن التبذير والسرف‌

؛ از برترين شرافت‌ها آن است كه آدمى دست از تبذير و اسراف بر دارد». [1]

قابل توجه است كه در روايت پيشين «كبر» و «اسراف» در رديف يكديگر قرار گرفته‌اند.

همچنين پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در وصف اسراف‌كنندگان و رفاه‌طلبان مى‌فرمايد:

«... راكبون الشهوات‌». [2]

روشن است از انسانى كه سوار بر مركب شهوات شده و از شرافت و فضيلت تهى گشته، هيچ شرارت و فتنه‌اى دور از انتظار نيست، بلكه چنين موجودى، رفته رفته به كانون توليد فساد و تباهى تبديل شده و سر از نفاق و دو چهره‌گى در خواهد آورد.

همچنين آن حضرت مى‌فرمايد:

«سيأتي من بعدي أقوام ... زيّهم مثل زيّ الملوك الجبابرة، هم منافقوا هذه الأمّة في آخر الزمان‌

؛ پس از من گروه‌هايى از مردم مى‌آيند ... كه همانند پادشاهان جبار زندگى مى‌كنند (و غرق در تجمّلات و اسرافكارى مى‌شوند) آنان منافقان اين امت در آخرالزمان هستند». [3]

3. از نظر معنوى، كاهش بركت و عدم استجابت دعا

زيان‌هاى اسرافكارى محدود به آنچه گذشت، نمى‌شود، بلكه از روايات اسلامى به خوبى استفاده مى‌شود كه اولًا اسرافگرى موجب كاهش بركات و از ميان رفتن نعمت‌هاست. امام صادق عليه السلام مى‌فرمايد:

«إنّ مع الإسراف قلّة البركة

؛ بى‌شك اسراف مايه كاهش بركات است». [4]

اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد:

«الإسراف يفني الكثير

؛ اسراف، اموال و مواهب فراوان را به نابودى مى‌كشاند». [5]

در سخنى از امام كاظم عليه السلام مى‌خوانيم:

«من بذّر و أسرف زالت عنه النعمة

؛ هر كس بى‌رويه اسراف كند، نعمت از وى زايل شود». [6]

همچنين رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود:

«مَن اقتصد في معيشته، رزقه اللَّه و مَن بذّر، حرّمه اللَّه‌

؛ آن كس كه در زندگى خود ميانه‌روى پيشه كند، خداوند او را روزى مى‌دهد و هر كس تبذير كند، خداوند او را (از بركت و رزق خود) محروم مى‌سازد». [7]

ثانياً در اخبار اسلامى اسرافكارى يكى از عوامل عدم استجابت دعا شمرده شده است؛ پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌فرمايد: «دعاى چهارگروه از امت من مستجاب نمى‌شود:

رجل رزقه اللَّه مالًا كثيراً فأنفقه ثمّ أقبل يدعو: يا ربّ ارزقني! فيقول اللَّه عزّوجلّ: ألم أرزقك رزقاً واسعاً فهلّا اقتصدت فيه كما أمرتك ولِمَ تسرف وقد نهيتك عن الإسراف ...

؛ يكى از آن چهارگروه كسى است كه خداوند مال فراوانى به او

[1]. غررالحكم، ح 8143.

[2]. مكارم الأخلاق، ص 449.

[3]. همان.

[4]. كافى، ج 4، ص 55، ح 3.

[5]. غررالحكم، ح 8119.

[6]. تحف العقول، ص 403.

[7]. كافى، ج 4، ص 54، ح 12.