هزينه كردن از بيت المال، اقدامات لازم و مؤثر در اين ارتباط را بنمايد و زيربال همه كسانى را كه از سطح معمول و عمومى جامعه عقب افتاده‌اند بگيرد و آبرو و شخصيت‌شان را حفظ كند.

ابوبصير مى‌گويد از امام صادق عليه السلام در ارتباط با تنگ‌نظرى بعضى از اصحاب در پرداخت زكات سؤال كردم‌ [1] در جواب فرمودند: «خداوند در اموال اغنيا و فقرا نظرى افكند و به اندازه كفاف فقرا در اموال اغنيا قرار داد كه اگر كفايت نمى‌كرد بر آن مى‌افزود» سپس با اشاره به كسى كه زكات در اموالش بود فرمود: «آرى بر همين اساس بايد به مقدارى به فقير بدهد كه بتواند با آن بخورد و بياشامد و بپوشد و ازدواج كند و صدقه بدهد و حج بجا آورد»

(إن اللَّه تبارك وتعالى نظر في أموال الأغنياء ثم نظر في الفقراء فجعل في أموال الأغنياء مايكتفون به ولو لم يكفهم لزادهم بل يعطيه ما يأكل ويشرب ويكسى ويتزوّج ويتصدّق ويحجّ‌). [2]

انصاف آن است كه بگوييم چنين شريعتى با اين كرامت و سعه صدر است كه مى‌تواند شريعت خالده باشد و ادعاى همه زمانى و همگانى بودن را بنمايد.

6. عمران و آبادانى زمين‌

(سراسر جهان)

عمران و آبادانى چه آنكه بدون اضافه به زمين لحاظ شود يعنى «عمارة البلاد» (/ آبادانى شهرها يا استان يا كشور) مورد توجه باشد و يا با اضافه به زمين لحاظ شود يعنى «عمارة الأرض» مورد عنايت باشد شكى نيست كه در عين حال كه از اهداف نظام اقتصادى به حساب مى‌آيد يكى از اصول راهبردى در نظام اقتصادى براى رسيدن به هدف رشد اقتصادى و اهداف ديگرى چون زدودن فقر و رفاه عمومى و عزّت ملى و استقلال اقتصادى نيز مى‌باشد.

زيرا با عمران و آباد شدن يك منطقه و اقداماتى از قبيل ايجاد شبكه حمل و نقل و ساختن و عريض نمودن راه‌ها، فراهم ساختن انرژى و سوخت مناسب براى واحدهاى توليد، سدسازى، فراهم ساختن بازارها، نمايشگاه‌هاى بين‌المللى و فضاى مناسب براى دادوستد آسان كالاها و خدمات، از يك طرف زمينه‌هاى رشد اقتصادى وافزايش درآمد كسبه و تجّار و همه فعالان اقتصادى كه از جمله اهداف نظام اقتصادى است و نيز به تبع آن زمينه افزايش درآمدهاى مالياتى دولت كه آن نيز از اهداف مهم اقتصادى است فراهم مى‌شود.

و از طرفى ديگر روشن است كه اسلام مى‌خواهد با توسعه و رشد اقتصادى بستر آبادانى بيشتر زمين يعنى بستر توسعه كشاورزى، صنعت، بازرگانى و هر آنچه تأمين كننده رفاه زندگى (از قبيل آب، برق، محيط زيست) است را فراهم كند تا از

[1]. «قلت لأبى عبداللَّه عليه السلام: انّ شيخاً من اصحابنا يقال له عمر، سأل‌عيسى بن أعين- وهو محتاج- فقال له عيسى: اما ان عندي من الزكاة ولكن لا أعطيك منها فقال له: ولم؟ قال: لأنّى رأيتك اشتريت لحماً وتمراً فقال: انّما ربحتُ درهماً فاشتريت بدانقين لحماً وبدانقين تمراً ورجعتُ بدانقين لحاجة. قال (ابوبصير): فوضع ابوعبداللَّه عليه السلام يده على جبهته ساعة ثم رفع رأسه ثم قال: ان اللَّه تبارك وتعالى نظر ...».

[2]. كافى، ج 3، ص 556، ح 2.