اقتصادى در جامعه، گروهى از دنياپرستان را به جمع اموال و تكاثر آن دعوت مى‌كند و بدين وسيله با راكد گذاشتن بخشى از ثروت باعث خروج آن از چرخه توليد و اقتصاد مى‌شوند.

روشن است كه ثروت اندوز با كم‌ترين احساس ناامنى اقتصادى محتاطانه عمل مى‌كند و تا به بازگشت سرمايه و سوددهى آن اطمينان حاصل نكند آن را در مسير چرخه توليد قرار نمى‌دهد.

شيطان نيز در القاى خوف از فقر و ورشكستگى بيكار نمى‌نشيند و پيوسته اين خطر را در پيش روى آنان بزرگ جلوه مى‌دهد: «إِنَّمَا ذَلِكُمْ الشَّيْطَانُ يُخَوِّفُ أَوْلِيَاءَهُ». [1]

در سوره بقره پس از تأكيد فراوان به انفاق مى‌فرمايد: « «الشَّيْطَانُ يَعِدُكُمُ الْفَقْرَ»؛ شيطان، شما را (به هنگام انفاق) وعده فقر و تهيدستى مى‌دهد». [2]

در حديثى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله تعبير عجيبى در اين زمينه آمده است:

«ما يخرج رجل شيئاً من الصدقة حتّى يفكّ عنها لِحْيَىْ سبعين شيطان‌

؛ هيچ كس چيزى را به عنوان صدقه از مال خود خارج نمى‌كند مگر آنكه آن را از دو فكّ هفتاد شيطان رهايى بخشد». [3] گويا شياطين با چنگ و دندان خود، اموال را مى‌گيرند و به آسانى اجازه نمى‌دهند در راه خدا به نيازمندان انفاق شود و اين چنگ و دندان همان توهّم فقر وناامنى‌هاى اقتصادى است.

و. فراموشى روز واپسين‌

چيزى كه بسيارى از رذائل چون حرص، طمع و آرزوهاى دراز، از آن ناشى مى‌شود، رذائلى كه هر يك در كشاندن انسان به مال اندوزى نقش بسزايى دارند.

اميرمؤمنان على عليه السلام مى‌فرمايد:

«من لهج قلبه بحبّ الدنيا إلتاط قلبُهُ منها بثلاث: همّ لايُغِبُّهُ و حرصٍ لايتركُهُ وأمَل لايُدرِكُهُ‌

؛ هر كس دلش به عشق دنيا شيفته شد قلب او با سه چيز گره خواهد خورد:

اندوهى كه او را رها نسازد، حرصى كه او را ترك نكند، و آرزويى كه هرگز به آن نرسد». [4]

قرآن مجيد در وصف «وليد بن مغيره» (آن ثروتمند مغرور مكه كه مشركان در مسائل مهم با او مشورت مى‌كردند) مى‌فرمايد: « «وَجَعَلْتُ لَهُ مَالًا مَّمْدُوداً ... ثُمَّ يَطْمَعُ أَنْ أزيد»؛ من براى او مال گسترده و فراوانى قرار دادم (ولى او به جاى شكر و سپاس) باز هم طمع دارد كه بر نعمت‌هايش بيفزايم». [5]

اين حالت منحصر به «وليد» نيست، بلكه همه دنياپرستان بدين گونه‌اند؛ اگر انسان دنياپرست هفت اقليم را زير نگين خود بگيرد باز در بند اقليمى ديگر است و هرگز عطش او فرو نمى‌نشيند.

در عبارتى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:

«حرام على كلّ قلب يُحبّ الدنيا أن يفارقه الطمع‌

؛ حرام است بر دنياپرستان كه طمع آنها را رها كند». [6]

[1]. آل عمران، آيه 175.

[2]. بقره، آيه 268.

[3]. صحيح ابن خزيمة، ج 4، ص 105.

[4]. نهج‌البلاغه، حكمت 228.

[5]. مدثر، آيه 12 و 15.

[6]. ميزان الحكمة، ج 2، ص 897، به نقل از: تنبيه الخواطر، ج 2، ص 122.