ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 534

ادامه سوره هود	3
[سوره هود(11): آيات 100 تا 108]	3
ترجمه آيات	3
بيان آيات	4
دو احتمال در معناى: أنباء القرى	4
مراد از اينكه آلهه مشركين جز بر هلاكت و تباهى خوانندگان خويش نيفزودند	5
اشاره به وجود ارتباط بين اعمال سابق و لاحق انسان و نيز ارتباط بين اعمال هر فرد و گروه با اعمال ديگران و لزوم رسيدگى به اعمال همگان در روزى كه همه جمعند	7
عالم برزخ منزلگاه موقتى است و جنبه تمهيدى براى روز قيامت و بهشت و دوزخ جاودانه دارد	8
چند وجه در معناى: يوم يأت در آيه شريفه	10
در روز قيامت حقايق براى همگان واضح شده، توهم استقلال اسباب و وسائط زائل مى‌گردد	12
معناى جمله: يوم يأت لا تكلم نفس إلا بإذنه و بيان اينكه تكلم در قيامت از سنخ تكلم در اين دنيا نمى‌باشد	13
بيان اينكه دروغ گفتن مشركين در روز قيامت از باب ظهور ملكات است	15
وجه جمع بين آياتى كه تكلم در روز قيامت را اثبات مى‌كنند با آياتى كه آن را نفى و انكار مى‌كنند	16
وجوهى كه ديگران در اين باره گفته‌اند	19
معناى جمله فمنهم شقي و سعيد و اشاره به معناى تقسيم انسانها به سعادتمند و شقاوتمند	21
نقد و رد سخن فخر رازى كه گفته است سعادت و شقاوت آدمى به حكم خدا و لازم لا ينفك او است	23
بيان اينكه قضا و قدر الهى و علم او به اعمال انسان منافاتى با اختيارى بودن اعمال انسان ندارد	25
معناى خلود و مشتقات آن	27
دو اشكال كه در تحديد خلود جهنم و بهشت به دوام آسمانها و زمين در آيه خالدين فيها ما دامت السماوات و الأرض به نظر مى‌رسد و جواب آن	29
وجوه ديگرى كه در باره تحديد خلود در آيه شريفه ذكر شده است	32
معناى استثناء: إلا ما شاء ربك در دو آيه مربوط به بهشتيان و دوزخيان	36
وجوه مختلف ديگر در مورد مراد از استثناء فوق الذكر	38
اشاره به نكته لطيفى كه از آيه: و أما الذين سعدوا... استفاده مى‌شود	43
وجه جمع بين جمله: إلا ما شاء ربك و عطاء غير مجذوذ در آيه شريفه و اشاره به لزوم خلود بهشتيان در بهشت و عدم لزوم خلود دوزخيان در دوزخ	44
بحث روايتى	45
شرحى در مورد اختيارى بودن سعادت و شقاوت و نقش ايمان و عمل در تحصيل هر يك و بيان مراد رواياتى كه در مورد مقدر و مقضى بودن سعادت و شقاوت نقل شده است	46
عالم هستى داراى دو وجه است: وجه ضرورت و تقدير و وجه امكان و اختيار	47
رواياتى در ذيل آيات شريفه مربوط به خلود در جنت و نار و استثناء: إلا ما شاء ربك	51
رد سخن سيوطى در مورد منسوخ شدن دو آيه: فأما الذين شقوا	53
[سوره هود(11): آيات 109 تا 119]	55
ترجمه آيات	55
بيان آيات	56
بت پرستى پايه و مبنايى جز تقليد از نياكان ندارد	57
دلالت جمله! و لو لا كلمة سبقت... بر تاخير عذاب اهل باطل، كه در امر دين اختلاف كردند، تا فرا رسيدن قيامت	58
اشاره به اينكه شك و ترديد يهوديان در اصالت و صحت تورات موجه بوده است	60
معنا و موارد استعمال واژه‌هاى: قيام ، اقامه و استقامت	61
معناى جمله: فاستقم كما أمرت	63
معناى ركون و مراد از ركون به سوى ستمكاران كه در آيه: و لا تركنوا إلى الذين ظلموا... از آن نهى شده است	66
منظور از: الذين ظلموا كه از اعتماد و تمايل به آنان نهى گرديده است	68
سخن صاحب المنار در باره مراد از: الذين ظلموا و نقاط ضعف آن سخن	70
آيه شريفه: و لا تركنوا... متضمن نهى از تمايل به ستمكاران چه از اهل كتاب و چه از موحدين و مسلمين مى‌باشد	71
ركون به اهل ظلم اخص از ولايت كفار است و مراد از آن اعتماد و مماشات در امر دين و حيات دينى است نه مطلق ركون و اعتماد	74
سخنى ديگر از صاحب المنار در باره متعلق نهى از ركون به ظالمين و مصاديق ركون به اهل ظلم و اشكال وارد بر آن	75
اشاره به فرق بين ميل به ظالمين و مصاديق مباشرت در ظلم	77
امر به نماز و صبر كه مهمترين عبادات و اخلاقيات هستند	77
معناى اختلاف و مشتقات ديگر ماده خلف	80
در قرآن كريم اختلافات ناشى از هواهاى نفسانى(مانند اختلاف در دين) مذمت شده نه اختلافات طبيعى كه در حيات نوع انسان گريزى از آن نيست	81
جمله و لا يزالون مختلفين راجع به اختلاف در دين خواهد بود	82
مذمت اختلاف، از جهت لوازم آن يعنى تفرق و اعراض از حق است	83
رحمت الهى كه همان هدايت الهى و منتهى به سعادت آدمى است غايت خلقت انسان مى‌باشد(و لذلك خلقهم)	85
خلاصه آنچه كه از تدبر در معناى دو آيه شريفه: و لو شاء ربك... و إلا من رحم ربك... استفاده مى‌شود و اشاره به وجوهى كه در معناى آن دو آيه گفته شده است	86
بحث روايتى چند روايت در ذيل جمله: فاستقم كما أمرت... و لا تركنوا إلى الذين ظلموا	88
رواياتى در فضيلت نماز و اينكه نماز كفاره گناهان است(إن الحسنات يذهبن السيئات)	90
اميدوار كننده ترين آيات كتاب خدا	91
چند روايت در ذيل جمله: و لا يزالون مختلفين إلا من رحم ربك و لذلك خلقهم	93
[سوره هود(11): آيات 120 تا 123]	94
ترجمه آيات	94
بيان آيات	94
فايده نقل داستان انبياء گذشته براى رسول خدا6 و مؤمنين	95
آخرين حرف به ايمان نياورندگان: اعملوا على مكانتكم	96
(12) سوره يوسف مكى است و صد و يازده آيه دارد(111)	98
[سوره يوسف(12): آيات 1 تا 3]	98
ترجمه آيات	98
بيان آيات آهنگ مفاد و غرض كلى سوره يوسف	98
اشاره به اينكه انزال وحى در قالب لفظ و به زبان عربى در حفظ و ضبط آيات الهى دخيل و مؤثر بوده است 101	101
احسن القصص بودن داستان يوسف7	102
[سوره يوسف(12): آيات 4 تا 6]	103
ترجمه آيات	103
بيان آيات رؤياى يوسف7 و تعبير آن به وسيله پدرش يعقوب7	103
وجه اينكه در جمله: و يعلمك من تأويل الأحاديث از رؤيا به حديث تعبير شده است و مراد از علم يوسف7 به تاويل احاديث	107
معناى نعمت ، ريشه، مشتقات و مورد استعمال آن	109
مراد از اتمام نعمت	111
سه نكته در باره شخصيت يعقوب7، سجده براى يوسف7 و مراد از اتمام نعمت بر آل يعقوب7	112
بحث روايتى(چند روايت در باره رؤياى يوسف7	114
[سوره يوسف(12): آيات 7 تا 21]	116
ترجمه آيات	117
بيان آيات	118
توضيحى در اين مورد كه چگونه براى سائلان، در داستان يوسف و برادرانش نشانه‌هايى الهى هست	118
مراد پسران يعقوب7 در جمله: إن أبانا لفي ضلال مبين ضلالت در امر زندگى است نه در دين	120
بيان يكى از مفسرين در توجيه كلام پسران يعقوب: إن أبانا لفي ضلال مبين و اشكالات آن	122
وجوه بى اساس ديگرى كه در اين باره گفته شده است	126
گفتگو و مشاوره برادران يوسف7 در مورد يوسف7 و از ميان بر داشتن او	127
توبه‌اى كه همزمان با عزم بر گناه قصد شود، توبه حقيقى نيست	129
پيشنهادى كه برادران تصويب كردند: يوسف را مكشيد، او را در ته چاه بيفكنيد	130
گفتگوى برادران يوسف7 با پدر براى بردن او و اجراى قصد سوء خود	131
نكته‌اى كه در آيه: فلما ذهبوا به... به كار رفته و بر عظمت حادثه دلالت دارد	132
توضيح معناى جمله: و أوحينا إليه لتنبئنهم بأمرهم هذا... و اشاره به وجوه متعدد ديگرى كه در معناى آن گفته شده است	134
بيان معناى كلمه: نستبق در آيه: قالوا يا أبانا إنا ذهبنا نستبق	136
گفتارى در اينكه در دروغگويى رستگارى نيست سخنى در باره بى فرجام بودن دروغ و اينكه سر انجام، حقيقت نمودار مى‌شود	138
جواب يعقوب7 به پسرانش كه گفتند يوسف را گرگ خورده	140
اشاره به معناى صبر و اينكه صابران چه كسانى هستند	141
صبر، توأم با توكل كار ساز است	142
سر رسيدن كاروانيان و بيرون آوردن يوسف7 از چاه	143
توضيح معناى آيه: و شروه بثمن بخس دراهم معدودة... و وجوهى كه در اين باره گفته شده است	145
خريدار يوسف7، عزيز مصر و منزل جديد او كاخ عزيز بوده است	146
معناى جمله: و كذلك مكنا ليوسف فى الأرض	148
معناى: و الله غالب على أمره	150
بحث روايتى روايتى از امام سجاد7 در باره داستان يوسف و اينكه علت ابتلاء يعقوب به فراق يوسف قصور در اطعام مسكينى بوده است	151
[سوره يوسف(12): آيات 22 تا 34]	156
ترجمه آيات	157
بيان آيات بيان آيات مربوط به يوسف7 در خانه عزيز مصر مراد از جمله: لما بلغ اشده	158
توضيحى در مورد حكم و علمى كه خدا به يوسف7 داده و اشاره به اينكه خداوند از آن علم و حكم به همه نيكوكاران مى‌دهد	159
معناى مراوده در جمله: و راودته التي هو في بيتها	160
يوسف احساسات يوسف7 در كاخ عزيز مصر	161
همسر عزيز احساسات همسر عزيز نسبت به يوسف7	163
يوسف و همسر عزيز	164
توحيد خالص يوسف7 كه از پاسخ او در مقابل در خواست همسر عزيز(معاذ الله إنه ربي أحسن مثواي) نمايان است	166
مراد يوسف از رب در جمله: إنه ربي أحسن مثواي خداى تعالى است	168
خويشتن داراى يوسف7 در برابر همسر عزيز شگفت انگيز و خارق العاده بوده است	169
معناى اينكه اگر يوسف7 برهان پروردگارش را نديده بود قصد همسر عزيز را كرده بود(و هم بها لو لا...)	172
معناى برهان و اشاره به اينكه برهانى كه ديدن آن، يوسف را از لغزش بازداشت نوعى علم شهودى بوده است كه به بندگان مخلص ارائه مى‌شود	173
اقوال بعضى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه	175
اقوال پاره‌اى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه: لقد همت به و هم بها لو لا	175
افترائات ناشايسته و اتهامات قبيحى كه در تفسير جمله: و هم بها لو لا... در تفاسير عامه به ساحت حضرت يوسف7 نسبت داده شده است	177
افراط در پذيرش و تسليم در برابر هر چه كه حديث نام دارد، يكى از دو علت وقوع در اين افترائات مى‌باشد	180
سخن زمخشرى در توضيح و توجيه جمله: و هم بها لو لا... و اشكال آن	182
گفته صاحب مجمع البيان در اين زمينه و ايراد وارد بر آن	183
وجهى كه صاحب المنار در اين مورد بيان كرده و جواب آن	186
دو قول ديگر در اين باره	189
بيان آيات	190
نكات موجود در گفتگوى يوسف7 و همسر عزيز با عزيز مصر بعد از فرار يوسف7 از قصد سوء زليخا	191
شاهدى كه براى روشن شدن حقيقت ارائه طريق كرد چه كسى بوده و چرا از او به شاهد تعبير شده نه به قائل	193
معناى جمله: يوسف أعرض عن هذا و استغفري لذنبك... كه گفته عزيز مصر است بعد از روشن شدن تقصير همسرش	194
گفتگوى ملامت آميز زنان شهر در باره عشق زليخا به يوسف و تدبيرى كه زليخا با ترتيب دادن ميهمانى و... براى رهايى از زخم زبان آنان انديشيد	196
اشاره به شدت و سختى وارد بر يوسف7 در مجلس ميهمانى و پناه بردن آن حضرت به خداى تعالى	199
عكس العمل زنان مصر با ديدن يوسف7 و توضيح اينكه گفتند: ما هذا بشرا إن هذا إلا ملك كريم	203
اعتراف همسر عزيز در جمع زنان مصر و تهديد صريح يوسف7 به حبس و خوارى	204
مناجات و استغاثه يوسف7: رب السجن أحب إلي	206
علاوه بر همسر عزيز، ديگر زنان مصر كه يوسف را ديدند نيز به او دل باخته و وى را به سوى خود خوانده بوده‌اند	207
بحثهايى پيرامون تقواى دينى و درجات آن در چند فصل 1 - قانون و اخلاق كريمه و توحيد	210
1 - رابطه قانون، اخلاق كريمه و توحيد. و بيان اينكه قانون بدون اخلاق و اخلاق بدون توحيد نمى‌توانند منشا اثرى باشند	210
جز توحيد و اعتقاد به عالم ديگر، هيچ انگيزه‌اى موجب فداكارى و از خود گذشتگى نبوده نمى‌تواند از نقض قوانين و سنن اجتماعى جلوگيرى كند	213
2 - تقواى دينى به يكى از سه امر حاصل مى‌شود مراتب و درجات حصول تقواى دينى و پرستش خدا بر اساس خوف، رجاء و حب	214
عالم هستى از ديدگاه محببين و مخلصين كه خدا پرستى از روى خوف و رجاء را نوعى شرك مى‌دانند و خداوند را چون شايسته پرستش است مى‌پرستند	216
3 - چگونه محبت باعث اخلاص مى‌شود؟	217
4 - معناى اخلاص 4 - معناى اخلاص، وجه اسناد اخلاص عبد به خدا و اشاره به درجات عالى اخلاص معصومين:	219
مبناى عصمت معصومين(انبياء و ائمه :) علم است، علمى مغاير با ساير علوم	221
ملكه عصمت با مختار بودن معصوم منافات ندارد و انصراف معصوم از گناه به اختيار اوست	222
بحث روايتى روايتى از امام سجاد7 در باره داستان يوسف7 و همسر عزيز مصر	224
چند روايت در توضيح جمله: و لقد همت به و هم بها لو لا	226
رواياتى در ذيل آيات گذشته راجع به داستان يوسف7 و زليخا	228
[سوره يوسف(12): آيات 35 تا 42]	230
ترجمه آيات	230
بيان آيات تصميم به زندانى كردن يوسف7	231
رؤياى دو همزندانى يوسف7 و تعبير خواب آن دو توسط يوسف7	233
شرحى در مورد اينكه وجود مخلصين و معصومين: فضل و فيض خدا بر ايشان و بر مردم است و موجب پايدارى و استمرار راه حق در ميان نوع بشر است	236
معناى خير و بيان حجت قاطعى كه در جمله: أ أرباب متفرقون خير أم الله الواحد القهار نهفته است	238
استدلال يوسف7 در رد پرستش آلهه و اثبات توحيد عبادى	241
چرا دين توحيد دين قيم است؟(ذلك الدين القيم...)	242
اشاره به اينكه مفاد دو آيه: يا صاحبي السجن... و ما تعبدون من دونه... يك برهان بر توحيد در عبادت است	243
توسل به اسباب منافاتى با اخلاص ندارد، بلكه اعتماد بر اسباب با اخلاص منافات دارد	246
بحث روايتى چند روايت كه در آنها جمله: اذكرني عند ربك بر يوسف7 خرده گرفته شده و اشاره به مخالفت اين روايات با صريح قرآن	247
[سوره يوسف(12): آيات 43 تا 57]	250
ترجمه آيات	251
بيان آيات	252
توضيح مفردات و جملات آيه كريمه: و قال الملك... كه رؤياى پادشاه مصر را حكايت مى‌كند	252
معناى اضغاث و احلام و مراد معبرين كه به پادشاه مصر گفتند رؤياى تو اضغاث احلام است و ما به تاويل احلام عالم نيستيم	255
دقائقى كه در نقل سخن فرستاده دربار مصر به سوى يوسف با آن حضرت در آيه: يوسف أيها الصديق... وجود دارد	257
توضيح الفاظ و مفاهيم آيات شريفه‌اى كه گفته يوسف7 را در باره رؤياى ملك حكايت مى‌كند	258
احضار و آزاد شدن يوسف7 توسط ملك و پيغام يوسف7 براى او	264
معلوم گرديدن بى گناهى يوسف7	266
مفاد سخن يوسف7 كه بعد از معلوم شدن بى گناهى‌اش گفت: و ما أبرئ نفسي إن النفس لأمارة بالسوء	269
سخن بعضى از مفسرين كه آيه: ذلك ليعلم... و و ما أبرئ نفسي... را ادامه سخن همسر عزيز مصر دانسته‌اند و اشكال وارد بر آن	270
عزت يافتن يوسف7 به رحمت الهى، بعد از آنكه براى ذلت او اسباب چينى كردند	274
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات مربوط به رؤياى ملك مصر و تعبير آن به وسيله يوسف و اثبات بى گناهى آن حضرت و عزت يافتن او)	275
[سوره يوسف(12): آيات 58 تا 62]	283
ترجمه آيات	283
بيان آيات بيان آياتى كه وارد شدن برادران يوسف را بر يوسف7 - كه اينك حكمران بود! - و گفتگوى آنها را حكايت مى‌كنند	283
در خواست آوردن برادر ابوينى خود از برادران پدرى با تشويق، تهديد و تدبير	285
[سوره يوسف(12): آيات 63 تا 82]	288
ترجمه آيات	289
بيان آيات بيان و شرح آياتى كه بازگشتن برادران يوسف را نزد پدر و آوردن برادر تنى يوسف7 و نگاه داشتن او توسط يوسف را حكايت مى‌كنند	291
مراد يعقوب7 از جمله: فالله خير حافظا و هو أرحم الراحمين	292
معناى توسل به خدا، لغو و بى اثر دانستن اسباب و وسائط نيست	296
سبب اينكه يعقوب7 به پسران خود سفارش كرد از يك دروازه وارد نشوند	297
سه نكته در باره توكل كه از آيه شريفه: و قال يا بني... استفاده مى‌شود	299
معناى جمله: ما كان يغني عنهم من الله من شي‌ء	300
علم موهبتى به يعقوب7 - و إنه لذو علم لما علمناه - اكتسابى نبوده و نتيجه اخلاص در توحيد است	301
توضيح در مورد جمله: أيتها العير إنكم لسارقون و اينكه اين جمله افتراء مذموم و محرمى كه يوسف7 به برادران زده باشد نيست	303
پيمانه ملك گم شده است!	305
كيفر سارق معين شده، پيمانه از بار و بنه بنيامين(برادر ابوينى يوسف7 يافته مى‌شود!	307
مراد از اينكه يوسف7 نمى‌توانست بر مبناى كيش مصريان برادر را نزد خود نگاه بدارد و معناى جمله: فوق كل ذي علم عليم	308
گفتگوى يوسف7 با برادران پس از آنكه پيمانه گمشده از بار و بنه بنيامين يافته شد	309
گفتگوى برادران: چگونه بدون بنيامين نزد پدر باز گرديم؟	311
يكى از برادران: نزد پدر باز گشته بگوييد پسرت دزدى كرد و و ما شهدنا إلا بما علمنا... و ما كنا للغيب حافظين	312
[سوره يوسف(12): آيات 83 تا 92]	314
ترجمه آيات	314
بيان آيات	315
جواب يعقوب7 به پسران بعد از شنيدن خبر باز داشت بنيامين و مراد او از جمله: بل سولت لكم أنفسكم أمرا	315
معناى روح و بيان اينكه ياس از روح و رحمت الهى گناه كبيره به معناى كفر و عدم اعتقاد به احاطه و سعه رحمت خداوند است	320
بازگشت پسران يعقوب7 به مصر و اظهار عجز و خضوع در برابر عزيز مصر(يوسف7)	321
اينك كه وعده الهى تحقق يافته، يوسف7 خود را معرفى مى‌نمايد	322
برادران به خطاى خود اعتراف مى‌كنند و يوسف7 از آنان در مى‌گذرد و دعايشان مى‌كند	323
بحث روايتى روايتى در شرح داستان يوسف7 و برادران در مصر	324
چند روايت در معناى جمله‌اى كه يوسف و مامورانش به فرزندان يعقوب7 گفتند: أيتها العير إنكم لسارقون	327
چند روايت در مورد انتساب سرقت به يوسف7 در سخن برادران او: فقد سرق أخ له من قبل	328
دو روايت در باره شكايت نزد خدا بردن يعقوب7 - إنما أشكوا بثي و حزني إلى الله	329
[سوره يوسف(12): آيات 93 تا 102]	332
ترجمه آيات	332
بيان آيات بيان آيات راجع به بازگشت برادران نزد پدر با پيراهن يوسف7 و عزيمت آل يعقوب به مصر و	333
به سجده افتادن در برابر يوسف، براى پرستش او نبوده است	337
يوسف7 خداوند را به جهت الطافش بر او حمد و ثنا مى‌گويد و با گذشت و جوانمردى، ستم برادران بر خود را فقط با اشاره‌اى ياد مى‌كند	339
معناى اينكه يوسف7 مى‌گويد: خدايا تو ولى من در دنيا و آخرت هستى و از خدا مى‌خواهد: مرا مسلم بميران و به صالحان ملحق بساز	341
بحث روايتى(رواياتى پيرامون ملاقات برادران با يوسف7 در مصر و...)	343
چند روايت در مورد علت تاخير و تسويف يعقوب7 در دعا براى آمرزش فرزندان(سوف أستغفر لكم ربي)	345
رواياتى در باره سجده يعقوب7 و فرزندانش در برابر يوسف7	346
روايتى در مورد حليت نعمت‌هاى دنيوى و جواز بهره بردارى از آنها	348
گفتارى در چند فصل پيرامون داستان يوسف	349
1 - داستان يوسف در قرآن	349
2 - ثناى خداوند بر يوسف و مقام معنوى او	356
3 - داستان يوسف از نظر تورات	356
گفتارى در چند فصل پيرامون رؤيا	365
1 - اعتناى مردم نسبت به رؤيا	365
2 - رؤيا داراى حقيقت است	367
3 - خوابهاى راست	369
4 - در قرآن مؤيد آنچه گفته شد هست	372
[سوره يوسف(12): آيات 103 تا 111]	373
ترجمه آيات	373
بيان آيات	374
اشاره‌اى به دلالت جمله: يمرون عليها بر حركت زمين	375
توضيحى در مورد نسبى و اضافى بودن ايمان و شرك و امكان اجتماع بعض مراتب آن دو با هم(و ما يؤمن أكثرهم بالله إلا و هم مشركون)	376
اعلام راه: هذه سبيلي بيان راه: أدعوا إلى الله على بصيرة دعوت كنندگان: رسول الله6 و پيروان او	378
تطبيق دعوت پيامبر اسلام6 با دعوت پيامبران پيش از آن حضرت	379
معناى آيه: حتى إذا استيأس الرسل و ظنوا أنهم قد كذبوا	380
بحث روايتى رواياتى در معناى جمله! ما يؤمن أكثرهم بالله إلا و هم مشركون	382
دو روايت در بيان اين كه مراد از: من اتبعني در آيه: قل هذه سبيلي... على7 است	383
چند روايت در معناى آيه: حتى إذا استيأس الرسل	384
(13) سوره رعد	386
[سوره الرعد(13): آيات 1 تا 4]	386
ترجمه آيات	386
بيان آيات آهنگ كلى سوره: اثبات آيت بودن و حقانيت قرآن كريم	387
مكى بودن سوره رعد و اشاره به اقوال ديگر در اين مورد	388
معناى جمله: تلك آيات الكتاب و دلالت آن بر آيات كتاب طبيعت و كتاب وحى	389
وجه دلالت آيه: الذي رفع السماوات بغير عمد... بر وحدانيت رب و مدبر عالم و وجه آوردن قيد: ترونها	391
آيه شريفه: الله الذي رفع السماوات... در مقام اثبات وحدت خداى تعالى در ربوبيت است	393
معناى تدبير و مراد از تدبير امر عالم(يدبر الأمر)	394
معناى تفصيل آيات و اينكه مراد از آيات تكوينى است يا آيات كتاب وحى	395
برخى از نشانه‌ها و آيات تكوينى: هو الذي مد الأرض	396
معناى اينكه خداوند ميوه‌ها را زوجين اثنين قرار داد و بيان طنطاوى در تطبيق اين جمله با نر و ماده بودن گياهان	397
وجود اختلاف، تنوع، و تمايز در خلقت مستند به اختلاف اراده مسبب الاسباب عز و جل است	399
بحث روايتى	402
[سوره الرعد(13): آيات 5 تا 6]	404
ترجمه آيات	404
بيان آيات	404
دلائل و جهات انكار و استبعاد زنده شدن بعد از مرگ و پوسيده شدن، و رد و جواب هر يك	406
بيان اينكه لازمه انكار معاد انكار عالم ربوبى و در حقيقت كفر به رب العالمين است	408
معناى جمله: إن ربك لذو مغفرة للناس على ظلمهم... و نكاتى در باره عفو و عقاب الهى كه از آيه استفاده مى‌شود	410
بحث روايتى(روايتى در باره وعده عفو و وعيد عذاب)	412
[سوره الرعد(13): آيات 7 تا 16]	413
ترجمه آيات	414
بيان آيات	414
مقصود كافران از اينكه گفتند: چرا از جانب پروردگارش آيتى بر او نازل نمى‌شود و خطاب تو فقط بيم دهنده هستى در جواب خواسته نابجاى آنان	415
معناى اينكه خداوند آنچه رحم‌ها كم و زياد مى‌كنند را مى‌داند و بعضى وجوهى كه در اين باره گفته شده است	416
هر موجودى به امر و حكم خدا، محدود به حد و مقدارى است	417
معناى غيب و شهادت و اينكه خداوند عالم الغيب و الشهادة است و جز خداى سبحان كسى غيب نمى داند	418
معناى كبير و متعال بودن خداى تعالى	419
مراد از اينكه انسان پى گيرندگانى(نگهبانانى) دارد كه او را از امر خداوند حفظ مى‌كنند(له معقبات...)	420
مقصود از جمله: إن الله لا يغير ما بقوم حتى يغيروا ما بأنفسهم	423
بين اعمال خير و آثار نيك خارجى ملازمه هست ولى بين اعمال شر و آثار سوء آنها ملازمه نيست	423
پنج مساله راجع به: حافظ بودن خداوند، تغيير وضع اقوام با تغيير در انفس ايشان و... كه از آيه شريفه: له معقبات... روشن مى‌شود	425
جهت و حكمت وجود تلازم بين اعمال صالح و نعمت‌ها و بهره‌مندى‌ها	427
اختلاف شديد مفسرين در معناى آيه شريفه: له معقبات	428
معناى دعا و بيان اينكه حق دعا(دعاى مستجاب) براى خدا است و در برابر او نه غير او	434
تمثيلى كه حال كسى را كه غير خدا را مى‌خواند بيان مى‌كند	435
تسبيح، سجود سؤال و قنوت آنچه در آسمان‌ها و زمين است، تعابير مختلفى است از ذلت حقيقى همه چيز در برابر خداى تعالى	438
تذلل و تواضع همه موجودات در برابر خدا ذاتى و به طوع است ولى در مورد انسان تسليم و تذلل به كره متصور است	439
وجه اينكه سجود موجودات براى خدا، به صبح و شام اختصاص داده شده است و وجه اسناد سجود به سايه‌ها	440
جهت اختصاص جمله: و يسبح الرعد بحمده به بيان تسبيح رعد	442
توحيد خالق به معناى توحيد رب است و با اعتقاد به وحدانيت خالق، اعتقاد به ربوبيت ارباب و آله مورد ندارد	444
بحث روايتى رواياتى در ذيل جمله: إنما أنت منذر و لكل قوم هاد كه بر طبق آنها(از باب جرى بر مصداق) هادى على7 مى‌باشد	446
رواياتى در معناى: الله يعلم ما تحمل كل أنثى و ما تغيض الأرحام و ما تزداد	449
چند روايت در ذيل آيه شريفه: له معقبات من بين يديه	451
رواياتى در بيان مراد از: إن الله لا يغير ما بقوم حتى يغيروا ما بأنفسهم	452
روايتى در مورد سجود هر كه در آسمان‌ها و زمين است براى خدا	453
[سوره الرعد(13): آيات 17 تا 26]	455
ترجمه آيات	456
بيان آيات	456
وصف طريق حق و باطل و بيان حال اهل حق و باطل با ذكر يك مثال: أنزل من السماء ماء	457
معناى حق و باطل بودن موجودات و افعال	458
حوادث خارجى در عالم شهادت، خود مثل‌هايى هستند كه ارباب بصيرت را به حقايق عالم غيب رهنمون مى‌سازند	461
چند مطلب راجع به كليات معارف الهى كه از مثل كف، در آيه شريفه، استفاده مى‌شود	461
هيچ امر حقى معارض و مزاحم حق ديگر نيست	463
منظور از حسنى كه اجابت كنندگان دعوت پروردگارشان داراى آن هستند	465
وصف گروندگان به حق و أولوا الألباب و مقايسه آنان با جاهلان به حق	466
اشاره به اينكه حجت الهى فقط از طريق فطرت تمام نمى‌شود و محاسبه و مؤاخذه، فرع بر تشريع و ابلاغ است	468
فرق ميان خشيت و خوف و موارد استعمال هر يك	469
معناى: صبروا ابتغاء وجه ربهم و اشاره به اينكه جهت عمل و الهى بودن آن مقصود حق گرايان مى‌باشد	470
وجوهى كه در باره جهت اختلاف در بيان وصف اولوا الألباب گفته شده است	471
معناى اينكه اولوا الألباب و پذيرندگان حق را عقبى الدار و عهد شكنان و مفسدان را سوء الدار است	473
مژده به صله رحم كنندگان كه با ارحام صالح خويش در بهشت عدن جمع خواهند شد	474
معناى جمله: و ما الحياة الدنيا في الآخرة إلا متاع	475
بحث روايتى	476
رواياتى در باره صله رحم و پيوند ارتباط با آل محمد: در ذيل جمله: و الذين يصلون	477
چند روايت در ذيل جمله: و يخافون سوء الحساب	478
روايتى در باره صبر و اقسام آن	479
[سوره الرعد(13): آيات 27 تا 35]	480
ترجمه آيات	481
بيان آيات هدايت به دست خدا است و صرف وجود آيت معجزه سبب ايمان آوردن نيست	481
اشاره به معناى ايمان و بيان اينكه ايمان صرف ادراك نيست، بلكه عبارتست از ادراك توأم با تسليم و قبول قلبى	484
معناى ترس از خدا و توضيح اينكه چرا با ياد خدا هم خشيت و ترس و هم سكون و اطمينان قلبى حاصل مى‌شود	485
توضيحى در باره اينكه دلها فقط به ذكر خدا آرام مى‌گيرد(ألا بذكر الله تطمئن القلوب) و اينكه مراد از ذكر اعم از ذكر لفظى است	486
مراد از حيات طيبه و معيشت طوبى كه از آثار اطمينان و آرامش قلب است	488
معناى جمله: إليه متاب	490
هدايت و ضلالت به دست خدا است و بدون مشيت او شگفت‌ترين آيات الهى نيز اثرى در هدايت گمراهان نخواهد داشت	491
وجوهى كه در معناى آيه شريفه: و لو أن قرآنا سيرت به الجبال... بل لله الأمر جميعا گفته شده است	492
سه وجه در معناى آيه: أ فلم ييأس الذين آمنوا أن لو يشاء الله لهدى الناس جميعا	493
تهديد كفارى كه در ابتداى دعوت اسلام انكار و دشمنى پيشه كردند به نزول مصيبت‌ها	495
معناى قائم بودن خداى تعالى بر هر نفس و به آنچه مى‌كند	497
احتجاجى بى سابقه عليه مشركين: اوصاف و فضائل شركاى خدا را بيان كنيد	498
وعده به مؤمنان در مقابل وعيدى كه به كافران داده شد	500
بحث روايتى	501
رواياتى در ذيل جمله: ألا بذكر الله تطمئن القلوب و بيان اينكه پيامبران6 و اهل بيت او: مصاديق ذكر خدايند	502
چند روايت در باره شجره طوبى در ذيل جمله: طوبى لهم و حسن مآب	502
رواياتى ديگر در ذيل آيه: و لو أن قرآنا سيرت به الجبال	504
[سوره الرعد(13): آيات 36 تا 42]	507
ترجمه آيات	507
بيان آيات	508
توضيحى در مورد خوشحال شدن اهل كتاب از نزول قرآن	508
وجوه ديگرى كه در بيان مراد از: و الذين آتيناهم الكتاب يفرحون بما أنزل إليك گفته شده است	510
نهى شدن پيامبر6 از پيروى خواسته‌هاى اهل كتاب	511
انبياء: در آوردن آيه و معجزه داراى اختيار و استقلال نبوده‌اند	512
مراد از اينكه خداى تعالى در هر وقت و مدتى كتاب و حكم قضايى دارد، محو و اثبات مى‌كند و ام الكتاب نزد او است	514
نكاتى كه در باره محو و اثبات قضايا و احكام الهى، از آيه: يمحوا الله ما يشاء و يثبت استفاده مى‌شود	516
معناى آيه شريفه: أ و لم يروا أنا نأتي الأرض ننقصها من أطرافها	518
بحث روايتى رواياتى در مورد محو و اثبات احكام و قضاياى الهى در ذيل يمحوا الله ما يشاء و يثبت	519
رواياتى در مورد بداء و توضيحى در مورد اينكه حصول بداء مستلزم تغير علم خداى تعالى نيست	522
چند روايت در مورد اينكه: أنا نأتي الأرض ننقصها من أطرافها اشاره به مرگ علماء و اخيار است	523
[سوره الرعد(13): آيه 43]	525
ترجمه آيه	525
بيان آيه	525
شرح و توضيح مراد از جمله: قل كفى بالله شهيدا بيني و بينكم و من عنده علم الكتاب كه در جواب انكار رسالت پيامبر اسلام6 آمده است	526
اقوال مختلفى كه در تفسير جمله فوق گفته‌اند	527
بحث روايتى(رواياتى در اين باره كه مراد از: من عنده علم الكتاب على7 است	531

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 534

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست