نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 321
و معناى آيه اين است
كه سپس يعقوب به فرزندان خود امر كرده چنين گفت:(يا بَنِيَّ اذْهَبُوا فَتَحَسَّسُوا مِنْ يُوسُفَ وَ
أَخِيهِ).
اى فرزندان
من برويد و از يوسف و برادرش كه در مصر دستگير شده جستجو كنيد، شايد ايشان را
بيابيد(وَ لا تَيْأَسُوا مِنْ رَوْحِ اللَّهِ) از فرجى كه
خداوند بعد از هر شدت ارزانى مىدارد نوميد نشويد،(إِنَّهُ
لا يَيْأَسُ مِنْ رَوْحِ اللَّهِ إِلَّا الْقَوْمُ الْكافِرُونَ) زيرا از
رحمت خدا مايوس نمىشوند مگر مردمى كه كافرند، و به اين معنا ايمان ندارند كه
خداوند توانا است تا هر غمى را زايل و هر بلايى را رفع كند.
[بازگشت
پسران يعقوب 7 به مصر و اظهار عجز و خضوع در برابر عزيز مصر (يوسف
7)]
بضاعت
مزجاة به معناى متاع اندك است، و در اين گفتار چند جمله حذف شده، و تقدير آن
اين است كه فرزندان يعقوب به مصر وارد شده و وقتى بر يوسف رسيدند گفتند ...
بطورى كه از
سياق استفاده مىشود در اين سفر دو تا خواهش از عزيز داشتهاند، كه بر حسب ظاهر
هيچ وسيلهاى براى برآوردن آنها بنظرشان نمىرسيده:
يكى اينكه:
مىخواستهاند با پولى كه وافى و كافى نبوده طعامى به آنها بفروشد و با اينكه در
نزد عزيز سابقه دروغ و دزدى بهم زده بودند و وجهه و حيثيتى بر ايشان نمانده بود
هيچ اميد نداشتند كه عزيز باز هم مانند سفر اول ايشان را احترام نموده و حاجتشان
را برآورد.
دوم اينكه:
دست از برادرشان كه به جرم دزدى دستگير شده بردارد، و او را رها سازد، اينهم در
نظرشان حاجتى برآورده نشدنى بود، زيرا در همان اول كه جام ملوكانه از خرجين
برادرشان درآمد هر چه اصرار و التماس كردند به خرج نرفت، و حتى عزيز حاضر نشد يكى
از ايشان را بجاى او بازداشت نمايد.
بهمين جهت
وقتى به دربار يوسف رسيدند و با او در خصوص طعام و آزادى برادر گفتگو كردند خود را
در موقف تذلل و خضوع قرار داده و در رقت كلام آن قدر كه مىتوانستند سعى نمودند،
تا شايد دل او را به رحم آورده، عواطفش را تحريك نمايند. لذا نخست بد حالى و
گرسنگى خانواده خود را به يادش آوردند، سپس كمى بضاعت و سرمايه مالى خود را خاطر
نشان ساختند، و اما نسبت به آزادى برادرشان به صراحت چيزى نگفتند. تنها درخواست
كردند كه نسبت به ايشان تصدق كند، و همين كافى بود، زيرا تصدق به مال انجام مىشود
و مال را صدقه مىدهند، و همانطور كه طعام مال بود آزادى برادرشان نيز تصدق به مال
بود، زيرا برادرشان على الظاهر ملك عزيز بود، علاوه بر همه اينها بمنظور تحريك او
در آخر گفتند:
نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 11 صفحه : 321