و قصد زنا منطبق است.

و معناى آيه اين است كه: نتيجه و يا علت اينكه او برهان رب خود را بديد اين بود كه ما فحشاء و قصد به آن را از او برگردانديم.

و يكى از اشارات لطيف كه در اين جمله، يعنى در جمله‌(لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشاءَ) به كار رفته اين است كه سوء و فحشاء را از يوسف برگردانيده، نه اينكه او را از فحشاء و قصد به آن برگردانيده باشد، چون اگر بطور دومى تعبير شده بود دلالت داشت بر اينكه در يوسف اقتضاى ارتكاب آن دو بود، و او محتاج بود كه ما او را از آن دو برگردانيم، و اين با شهادت خدا به اينكه يوسف از بندگان مخلص بود منافات دارد. آرى، بندگان مخلص آنهايند كه خداوند، خالص براى خود قرارشان داده، بطورى كه ديگر غير خدا هيچ چيز در آنان سهم ندارد، و در نتيجه غير خدا را اطاعت نمى‌كنند، خواه تسويل شيطان باشد و يا تزيين نفس و يا هر داعى ديگرى غير خدا.

و اينكه فرمود:(إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصِينَ) در مقام تعليل جمله‌(كَذلِكَ لِنَصْرِفَ ...) است، و معنايش اين مى‌شود: ما با يوسف اين چنين معامله كرديم به خاطر اينكه او از بندگان مخلص ما بود، و ما با بندگان مخلص خود چنين معامله مى‌كنيم.

از آيه شريفه ظاهر مى‌شود كه ديدن برهان خدا، شان همه بندگان مخلص خداست، و خداوند سبحان هر سوء و فحشايى را از ايشان برمى‌گرداند، و در نتيجه مرتكب هيچ معصيتى نمى‌شوند، و به خاطر آن برهانى كه خدايشان به ايشان نشان داده قصد آن را هم نمى‌كنند، و آن عبارت است از عصمت الهى.

و نيز برمى‌آيد كه اين برهان يك عامل است كه نتيجه‌اش علم و يقين است، اما نه از علم‌هاى معمول و متعارف.

اقوال بعضى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه‌

[اقوال پاره‌اى از مفسرين عامه و خاصه در تفسير آيه:(لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْ لا ...)]

مفسرين عامه و خاصه در تفسير اين آيه اقوال مختلفى دارند كه در ذيل به برخى از آنها اشاره مى‌شود:

1- قول بعضى‌[1] از ايشان كه به ابن عباس و مجاهد و قتاده و عكرمه و حسن و ديگران هم نسبت داده‌اند، اين است كه معناى آيه چنين مى‌شود: همسر عزيز قصد كرد فاحشه و گناه را،

[1] الدر المنثور، ج 4، ص 14.