است كه انسان را بكوبد.

[تهديد كفارى كه در ابتداى دعوت اسلام انكار و دشمنى پيشه كردند به نزول مصيبت‌ها]

و در آيه شريفه تهديد و وعيد قطعى است براى كسانى كه كفر ورزيدند به عذابى كه هرگز برنمى‌گردد، و نيز در آن علائم و مقدمات آن عذاب ذكر شده، كه يكى پس از ديگرى بروز مى‌كند تا خود آن عذاب موعود فرا رسد.

و معناى آيه اين است كه: لا يزال مصيبتهاى كوبنده بر سر اينها كه به دعوت حقه تو كفر مى‌ورزند بخاطر آنچه كردند و كفرى كه به رحمان ورزيدند مى‌آيد، و يا در نزديكى‌هاى خانه شان فرود آمده، همواره بدين حال هستند، تا آنكه آن عذابى كه خداوند وعده‌شان داده برسد، چون خداى تعالى خلف وعده نمى‌كند و گفتارش تغيير نمى‌پذيرد.

دقت در اينكه اين سوره مكى است،- به شهادت مضامين آياتش- و همچنين دقت در حوادثى كه بعد از بعثت و قبل از هجرت رسول خدا 6 رخ داده، و بررسى حوادثى كه بعد از هجرت تا قبل از فتح اتفاق افتاده، اين معنا را به دست مى‌دهد كه منظور از جمله (الَّذِينَ كَفَرُوا)- كسانى كه كافر شدند همان كفار عرب از اهل مكه و غير ايشان است كه در ابتداى دعوت اسلام آن را رد نموده، انكار و عناد را به نهايت رسانده، در انگيختن فتنه و فساد پافشارى نمودند.

و مقصود از آنان كه مصيبت‌ها بر سرشان آمد كفار اطراف مكه است كه جنگ‌ها و قتل و غارتها از پايشان درآورد. و مقصود از آنها كه مصائب در نزديكى‌هاى خانه‌هاشان فرود آمد اهل مكه‌اند كه حوادث ناگوار در پيرامون شهرشان اتفاق مى‌افتاد، و دودش به چشم آنها نيز مى‌رفت و وحشت و اندوه و ساير آثار سوء آن خواب و خوراك را از ايشان سلب مى‌نمود. و مقصود از عذابى كه وعده‌شان داده عذاب شمشير است كه در روزهاى بدر و احد و ساير غزوات با آن روبرو شدند.

و بايد دانست اين عذابى كه خداوند در اين آيه كفار را بدان تهديد نموده غير آن عذابيست كه در سوره يونس كه تفسيرش گذشت بدان انذار كرده و فرمود:(وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ رَسُولٌ فَإِذا جاءَ رَسُولُهُمْ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ) تا آنجا كه براى بار دوم فرمود:(وَ قُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ وَ هُمْ لا يُظْلَمُونَ)[1] زيرا آيه سوره يونس تهديدى است عمومى در باره همه امت، و اما اين آيات تهديد و وعيدى است در خصوص كفار قريش و غير ايشان كه در ابتداى دعوت رسول خدا 6 عليه دعوتش قيام مى‌نمودند.

قبلا هم در جلد اول اين كتاب در سوره بقره در تفسير آيه‌

[1] سوره يونس، آيات 47- 54.