ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 506

(7) سوره اعراف در مكه نازل شده و 206 آيه دارد	3
[سوره الأعراف(7): آيات 1 تا 9]	3
ترجمه آيات	3
بيان آيات	4
اشاره به عهدى كه خدا از آدميان گرفته، و ساير معارفى كه در سوره اعراف آورده شده است	4
مكلف بودن مشركين به توحيد خداى تعالى و مسئول بودن آنان نسبت به ايمان و عمل صالح	8
مراد از وزن و ميزان اعمال	9
اشاره به اينكه ممكن است هر يك از اعمال، و احدى براى سنجش داشته باشد و بيان معناى جمله: و الوزن يومئذ الحق	11
اقوالى كه در مورد معناى جمله: و الوزن يومئذ الحق گفته شده است	12
موارد از موازين و معناى ثقل موازين در جمله: فمن ثقلت موازينه	13
معناى وزن اعمال در روز قيامت، تطبيق اعمال است بر حق و براى هر كدام از اعمال انسان ميزانى است	14
بحث روايتى(رواياتى در مورد مكى بودن سوره اعراف، وزن و ميزان اعمال و ثقل و خفت اعمال و...)	15
روايتى در بيان مراد از وزن اعمال كه مى‌گويد عمل صفت كارى است كه انجام مى‌شود و قابل توزين(اصطلاحى) نيست و خدا جاهل نيست و احتياج به توزين اشياء ندارد	17
[سوره الأعراف(7): آيات 10 تا 25]	20
ترجمه آيات	21
بيان آيات	22
معناى تمكين انسان در زمين در جمله: و لقد مكناكم في الأرض	22
سجده ملائكه براى جميع بنى آدم و براى عالم بشريت بوده است	23
بيان اينكه خلقت آدم در حقيقت، خلقت جميع بشر بوده است و اشاره به اقوال ديگرى كه در توجيه نسبت دادن خلقت آدم به همگان گفته شده است	24
ابليس با ملائكه بوده و فرقى با آنان نداشته و او و همه فرشتگان در مقامى قرار داشتند كه آن مقام مامور به سجده شده است	26
بيان اينكه مراد از امتثال و تمرد در امر ملائكه به سجود براى آدم و تمرد ابليس، امور تكوينى است	27
باز گشت تمامى معاصى به تكبر است و ابليس با استدلال به برترى خود بر آدم و مستقل ديدن خود، نافرمانى كرد	28
ملاك برترى در تكوينيات بستگى دارد به بيشتر بودن عنايت الهى و استدلال ابليس به برترى آتش غلط بوده است	29
وجوب امتثال امر الهى از جهت اينست كه امر، امر او است و دائر مدار مصالح و جهات خير نيست	30
توضيح در مورد اينكه امر ملائكه به سجده امرى تكوينى بوده است	31
كبريا خاص خداى سبحان است و تكبر از او پسنديده است و از غير او كه از خود جز فقر چيزى ندارند مذموم است	33
مقصود از پيش رو، پشت سر، سمت راست و چپ، كه شيطان گفته است از اين چهار سو به سراغ بندگان خدا مى‌رود	36
مراد از مخلصين و شاكرين كه شيطان نمى‌تواند ايشان را بفريبد و اشاره به طريقه گمراه كردن شيطان	37
مراد از جمله إلا أن تكونا ملكين در خطاب به آدم و حوا	39
گفتارى در باره شيطان و عمل او	41
اشاره به اهمال و قصور مفسرين در بحث از شيطان و شناختن او	42
چند مطلب كه بايد در بحث از مساله شيطان و حقائق دينى و تكوينى مربوط به آن بيان شود	43
1 - وجود نفسى اشياء خير است	43
2 - ارتباط اجزاى عالم خلقت به نحو تساوى و تماثل نيست بلكه حكمت و نظام عالم مقتضى وجود مراتب مختلف است	44
اگر شيطانى نبود، نظام عالم انسانى هم نبود و صراط مستقيمى فرض نمى‌شد. آيات مربوط به داستان سجده آدم تصويرى است از روابط بين نوع انسانى و نوع ملائكه و ابليس	45
3 - بهشتى كه آدم قبل از هبوط در آن بوده بهشت جاودان نبوده بلكه بهشت برزخى بوده كه غرائز بشرى در آنجا ظاهر و هويدا مى‌شده	46
قلمرو اغوا و اضلال شيطان، ادراك انسانى و ابزار كار او عواطف و احساسات بشرى است	47
تصرفات ابليس در ادراك انسان تصرف طولى است نه عرضى و با استقلال انسان در كارهايش منافاتى ندارد	48
ولايت شيطان بر آدميان در ظلم و گناه و ولايت ملائكه بر آدميان در اطاعت و عبادت	49
بعضى از لشكريان ابليس از جنس بشرند	50
خلاصه بحث در باره شيطان و وسوسه اندازى او	51
بحث عقلى و قرآنى(مناظره‌اى كه شارح اناجيل نقل كرده و در تورات ذكر شده كه بين ابليس و ملائكه واقع شده است)	52
در آفريدن خلايق و مخصوصا كفارى كه نتيجه خلقتشان خلود در آتش است چه حكمتى است؟	54
با اينكه تكليف بندگان براى خداى تعالى نفع و ضررى ندارد چرا خدا بندگان را مكلف ساخته است؟	56
چرا خداوند انسان را بدون اينكه مكلف نمايد كامل نساخت و چرا او را كامل نيافريد؟	58
تكليف ابليس و ملائكه به سجده بر آدم براى چه بود و لعن و عقاب ابليس بعد از نافرمانى چرا؟	59
بيان و توضيح جمله: لا يسئل عما يفعل و هم يسئلون از نظر فلسفه و برهان و وحى	61
اشاره به ابحاث ممتد متكلمان اشاعره و معتزله در باره افعال خدا و توضيح مسئول نبودن خداوند و بيان يك حقيقت كه روشن كننده مطلب است	62
تقسيم علوم و مدركات انسان به: علوم كاشف از خارج و علوم اعتبارى و ذهنى	62
تمام علوم و احكام، بر فعل خداى تعالى اعتماد دارد زيرا به عالم خارج كه عالم صنع و فعل خدا است باز مى‌گردند	64
عقل نظرى را حاكم بر خدا كردن(عقيده معتزله) خدا را محدود و معلول دانستن است، همانطور كه بى اعتبار دانستن عقل در تشخيص افعال خدا(عقيده اشاعره) به بى اعتبارى حكم عقل به وجود صانع منتهى مى‌شود	65
جريان احكام عقل عملى در افعال خداى تعالى	66
با اينكه عقل ما به كنه ذات و صفات خدا نمى‌تواند احاطه يابد، عقل نظرى در تشخيص‌هاى خود در باره معارف مربوط به خدا مصيب است	67
افعال خداوند معلل به اغراض است. عقل مى‌تواند در احكام تشريعى در پى جستجوى مصالح و مفاسد بر آيد	68
آياتى كه جريان عقل نظرى و عقل عملى را در ناحيه پروردگار تاييد مى‌كند	69
بحث روايتى(رواياتى در مورد شيطان و تمرد او از سجده بر آدم و وساوس و تصرفات او...)	71
رد اينكه ملائكه و شياطين به تغيير ذات خود قدرت داشته باشند و به صور مختلفه در آيند	75
دو دسته روايات مربوط به تصرفات ابليس و كيفيت تصرف او در شعور آدمى	77
[سوره الأعراف(7): آيات 26 تا 36]	82
ترجمه آيات	83
بيان آيات	84
خطابات يا بني آدم تعميم خطابات به خود آدم است	84
اشاره به اينكه جميع موجودات و آثار و اعمال طبيعى و اختيارى آنها منتهى به ذات پروردگارند	85
مراد از لباس تقوى و بهتر بودن لباس تقوى از لباس ظاهر	86
بيان ولايت شيطان بر غير مؤمنين و اشاره به اينكه بيرون آوردن لباس آدم و حوا در بهشت تمثيلى است از در آوردن لباس تقوى از اندام همه آدميان توسط شيطان	87
آنچه در مورد مراد از فاحشه در: إذا فعلوا فاحشة قالوا... گفته شده است	89
معناى قسط	90
وجوهى كه در معناى جمله: أقيموا وجوهكم عند كل مسجد گفته شده است	91
معناى جمله: كما بدأكم تعودون	92
وجوه ديگرى كه در معناى جمله فوق محتمل است	93
اگر انسان به جايى برسد كه باطل را حق بپندارد، اميدى به رستگارى و هدايت يافتن او نيست	95
اختلاف مفسرين در بيان ارتباط جمله: كما بدأكم تعودون... با آيات قبل از آن	97
معناى اخراج زينت و طيبات رزق(در ذيل آيه: قل من حرم زينة الله...)	99
چرا خداوند به ضروريات زندگى از قبيل لباس پوشيدن و خود را آراستن امر نموده است؟	102
بيان آيات	104
معناى فواحش ، اثم و بغى و اشاره به اينكه امم و جوامع بشرى هم مانند افراد عمر و اجل معينى دارند	106
بحث روايتى رواياتى در مورد شان نزول آيه: قد أنزلنا عليكم لباسا... و خذوا زينتكم عند كل مسجد	107
چند روايت در باره: لباس التقوى در آيه شريفه	109
روايتى كه مى‌گويد فاحشه‌اى كه مى‌گفتند خدا به آن امر كرده است، ادعاى لزوم اطاعت از زمامداران جائر است	110
چند روايت در مورد دروغ بستن به خداى تعالى	111
رواياتى در ذيل جمله: و أقيموا وجوهكم عند كل مسجد	111
رواياتى در ذيل جمله: خذوا زينتكم... و قل من حرم زينة الله... پيرامون استفاده از نعمت‌هاى الهى	113
روايتى در معناى: اسراف و اقتار چند روايت در بيان مراد از فواحش ظاهر و باطن	116
بحثى آزاد پيرامون چند روايت	119
بررسى آيات و رواياتى كه ذاتى بودن سعادت و شقاوت را مى‌رسانند و بيان اينكه قضاى الهى در آغاز خلقت در باره سعادت و شقاوت انسان‌ها مشروط به عمل اختيارى آنان است	119
بررسى رواياتى كه به خلقت انسان‌ها از طينت‌هاى مختلف دلالت دارند و بيان مراد آن روايات	123
سعادت و شقاوت آدمى، به نحو اقتضاء نه عليت، ارتباط مستقيمى با آب و گل(مواد اصلى) او دارد	124
وجه دقيق‌ترى در بيان روايات گذشته	126
بررسى رواياتى كه مى‌گويند خلقت انسان منتهى به آب گوار و آب تلخ و شور است	127
بررسى رواياتى كه به انتقال حسنات اشقياء به نامه اعمال سعداء و انتقال سيئات سعداء به نامه عمل اشقياء دلالت دارند	131
توضيح اينكه جميع حسنات از هر كس سر بزند، در حقيقت عمل كسانى است كه محسن و سعيدند و جميع سيئات نيز از هر كس صادر شود عمل كسانى است كه ذاتا بد كار و شقى هستند	132
وجه استشهاد در روايت به آيه: لا يسئل عما يفعل و هم يسئلون براى اينكه نقل حسنات سعداء به اشقيا و به عكس، ظلم و خلاف عدل نيست	134
اختصاص حسنات به ذوات طيبه و اختصاص سيئات به ذوات خبيثه از جهت روابط تكوينى و خارجى است و معناى آن استغناء از خداى سبحان در ابراز اثر نيست	136
[سوره الأعراف(7): آيات 37 تا 53]	137
ترجمه آيات	138
بيان آيات	140
مراد از افتراء بر خدا به كذب در آيه فمن أظلم ممن افترى... شرك ورزيدن به خدا و انكار توحيد است	140
مشاجره و گفتگوى دوزخيان با يكديگر	142
جمله: لا نكلف نفسا إلا وسعها مفيد رفع نگرانى از عدم قدرت بر انجام دادن جميع اعمال صالح است	144
معناى غل و اشاره به اينكه غل از بزرگترين ناملايمات است	145
توضيحى در مورد تعبير به اينكه مؤمنين بهشت را به ارث مى‌برند	146
وجه اختلاف تعبير در وعدنا ربنا و وعد ربكم در آيه شريفه	148
اشاره به نفوذ حكم و امر انسان در قيامت	151
معناى اعراف و مراد از آن در آيه شريفه	152
رجال اعراف از طايفه جن يا ملك نيستند	153
مراد از رجال اعراف، مستضعفين نيستند	154
اصحاب اعراف از جنس بشر هستند و خصوصياتى كه براى آنان ذكر شده با جمله: و الأمر يومئذ لله منافات ندارد	156
اشاره به اقوال متعددى كه در باره معناى اعراف و مراد از اصحاب اعراف گفته شده است	157
روايتى كه آلوسى در باره مراد از رجال اعراف نقل كرده و صاحب المنار آن را بى اعتبار دانسته است	158
سخن ما با صاحب المنار كه با مقايسه مسائل قيامت با نظام جارى در دنيا روايت مذكور را مردود دانسته است	159
اعراف در قرآن به چه معنا است؟	164
دلالت جمله: الذين اتخذوا دينهم لهوا و لعبا بر اينكه انسان ناچار از تدين به دين است	166
بحث روايتى(در ذيل آيات شريفه گذشته است)	168
روايتى از پيغمبر اكرم6 در باره كيفيت مرگ مؤمن و كافر	169
رواياتى در اين باره كه مراد از مؤذن در فأذن مؤذن بينهم... على 7 مى‌باشد	173
مؤذن بودن على 7 و اعلام حكم خداوند توسط او در آخرت از فضائل آن حضرت به حساب مى‌آيد	175
رواياتى در باره اصحاب اعراف	176
اشكال وارد بر رواياتى كه اصحاب اعراف را به كسانى كه داراى حسنات و سيئات مساوى هستند تفسير مى‌كنند	178
چند روايت در مورد اينكه ائمه اهل بيت : اصحاب اعراف هستند	180
[سوره الأعراف(7): آيات 54 تا 58]	183
ترجمه آيات	183
بيان آيات	184
معناى عرش و مراد از عرش خدا و تشبيه و تنظير عرش خدا به كرسى‌هاى حكومتى	185
مرحله و مقامى كه در عالم كون زمام جميع حوادث و اسباب آنها و ترتيب سلسله علل بدانجا منتهى مى‌شود عرش ناميده مى‌شود	187
معنى و مراد از خلق و امر در: له الخلق و الأمر	188
فرق بين خلق و امر	189
گفتارى پيرامون معناى عرش	191
اقول مختلف در باره معناى عرش	192
اگر چه تعبير استواء رحمن بر عرش تمثيل است ولى مبين حقيقتى نيز مى‌باشد كه عبارت است از مقامى كه زمام جميع امور منتهى بدان است	194
عموميت تدبير و اراده خداوند و نفى هر مدبر ديگرى	197
بيان آيات دو وجه در معناى: ادعوا ربكم تضرعا و خفية	198
بحث روايتى	200
روش تفسيرى صحابه و تابعين، سكوت در مورد معارف قرآنى از قبيل مساله عرش و كرسى بوده است و فقط مولى على و ديگر ائمه معصومين : متعرض اين حقائق شده‌اند	201
جواب امام على7 به سؤالات جاثليق در مورد عرش و... و توضيح برخى فقرات آن	201
روايتى ديگر از امام صادق7 در باره معناى عرش و كرسى و شرح آن روايت	205
دو روايت در جواب سؤال در باره فاصله زمين و عرش	210
چند روايت در مورد حاملين عرش	214
[سوره الأعراف(7): آيات 59 تا 64]	217
ترجمه آيات	217
بيان آيات	218
بيان آيات مربوط به گفتگوى نوح 7 با قوم خود و نجات يافتن او و غرق گشتن مكذبين آيات الهى	218
[سوره الأعراف(7): آيات 65 تا 72]	221
ترجمه آيات	221
بيان آيات	222
بيان آيات مربوط به محاجه هود 7 با قوم خود	222
جواب مؤدبانه هود(ع) به قومش كه او را سفيه خوانده بودند و اشاره به اينكه قوم هود داراى تمدن بوده‌اند	223
احتجاج هود 7 با قوم خود در رد مسلك بت پرستى آنان	225
[سوره الأعراف(7): آيات 73 تا 79]	227
ترجمه آيات	227
بيان آيات	228
بيان آيات مربوط به رسالت صالح7 و داستان ناقه	228
فقط مستضعفين از قوم صالح(ع) به وى ايمان آورده بودند	229
[سوره الأعراف(7): آيات 80 تا 84]	231
ترجمه آيات	231
بيان آيات	231
مربوط به رسالت لوط7	231
[سوره الأعراف(7): آيات 85 تا 93]	234
ترجمه آيات	235
بيان آيات	235
بيان آيات شريفه مربوط به رسالت شعيب7	235
تعاليم شعيب(ع) به قوم خود	236
اشاره به اينكه ازدياد نسل از نعمت‌هاى الهى و از پايه‌هاى تكامل بشر است	238
امر به شكيبايى در برابر كفر كافران، تعليم ديگر شعيب 7 بوده است	239
اشتباه يك مفسر كه جمله: إن عدنا في ملتكم را دليل بر مشرك بودن شعيب(ع) قبل از نبوتش گرفته است	240
[سوره الأعراف(7): آيات 94 تا 102]	245
ترجمه آيات	245
بيان آيات	246
سنن الهى در مورد امت‌هايى كه به سويشان پيامبر مى‌فرستاد	246
آثار خارجى گناهان و بيان اينكه ايمان و تقوى معيار و مدار نزول نعمت، و بى ايمانى و گناه منشا نقمت براى آدميان است	247
جواب به كسانى كه اعتقاد به تاثير بد كارى‌ها در پيدايش بلايا و مصائب را معلول جهل و عقب افتادگى علمى پنداشته‌اند و بيان اينكه انسان نمى‌تواند بر نظام كون و نواميس طبيعت مسلط شود	249
سنت ابتلاء به سختى‌ها(باساء و ضراء) و سنت عطاء نعمت، دو سنت الهى براى آزمايش امت‌ها است	252
مكر خدا به عنوان مجازات صحيح و مكر ابتدايى از خداوند ممتنع است	255
چند وجه از وجوهى كه در معناى آيه: أ و لم يهد للذين يرثون الأرض... گفته شده است	256
تفسير و شرح آيه شريفه: تلك القرى نقص عليك	257
اقوال متعدد ديگرى كه در تفسير آيه فوق گفته شده است	260
بحث روايتى(روايتى در ذيل جمله: و ما وجدنا لأكثرهم من عهد)	264
[سوره الأعراف(7): آيات 103 تا 126]	265
ترجمه آيات	266
بيان آيات	267
بيان آيات مربوط به بعثت موسى 7 به سوى فرعون مصر	267
كلمه فرعون لقب پادشاهان مصر بوده	269
گفتگوى موسى7 با فرعون	270
تبديل عصاى موسى(ع) به اژدها و بيضاء گشتن دست آن حضرت	271
احضار ساحران، عكس العمل فرعون و فرعونيان در برابر موسى 7	272
معارضه ساحران با موسى(ع) و تسليم شدنشان در برابر آن حضرت	274
فرعون بعد از ايمان آوردن ساحران آنان را به توطئه و تبانى قبلى با موسى(ع) متهم و آنان را تهديد مى‌كند	276
پاسخ سحره به تهديدات فرعون: إنا إلى ربنا منقلبون	277
بحث روايتى(روايات عجيبه در مورد داستان موسى و فرعون و بيان ضعف آنها)	278
[سوره الأعراف(7): آيات 127 تا 137]	282
ترجمه آيات	283
بيان آيات	283
فرعون، هم مدعى خدايى بوده و هم خدايانى را مى‌پرستيده است	284
سخن فخر رازى در باره معتقدات فرعون و اشكالى كه بر آن وارد است	286
تحريك و تشويق موسى(ع) بنى اسرائيل را به قيام عليه فرعون و استعانت از خدا و صبر در برابر شدائد مبارزه	287
شكوه بنى اسرائيل نزد موسى(ع) و جواب موسى(ع) به ايشان	288
مبتلا نمودن خداوند فرعونيان را به قحطى و تفال بد آنان در باره موسى7	289
نزول عذاب‌هاى متعدد بر قوم فرعون، به تفصيل و در زمان‌هاى مناسب	291
عهد شكنى قوم فرعون بعد از بر داشته شدن عذاب از آنان	292
بحث روايتى(در باره مبتلا گشتن فرعونيان به عذاب‌هاى متعدد و عهد شكنى ايشان)	293
[سوره الأعراف(7): آيات 138 تا 154]	297
ترجمه آيات	298
بيان آيات	299
اشاره به اينكه بنى اسرائيل مردمى مادى و حس‌گرا و تحت تاثير مرام بت پرستى قبطيان بوده‌اند	300
برهانى كوتاه و لطيف در بيان مصنوع نبودن خداى تعالى	301
مواعده خداوند با موسى(ع)	302
مراد از خطاب موسى(ع) به هارون: و أصلح و لا تتبع سبيل المفسدين	304
مراد از رؤيت در درخواست موسى(ع): رب أرني أنظر إليك و در آيات مشابه ديگر، علم ضرورى است	306
حقيقت علم ضرورى كه از آن به رؤيت تعبير مى‌شود	307
در مواردى كه تعبير رؤيت خدا آمده است خصوصياتى ذكر شده كه مراد از رؤيت را مى‌رساند	308
علم ضرورى مخصوص به خداى تعالى، حقيقتى است كه قرآن پرده از آن برداشته است	310
نفى رؤيت خدا لن ترانى مربوط به دنيا است و معناى نفى رؤيت نفى طاقت و قدرت بر آن است	311
مراد از تكلم خدا با موسى(ع) و چگونگى آن	313
مقصود از جمله: سأريكم دار الفاسقين در آيه شريفه و وجوهى كه در معناى آن گفته شده است	316
وجه تقييد تكبر و امثال آن به بغير الحق	317
حبط عمل و بى اجر بودن آن، خود يك نحو كيفر است و عقاب بر معصيت مشروط به عمل منافى اطاعت نيست	317
اشاره به ماجراى گوساله پرستيدن بنى اسرائيل	318
معناى جمله: و لما سقط في أيديهم... در آيه شريفه	320
معناى جمله: أ عجلتم أمر ربكم	321
رفتار تند موسى(ع) با هارون(ع) بعد از باز گشتن به سوى بنى اسرائيل و مواجه شدن با گوساله پرستى آنان	322
توضيح در مورد رفتار موسى(ع) با برادر و وجوهى كه در اين باره گفته شده و اشاره به اينكه اشتباه در امورى كه به حكم الهى مربوط نيست از امور زندگى، با عصمت منافات ندارد	323
چرا با اينكه موسى(ع) قبل از باز گشت از ميقات از گوساله پرستى بنى اسرائيل خبر داشته غضبناك نشد؟	324
بحث روايتى	326
دو روايت در مورد تقاضاى موسى(ع) رؤيت خداوند را	328
گفتگوها و مشاجرات علماء و اهل بحث اشاعره و معتزله در باره در خواست رؤيت توسط موسى(ع)	330
بيان ضعف روايتى كه مى‌گويد موسى(ع) از زبان قومش تقاضاى رؤيت كرد	332
تجلى خداى تعالى فى حد نفسه امر ممكنى است ولى كسى و چيزى تاب تحمل آن را ندارد	333
رواياتى ديگر در مورد تقاضاى رؤيت، تجلى براى جبل، ضعقه موسى، دك جبل و	334
بحث روايتى ديگر(پاره‌اى از روايات از ائمه : در معناى رؤيت قلب)	339
اصطلاح ظل و ظلال در لسان اهل بيت :	340
همانطور كه مقصود از رؤيت، ديدن به چشم نيست، مقصود ايمان قلبى از راه استدلال هم نيست	341
چند روايت در باره حجاب بين خدا و خلق	341
روايتى از امام صادق(ع) در باره معرفت به خدا	343
توضيح اينكه خداوند به ذات خود شناخته مى‌شود و انحصار معرفت به خدا در فكر و استدلال، خود جهل به خدا و شرك خفى به او است	344
در علم به هر چيزى نخست علم به آفريدگار آن حاصل مى‌شود و محال است كه خداى تعالى شناخته نشود	345
توضيح فقرات ديگرى از روايت كه معرفت با واسطه به خدا را شرك دانسته است	345
[سوره الأعراف(7): آيات 155 تا 160]	348
ترجمه آيات	349
بيان آيات	349
انتخاب هفتاد نفر از بنى اسرائيل و حضور آنان در ميقات و نزول رجفه، جزئى از داستان ميقات و نزول تورات است	350
سخن صاحب المنار مبنى بر اينكه داستان هفتاد نفر غير داستان ميقات موسى(ع) است	352
اشكال بر كلام صاحب المنار و اشاره به روش قرآن در نقل داستان‌ها و اشاره به اينكه عذاب در برابر خود عمل نيست، بلكه در مقابل لازمه عمل و قول است	353
بيان اينكه رحمت خدا عام و عذاب او خاص است	356
اشاره به دو قسم رحمت براى خداى تعالى: رحمت عام و رحمت خاص	357
آيه: فسأكتبها للذين يتقون... استجابت و تقييد دعاى موسى(ع) را مى‌رساند	358
معناى اصر در و يضع عنهم إصرهم	361
امر به معروف، نهى از منكر، تحليل حلائل، تحريم خبائث، و بر داشتن تكاليف شاقه، از مختصات اسلام است	364
كامل و جامع بودن اسلام، خود دليلى است مستقل بر حقانيت آن	365
وجوهى كه در معناى جمله: انزل معه و علت تعديه كلمه: انزل با مع گفته شده است	367
عموميت و شمول رسالت پيغمبر اكرم اسلام6 و استدلال براى رفع استيحاش يهود و مردم غير عرب از بعثت آن حضرت	368
مراد از هدايت و امت در: و من قوم موسى أمة يهدون بالحق	370
معناى اسباط و اشاره به آيات و معجزاتى كه از موسى(ع) در سوره اعراف آمده است	371
بحث روايتى روايتى در باره علت اينكه انتخاب امام به مردم واگذار نشده است	372
چند روايت در مورد داستان هفتاد نفر بر گزيدگان موسى(ع) براى حضور در ميقات	373
بيان ضعف آن روايات	374
رواياتى در باره رحمت واسعه خداى تعالى	376
اهميت و ارزش بيشتر ايمان كسانى كه پيامبر6 را نديده به آن حضرت ايمان آورده‌اند	377
منشعب شدن بنى اسرائيل به هفتاد و چند فرقه و ناجيه بودن يكى از آن فرق	378
اشاره به روايات و داستان‌هاى خرافى و مجعولى كه در باره فرقه ناجيه يهود ساخته و پرداخته شده است	379
[سوره الأعراف(7): آيات 161 تا 171]	381
ترجمه آيات	382
بيان آيات	383
بيان آيات شريفه، كه قسمت ديگرى از داستان‌هاى بنى اسرائيل و نافرمانى‌هايشان را نقل مى‌كند	383
جواب دسته‌اى از امت موسى(ع) كه نهى از منكر مى‌كردند به دسته ديگرى كه سكوت پيشه كرده بودند	384
سكوت در برابر فسق و فساد و عدم قطع رابطه با ستمگران، شركت در فسق و ظلم و موجب اشتراك با ظالمين در عذاب مى‌باشد	385
معناى: إن ربك لسريع العقاب	386
اميدوارى به خدا، بدون اضطراب و بيم از گناه و گفتن اينكه خدا ما را مى‌آمرزد(سيغفر لنا) اميد صادق نيست	387
توضيحى در باره رابطه دين و فطرت بشر و اصلاح شؤون زندگى بشر	390
دين، بشر را جز به اصلاح اعمال و شؤونش دعوت نمى‌كند	391
بحث روايتى	392
روايتى در باره نافرمانى قومى از اهل ايله در مورد تحريم صيد ماهى در روز شنبه و مسخ شدنشان به صورت ميمون	392
فقط فرقه‌اى كه نهى از منكر كردند از عذاب نجات يافتند و مرتكبين صيد و ساكتين در برابر آنها عذاب شدند	394
چند روايت در مورد قرار گرفتن كوه بر بالاى سر بنى اسرائيل و پذيرفتن آنان تورات را پس از آن	397
[سوره الأعراف(7): آيات 172 تا 174]	399
ترجمه آيات	399
بيان آيات	399
معناى اخذ ذريه بنى آدم از ظهور آنان و گواه گرفتن(اشهاد) آنان بر خودشان	400
اعتراف بنى نوع بشر به ربوبيت خداى سبحان در عالم ذر ناشى از فقر ذاتى انسان به خدا است	400
چند وجه در مورد سؤال و جواب در: أ لست بربكم قالوا بلى	402
اتمام صحبت خداى تعالى بر بندگان با گواه گرفتن آحاد افراد بشر بر خودشان	403
جواب به اين احتمال كه پدران اصلا اشهاد نشده و تنها ذريه يا بعض ذريه اشهاد شده باشند	404
كلام عده‌اى از مفسرين كه قضيه اشهاد را مربوط به دنيا دانسته‌اند و وجوهى كه در رد عالم ذر آورده‌اند	405
پاسخ به يكا يك اشكال‌هاى منكرين عالم ذر	408
شرح و بيان مثبتين عالم ذر در مورد آن عالم و اشهاد بنى آدم بر خودشان	410
اشكالاتى كه بر آنچه مثبتين عالم ذر از آيه و روايات مربوط به عالم ذر فهميده‌اند وارد است	411
سخن منكرين عالم ذر و بيان عدم سازگارى آن با سياق آيه شريفه	414
عالم ذر، نشاه انسانى متقدم بر نشاه دنيوى است، نه به تقدم زمانى	415
بحث روايتى(رواياتى در تفسير آيه ذر، اخراج بنى آدم، اخذ ميثاق از آنان و اشهاد آنان)	421
چند روايت صحيحه كه بر وجود عالم ذر دلالت مى‌كنند	423
تواتر معنوى حديث ذر و اشاره به بعض طرق نقل آن در عامه و خاصه	428
[سوره الأعراف(7): آيات 175 تا 179]	432
ترجمه آيات	432
بيان آيات	433
بيان آيات مربوط به بلعم باعوراء و اشاره به اينكه تا مشيت خدا كمك نكند، اسباب و وسائل معمولى براى تحصيل سعادت بسنده نيست	433
مشيت الهى بر هدايت نكردن مردم ظالم و دلبستگان به زندگى خاكى قرار گرفته است	434
بدون مشيت الهى بر هدايت يا ضلالت كسى، هدايت و ضلالت صورى است و حقيقى نيست	436
توضيح عدم منافات بين آياتى كه دلالت دارند بر اينكه نتيجه خلقت، رحمت است با آيه: لقد ذرأنا لجهنم كثيرا من الجن و الإنس و آيات مشابه آن	437
توضيحى در باره گمراه‌تر بودن دسته‌اى از مردم، از چهار پايان أولئك كالأنعام بل هم أضل	438
بحث روايتى(رواياتى در مورد آيات مربوط به بلعم باعورا)	440
داستانى كه در روح المعانى در باره شان نزول آيات شريفه: و اتل عليهم نبأ الذي... نقل كرده است	441
[سوره الأعراف(7): آيات 180 تا 186]	445
ترجمه آيات	445
بيان آيات	446
اختلاف و انشعاب مردم به دو صنف در باره اسماء و صفات خداى سبحان	446
مراد از اسماء حسنى	447
حقيقت بهترين اسم‌ها فقط و فقط از خداى سبحان است	449
معناى جمله: فادعوه بها اين است كه خدا را با اعتقاد به اتصاف او به صفات حسنه و معانى جميله عبادت كنيد	450
معناى استدراج در عذاب و الذين كفروا بآياتنا سنستدرجهم من حيث لا يعلمون	452
معناى املاء در: و أملي لهم و فرق آن با استدراج	454
اشاره به معناى ملكوت در عرف قرآن مجيد	455
گفتارى پيرامون اسماء حسنى، در چند فصل	456
1 - معناى اسماء حسنى چيست؟ و چگونه مى‌توان بدان راه يافت؟	456
درك وجود خداى تعالى و فقر همه چيز به او، نخستين درك و حكم ما است	457
2 - حد اسماء و اوصاف خداى تعالى چيست؟	458
محدود نبودن خداوند و اينكه صفات او عين ذات او است	459
3 - انقسام‌هايى كه براى صفات خداى تعالى هست	460
4 - اسماء و صفات چه نسبتى به ما دارند؟ و چه نسبتى در ميان خود؟	461
5 - معناى اسم اعظم چيست؟	463
توجيه و تفسير رواياتى كه دلالت مى‌كنند بر اينكه اسم اعظم خدا اسم لفظى است	464
6 - شماره اسماء حسنى	466
7 - آيا اسماء خدا توقيفى است؟	467
بحث روايتى رواياتى كه مى‌گويند براى خدا نود و نه اسم است	468
آنچه در مورد اين روايات بايد گفت	472
شرح و تفسير روايتى از امام صادق7 در باره اسماء حسناى خداى تعالى	472
روايات ديگرى در باره اسم اعظم و اسماء حسناى خداوند	476
چند روايت در مورد اينكه در: و ممن خلقنا أمة يهدون بالحق و به يعدلون امت چه كسانى هستند؟	478
چند روايت در باره سنت استدراج و املاء	479
[سوره الأعراف(7): آيات 187 تا 188]	481
ترجمه آيات	481
بيان آيات	481
توضيحى در مورد اينكه قيامت را جز خدا كسى هويدا نمى‌كند و در مورد سنگين بودن قيامت در آسمانها و زمين	482
سبب حقيقى اختصاص علم غيب به خداى تعالى	484
بحث روايتى	485
[سوره الأعراف(7): آيات 189 تا 198]	486
ترجمه آيات	486
بيان آيات	487
شرح آيات مربوط به خلقت انسان از نفس واحدة و نقض عهد والدين بعد از فرزند دار شدن	487
داستان شريك قائل شدن براى خدا بعد از فرزند دار شدن، مربوط به آدم و حوا نيست بلكه شرح حال نوع بشر است	488
بررسى اين احتمال كه آيات مذكوره در باره آدم و حوا باشد و اشكال وارد بر آن	490
بحث روايتى	493
[سوره الأعراف(7): آيات 199 تا 206]	495
ترجمه آيات	495
بيان آيات	496
معناى عفو در: خذ العفو و أمر بالعرف	496
معناى عرف و معروف و نزغ شيطان	497
پناه بردن به خدا از شر شيطان	498
امر به ذكر خداى تعالى با تضرع و خيفه و در صبح و شام	499
قرب به خدا فقط به وسيله ياد و ذكر او حاصل مى‌شود	501
بحث روايتى(رواياتى در باره: عفو و گذشت، ذكر خدا، استماع به تلاوت قرآن و...)	502

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 8 صفحه : 506

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست