مرا كمك كرده و او را تسليم من ساخته به طورى كه ديگر مرا جز به خير دعوت نمى‌كند[1].

مؤلف: بعضى‌ها كلمه أسلم را كه در روايت است به ضم ميم خوانده و بعضى ديگر به فتح ميم.

در تفسير عياشى از جميل بن دراج نقل شده كه گفت: از امام صادق (ع) پرسيدم آيا ابليس از ملائكه بود و يا مامور بعضى از امور آسمان بوده؟ فرمود: از ملائكه نبود، و ليكن ملائكه او را از جنس خود مى‌پنداشتند، و خدا مى‌دانست كه او از آنها نيست و در آسمان ماموريتى نداشت و شخصيت و احترامى هم نداشت.

جميل بن دراج مى‌گويد: از خدمت امام مرخص شده نزد طيار آمدم و آنچه را شنيده بودم برايش بازگو كردم. وى گفت چطور از ملائكه نبود و حال آنكه خداى تعالى به ملائكه امر كرد كه بر آدم سجده كنند؟ ناگزير برخاسته خدمت امام آمديم، طيار همين سؤال را از آن جناب كرد. حضرت در جواب فرمود: آيا خطابى كه خداى تعالى مكرر به مؤمنين كرده و فرموده:(يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا) شامل منافقين هم مى‌شود يا نه؟ طيار در جواب اعتراف كرد به اينكه شامل منافقين بلكه شامل اهل ضلالت و هر كسى كه اقرار ظاهرى به دعوت اسلام داشته باشد مى‌شود[2] مؤلف: اين حديث رد بر رواياتى است كه مى‌گويد ابليس از ملائكه بوده و يا خازن آسمان پنجم يا خازن بهشت بوده است.

[دو دسته روايات مربوط به تصرفات ابليس و كيفيت تصرف او در شعور آدمى‌]

بايد دانست كه روايات مربوط به تصرفات ابليس و اينكه چگونه در شعور آدمى تصرف مى‌كند از طرق شيعه و سنى بسيار است، و اين روايات دو قسمند: يكى رواياتى كه تصرفى از تصرفات ابليس را بدون تفسير ذكر مى‌كند. و ديگر رواياتى كه تصرفى از تصرفات وى را ذكر نموده و تا اندازه‌اى آن را تفسير مى‌كند.

از جمله روايات دسته اول يكى روايتى است كه مرحوم كلينى در كافى از امير المؤمنين (ع) نقل كرده كه آن حضرت فرمود: دستمال گوشت را در خانه نگذاريد كه جاى شيطان است، و خاك در پشت در نريزيد كه شيطان آنجا منزل مى‌كند[3].

و نيز در كافى از امام صادق (ع) روايت كرده كه فرمود: بر بالاى هر پلى‌

[1] صحيح مسلم ج 17 ص 157

[2] تفسير عياشى ج 1 ص 34 ط تهران

[3] فروع كافى ج 6 ص 531