كلام خود خواسته‌اند موسى را براى هميشه از خود مايوس سازند، و اينكه معجزات او را جادو خواندند در حقيقت خواسته‌اند او را استهزاء نموده و بگويند تو بى خود اسم اين اعمالت را معجزه گذارده‌اى.

[نزول عذاب‌هاى متعدد بر قوم فرعون، به تفصيل و در زمان‌هاى مناسب‌]

(فَأَرْسَلْنا عَلَيْهِمُ الطُّوفانَ وَ الْجَرادَ وَ الْقُمَّلَ وَ الضَّفادِعَ وَ الدَّمَ آياتٍ مُفَصَّلاتٍ ...) كلمه طوفان به گفته راغب‌[1] به معناى هر حادثه‌اى است كه انسان را احاطه كند، و ليكن بيشتر متعارف شده كه در آب بسيار زياد استعمال شود. و در مجمع البحرين مى‌گويد:

اين كلمه به معناى سيلى است كه زمين را در خود غرق كند، و اصل آن، ماده طوف است كه به معناى طواف و دور زدن مى‌باشد[2].

كلمه قمل - به ضم قاف و تشديد ميم- به گفته بعضى‌ها به معناى ميمون‌هاى درشت هيكل و به گفته بعضى ديگر به معناى مگس‌هاى ريز است. و قمل- به فتح قاف و سكون ميم- به معناى شپش معروف است. جراد و ضفادع و دم به ترتيب به معناى ملخ، قورباغه و خون است.

كلمه مفصلات از تفصيل به معناى جدا جدا كردن اجزاى يك شى‌ء متصل است، كه لازمه آن متمايز شدن هر جزئى است از اجزاى ديگر. پس بنا بر اين، از اينكه فرمود:(آياتٍ مُفَصَّلاتٍ) استفاده مى‌شود آياتى كه به سوى قوم فرعون فرستاده مى‌شده يك جا و يك دفعه نبوده، بلكه هر كدام جداى از ما بقى فرستاده مى‌شده، و اين خود دليل بر اين است كه اين آيات آياتى است الهى كه هر كدام در موقع مناسبش نازل مى‌شود، چون اگر يك جا نازل مى‌شد ممكن بود خيال كنند يك امر اتفاقى و جزافى بوده و ربطى به موسى و نفرين او نداشته است.

آيه بعدى شاهد بر اين است كه معناى مفصلات همان معنايى است كه ما كرديم، براى اينكه از آن آيه استفاده مى‌شود: هر كدام از آيات كه فرستاده مى‌شده قبلا موسى از آمدن آن آيه و آن عذاب خبر مى‌داده، لذا وقتى به آن برخورد مى‌كردند دست به دامن موسى مى‌شدند تا بلكه دعائى كند و آن عذاب را از ايشان برگرداند، و با موسى عهد مى‌بستند كه اگر اين عذاب را از آنان بر دارد به وى ايمان مى‌آورند و دست از بنى اسرائيل برداشته و ايشان را به موسى مى‌سپارند، ولى وقتى به دعاى موسى عذاب برداشته مى‌شد عهد خود را مى‌شكستند.

[1] مفردات راغب ص 312 ماده طوف

[2] مجمع البحرين ج 5 ص 91 ماده طوف و مجمع البيان ج 4 ص 467