شرح حديث« جنود عقل و جهل» - الخميني، السيد روح الله

نام کتاب : شرح حديث« جنود عقل و جهل» نویسنده : الخميني، السيد روح الله جلد : 1 صفحه : 504

[پيشگفتار]	3
مقدِّمةٌ	7
مقاله اولى در نقل لفظ حديث شريف است تَيَمُّناً وَ تَبَرُّكاً	15
تنبيه:	19
مقاله دوّم در بيان شمّه‌اى از حقيقت عقل و جهل و بيان مراد حديث شريف‌	21
مقاله سوم در شمه‌اى از خصايص و صفات اين دو حقيقت عقليه و جهليه، به حسب آنچه در اين حديث شريف به آن اشاره فرموده‌	25
در بيان صفات جهل‌	32
توجيه ديگر در معنى اجاج‌	34
حكمة الهيّة در بيان سرّ آنكه عقل به نور حق نسبت داده شده و جهل به بحر اجاج‌	35
مقاله چهارم در بيان شمه‌اى از حقيقت اقبال و ادبار عقل و جهل كلّى و جزئى‌	39
در توجيه ديگر از اقبال و ادبار عقل است‌	41
تنبيه شريف و تحقيق لطيف بيان تفاوت بين ادبار عقل و جهل است‌	45
لطيفةٌ عرفانيةٌ و حقيقةٌ إيمانيةٌ	50
مقاله پنجم در شرح اجمالى از بعض الفاظ حديث شريف‌	57
نكتةٌ	61
مقاله ششم در بيان و شرح جنود عقل و جهل از بعض وجوه، كه مقصود از تحرير اين رساله است، نه از جميع وجوه‌	73
مقصد اوّل [در بيان «خير» و «شر»]	75
فصل اوّل [مقصود از خير و شر]	75
فصل دوّم در توضيح و تشريح اين مقصود است‌	78
فصل سوّم در بيان آنكه، فطرت مخموره بى‌حجاب وزير عقل و مبدأ خيرات است و خود خير است، و فطرت محجوبه به طبيعت وزير جهل و مبدأ شرور و خود شرّ است‌	80
فصل چهارم [ضرورت اصلاح نفس‌]	83
مقصد دوم در بيان «ايمان» و «كفر» است‌	87
فصل اوّل [مقصود از ايمان‌]	87
فصل دوّم در توضيح و تتميم اين مطلب است‌	89
فصل سوم در استشهاد براى اين مقصد به دليل نقلى‌	91
فصل چهارم در بيان آنكه ايمان بر طبق فطرت است و كفر خارج از طريقه فطرت است‌	98
فصل پنجم [راه تحصيل ايمان‌]	103
مقصد سوم در بيان «تصديق» و ضد آن است كه «جحود» است‌	113
فصل اول [مقصود از تصديق و جحود]	113
فصل دوم [اصلاح نفس از جحود]	118
مقصد چهارم در «رجاء» و ضد آن است كه «قنوط» است‌	129
فصل اول در بيان آنكه رجاء و اميدوارى از جنود عقل است، و قنوط و نااميدى از جنود جهل و ابليس است‌	129
فصل دوم در بيان فرق ما بين رجاء و غرور است‌	131
فصل سوم در فرق ميان خوف، كه از جنود عقل و رحمان است، و ميان قنوط، كه از جنود جهل و شيطان است.	137
فصل چهارم در كيفيت جمع بين خوف و رجا است‌	142
مقصد پنجم در بيان «عدل» و ضد آن است كه «جور» است‌	147
فصل اول [مقصود از عدالت و جور]	147
فصل دوّم [عدالت و جور در كتب اخلاقيّه‌]	151
فصل سوّم [در تحصيل فضيلت عدالت‌]	153
مقصد ششم در «رضا» و ضد آن است كه «سخط» است‌	161
فصل اول [مقصود از رضا و سخط]	161
فصل دوم در بيان آنكه رضا از جنود عقل و لازمه فطرت مخموره است؛ چنانچه سخط از جنود جهل و لازمه فطرت محجوبه است‌	164
فصل سوم در بيان مراتب رضا است‌	166
فصل چهارم [مبادى مقام رضا]	170
فصل پنجم [در بيان ابتلاء مؤمنين‌]	172
فصل ششم در فضيلت رضا و ذم سخط از طريق نقل‌	175
مقصد هفتم در «شكر» و ضد آن است كه «كفران» است‌	181
فصل اول در معنى شكر است‌	181
فصل دوم [در مراتب شكر]	182
فصل سوم در بيان آنكه شكر از جنود عقل و لازمه فطرت مخموره است، چنانچه كفران از جنود جهل و لازمه فطرت محجوبه است‌	185
فصل چهارم در نقل بعض احاديث شريفه در اين باب‌	188
مقصد هشتم در «طمع» و ضد آن است كه «يأس» است‌	193
فصل اوّل [مقصود از طمع و يأس‌]	193
فصل دوم [در بيان تأثير طمع و يأس‌]	195
مقصد نهم در «توكل» است، و ضد آن كه «حرص» است‌	199
فصل اوّل در بيان معنى توكل است‌	199
فصل دوم در اركان توكل است‌	200
فصل سوم در تعقيب اين باب و موعظت اولو الألباب است‌	206
فصل چهارم در معرفت بعض مراتب و درجات توكل است‌	212
فصل پنجم در بيان آنكه توكل از جنود عقل و از لوازم فطرت مخموره است، و اشاره به معنى حرص و اين كه از جنود جهل و ابليس و از لوازم فطرت محجوبه است‌	215
فصل ششم در مدح توكّل و ذمّ حرص از طريق نقل‌	217
تتمّةٌ	224
مقصد دهم و يازدهم در «رأفت» و «رحمت» و ضد آنها است كه «قسوت» و «غضب» و است‌	229
فصل اوّل [مقصود از رأفت و قسوت‌]	229
فصل دوم [در بيان تأثير رأفت‌]	232
فصل سوم [فرق ميان قساوت و غضب‌]	237
فصل چهارم [در بيان آنكه رأفت از لوازم فطرت مخموره و از جنود عقل است‌]	240
فصل پنجم [در بيان ثمرات قوّه غضبيه‌]	241
فصل ششم [در بيان انحراف قوّه غضبيّه‌]	244
فصل هفتم در ذكر جمله [اى‌] از احاديث شريفه در اين باب‌	246
فصل هشتم در ذكر مختصرى براى علاج غضب‌	250
فصل نهم در ذكر علاج غضب، در حال سكونت نفس به قلع مادّه آن، و علاج اسباب مهيّجه آن‌	253
مقصد دوازدهم در «علم» است و ضد آن كه «جهل» است‌	257
فصل اوّل [مقصود از علم و جهل‌]	257
فصل دوّم [در بيان آنكه علم از افضل فضايل است‌]	259
فصل سوّم در بيان آنكه علم، از لوازم فطرت مخموره و از جنود عقل است و جهل، از لوازم فطرت محجوبه و از جنود ابليس است‌	261
فصل چهارم در ذكر شمّه مختصرى در فضايل علم از طريق نقل‌	263
مقصد سيزدهم در «فهم» است و ضد آن كه «حُمْق» است‌	269
فصل اوّل [مقصود از فهم و حمق‌]	269
فصل دوّم در تعقيب اين مقصد و موعظت در اين باب‌	271
فصل سوّم در بيان آنكه «فهم» از لوازم فطرت مخموره و از جنود عقل است، و «حمق» از لوازم فطرت محجوبه و از جنود جهل است‌	274
مقصد چهاردهم در «عفت» است و ضد آن «هتك» است‌	277
فصل اوّل در بيان معنى عفّت است‌	277
تتميم‌	279
فصل دوّم [در بيان ثمرات قوّه شهويّه‌]	279
فصل سوّم [در بيان تأثير اعمال در قلب‌]	281
فصل چهارم [موعظت براى اصلاح نفس‌]	285
فصل پنجم در ذكر بعضى روايات در فضيلت عفّت‌	289
مقصد پانزدهم در «زهد» است و ضد آن كه «رغبت» است‌	293
فصل اول در معنى زهد و رغبت است‌	293
فصل دوّم در درجات و مراتب زهد است‌	294
فصل سوّم در بيان منزلت زهد نسبت به مقام سلوك انسانيّت و كمال روحانيّت‌	297
فصل چهارم [در بيان آنكه رغبت به دنيا موجب احتجاب از حق است‌]	300
فصل پنجم در بيان آنكه «زهد» از فطريات و لوازم فطرت مخموره است، و «رغبت» از لوازم احتجاب فطرت است‌	302
فصل ششم در استشهاد به ادلّه نقليّه، در اين باب‌	304
و امّا روايات:	307
مقصد شانزدهم در «رفق» و ضدّ آن است كه «خرق» است‌	313
فصل اوّل [در بيان معنى رفق و خرق‌]	313
فصل دوّم [در بيان دخالت رفق در امور انسان‌]	315
فصل سوّم در بيان آنكه «رفق» و «مدارا» از جنود عقل و از لوازم فطرت مخموره است، و «خرق» و «عنف» از جنود جهل و ابليس و از لوازم فطرت محجوبه است.	318
فصل چهارم در ذكر بعض از اخبار شريفه در اين باب و بيان اجمالى آنها	320
مقصد هفدهم در «رهبت» است و ضد آن «جرئت» است‌	325
فصل اوّل [در بيان معنى رهبت‌]	325
فصل دوّم در بيان اختلاف درجات خوف است‌	326
فصل سوّم در بيان آنكه خوف و رهبت از فطريات مخموره و جنود عقل و رحمان است، و جرئت از احتجاب فطرت و جنود جهل و شيطان است‌	329
مقصد هيجدهم در «تواضع» است و ضدِّ آن «كبر» است‌	333
فصل اوّل در معنى تواضع و كبر است‌	333
فصل دوّم در بيان درجات تواضع و تكبر است‌	334
فصل سوّم [شرح صدر و ضيق صدر]	336
فصل چهارم [موعظت در اين باب‌]	339
فصل پنجم در شمّه [اى‌] از احاديث شريفه در اين باب‌	346
فصل ششم در شمّه [اى از] احاديث درباره تكبُّر	350
فصل هفتم در بيان آنكه «تواضع» از جنود عقل و از لوازم فطرت مخموره است، و «تكبّر» از جنود جهل و از لوازم فطرت محجوبه است‌	353
مقصد نوزدهم در «تُؤَدَه» و ضد آن است كه «تسرّع» است‌	357
فصل اوّل [در بيان آنكه تؤده و تسرّع از صفات ظاهره و باطنه است‌]	357
فصل دوّم [در بيان مقصود از تؤده و تسرّع‌]	359
فصل سوّم در بيان آنكه تأنّى و تثبُّت از فطريات مخموره و از جنود عقل است، و تسرّع و شتابزدگى و بى‌ثباتى و بى‌قرارى از جنود جهل و ابليس و از فطريات محجوبه است‌	362
مقصد بيستم در «حلم» است و ضد آن كه «سَفَه» است‌	367
فصل اوّل [در بيان معنى حلم و سفه‌]	367
فصل دوّم [در بيان ثمرات قوّه غضبيّه‌]	368
فصل سوّم [در بيان خطرات انحراف قوّه غضبيّه‌]	370
فصل چهارم در بيان علاج غضب در حال فَوَران آن‌	375
فصل پنجم در علاج اساسى سفه و افراط غضب به علاج اسباب مهيِّجه آن‌	377
فصل ششم در بيان تحصيل ملكه حلم است‌	379
فصل هفتم در ذكر فضايل حلم از طريق منقول‌	382
مقصد بيست و يكم در «صَمت» است، و ضد آن كه «هَذَر» است‌	385
فصل اوّل [در بيان فوائد صمت است‌]	385
فصل دوّم در بيان زيانهاى هذر و هذيان و اشتغال به كلام باطل و لغو، و سخنان بيهوده بى‌فائده‌	388
فصل سوّم در ذكر فضايل «صمت» و عيوب «هَذَر» از طريق نقل‌	391
فصل چهارم در بيان آنكه «صمت» به آن معنى كه مقصود در اين حديث است، از جنود عقل و لازمه فطرت مخموره است؛ و «هَذَر» و هذيان از جنود جهل و ابليس و از فطريات محجوبه است‌	395
مقصد بيست و دوّم در «استسلام» است، و ضد آن «استكبار» است‌	397
فصل اوّل [مقصود از استسلام و استكبار]	397
فصل دوّم [در بيان آنكه استسلام از جنود عقل و استكبار از جنود جهل است‌]	398
مقصد بيست و سوّم در «تسليم» و ضد آن است كه «شك» است‌	401
فصل اوّل [مقصود از تسليم و شك‌]	401
فصل دوّم [در بيان فوائد تسليم‌]	402
فصل سوّم در بيان آنكه «تسليم» از جنود عقل و رحمان است و لازمه فطرت مخموره است، و ضد آن از جنودِ جهل و لازمه فطرت محجوبه است‌	404
مقصد بيست و چهارم در «صبر» و ضد آن است كه «جزع» است‌	409
فصل اوّل [مقصود از صبر و جزع‌]	409
فصل دوّم در بيان مراتب صبر است‌	411
فصل سوّم در بعض مراتب صبر، كه مخصوص به اهل سلوك و كُمَّل اولياء است‌	417
فصل چهارم در بيان آنكه «صبر» از جنود عقل و از لوازم فطرت مخموره است، و «جزع» و بى‌تابى از جنود جهل و لوازم فطرت محجوبه است‌	420
فصل پنجم [در بيان احاديث در اين باب‌]	421
مقصد بيست و پنجم در «صفح» و ضد آن است كه «انتقام» است‌	425
فصل اوّل [در بيان ثمرات صفح و مضرّات انتقام‌]	425
فصل دوّم در ذكر بعضى از احاديث شريفه در اين باب‌	427
فهارس‌	431
1- فهرست آيات‌	433
2- فهرست روايات‌	443
3- فهرست اسماء معصومين عليهم السلام‌	449
4- فهرست اعلام‌	453
5- فهرست كتب‌	455
6- فهرست منابع‌	457
7- فهرست تفصيلى مطالب‌	467

نام کتاب : شرح حديث« جنود عقل و جهل» نویسنده : الخميني، السيد روح الله جلد : 1 صفحه : 504

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست