مماشات با قوم.

بنا بر اين، خوب بود عبارت: «اوْ كانَ» عوض «وَ كانَ» باشد، و الامر سهل.

فصل دوم [در بيان تأثير رأفت‌]

بدان كه رحمت و رأفت و عطوفت و امثال آن، كه از جلوه‌هاى اسماء جماليّه الهيّه است، خداى- تبارك و تعالى‌- به حيوان مطلقاً و به انسان بالخصوص، مرحمت فرموده؛ براى حفظ انواع حيوانيّه و حفظ نوع و نظام عائله انسانى. و اين جلوه [اى‌] از رحمت رحمانيّه است كه نظام عالم وجود، مطلقاً بر پايه آن نهاده شده.

و اگر اين رحمت و عطوفت در حيوان و انسان نبود، رشته حيات فردى و اجتماعى گسيخته مى‌شد. و با اين رحمت و عطوفت، حيوان حفظ و حضانت اولاد خود، و انسان حراست از عائله خود، و سلطان عادل حفظ مملكت خود مى‌كند. اگر اين رحمت و شفقت و رأفت نبود، هيچ مادرى تحمّل مشقّتها و زحمتهاى فوق العاده اولاد خود را نمى‌كرد. و اين جذبه رحمت و رأفت الهى است كه قلوب را به خود مجذوب نموده، و بالفطره حفظ نظام عالم را مى‌فرمايد.

اين رحمت و رأفت است كه معلّمين روحانى و انبياء عظام و اولياء كرام و علماء باللَّه را به آن مشقّتها و زحمتها اندازد؛ براى سعادت نوع خود و خوشبختى دائمى عائله انسانى. بلكه نزول وحى الهى و كتاب شريف آسمانى، صورت‌