ترجمه تفسیر المیزان - علامه طباطبایی

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 16 صفحه : 594

(28) سوره قصص مكى است و هشتاد و هشت آيه دارد(88)	3
[سوره القصص(28): آيات 1 تا 14]	3
ترجمه آيات	4
بيان آيات غرض و مفاد سوره قصص: وعده جميل به مؤمنين با ذكر داستان موسى7 و فرعون	5
وصف كارهاى فرعون و محيطى كه موسى7 در آن زاده شد	7
معناى آيه: و نريد أن نمن على الذين استضعفوا في الأرض	8
الهام به مادر موسى7: موسى را شير بده و چون بر او ترسيدى در دريايش بيانداز	10
معناى خاطئ و مخطئ و مقصود از اينكه فرعون و فرعونيان را در گرفتن موسى از نيل خاطئين لقب داد	11
معناى اينكه فرمود: و أصبح فؤاد أم موسى فارغا	13
توضيح آياتى كه تعقيب و مراقبت خواهر موسى7 و باز گردانيده شدن موسى7 به مادر را حكايت مى‌كند	15
بحث روايتى چند روايت در ذيل آيه: و نريد أن نمن على الذين استضعفوا... و جرى و تطبيق آن بر ائمه اهل بيت:	17
روايتى متضمن داستان تولد موسى7 و به رود انداخته شدن او و	18
[سوره القصص(28): آيات 15 تا 21]	20
ترجمه آيات	20
بيان آيات فصل دوم از داستان موسى7: حوادث بعد از بلوغ و بيرون رفتن از مصر به سوى مدين و	21
مراد از اينكه موسى7 بعد از قتل(خطاى) مرد قبطى گفت: هذا من عمل الشيطان إنه عدو مضل مبين و استغفار كرد	22
مفاد آيه: قال رب بما أنعمت علي فلن أكون ظهيرا للمجرمين و وجوهى كه در معناى آن گفته شده است	24
بحث روايتى(چند روايت در باره آمدن موسى7 به مصر و كشتن مرد قبطى به خطا و اينكه گفت: هذا من عمل الشيطان... و رب إني ظلمت نفسي فاغفر لي )	28
[سوره القصص(28): آيات 22 تا 28]	31
ترجمه آيات	31
بيان آيات بيان آيات مربوط به فصل سوم داستان موسى: بيرون شدن از مصر به سوى مدين و ملاقات با شعيب7 و ازدواج با دختر او	32
موسى7 در اعمال خود مراقبت شديد داشته و فقط رضاى خدا را در نظر داشته است	34
بحث روايتى رواياتى در ذيل آيات راجع به داستان ورود موسى7 به مدين و ملاقات با شعيب7 و	37
[سوره القصص(28): آيات 29 تا 42]	41
ترجمه آيات	42
بيان آيات بيان آيات مربوط به فصل ديگرى از داستان موسى7: روانه شدن به سوى مصر و مبعوث گشتن و	43
توضيحى در مورد تكليم خداى تعالى با موسى7 در طور سينا از وراى حجاب شجرة	44
وجوه مختلف در معناى جمله: و اضمم إليك جناحك من الرهب... در خطاب خداوند به موسى7	46
سبب اينكه موسى7 از خداوند خواست كه برادرش هارون را به يارى او بفرستد و در تعليل اين درخواست خود گفت: من مى‌ترسم آنان تكذيبم كنند	47
سخن فرعونيان در تكذيب موسى7 و جواب آن حضرت بدانان	49
مقصود فرعون از اينكه به هامان گفت: برايم برجى بساز لعلي أطلع إلى إله موسى	52
مراد از اينكه فرمود: فرعونيان را پيشوايانى كه به سوى آتش مى‌خوانند قرار داديم	54
بحث روايتى(رواياتى در ذيل برخى آيات گذشته مربوط به موسى7 و دعوت او)	55
گفتارى پيرامون داستانهاى موسى و هارون در چند فصل	57
[سوره القصص(28): آيات 43 تا 56]	65
ترجمه آيات	66
بيان آيات اشاره به سياق نزول اين آيات شريفه	67
جواب به مشركين كه هم قرآن و هم تورات را رد و انكار كردند و گفتند: سحران تظاهرا و إنا بكل كافرون	73
مدح و ستايش طايفه‌اى از اهل كتاب كه به قرآن ايمان آورند و... و مژده به ايشان كه دو بار پاداش داده مى‌شوند	76
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات گذشته)	78
[سوره القصص(28): آيات 57 تا 75]	82
ترجمه آيات	83
بيان آيات	84
دستاويز ديگر مشركين مكه براى ايمان نياوردنشان كه گفتند اگر ايمان بياوريم از سر زمينمان رانده مى‌شويم و جواب به اين عذر و بهانه	85
جواب ديگرى به آن بهانه: تنعم و بهره‌مندى مادى در حال كفر و بى ايمانى، در معرض هلاكت و فنا است	87
بيان ترجيح پيروى هدايت بر ترك آن و تمتع از حيات دنيا، با مقايسه حال پيروان هدايت با حال بهره‌مندى و تنعمان پيرو هواى نفس	89
توضيح سخن پيشوايان شرك در روز قيامت كه در مقام بيزارى جستن از پيروان خود(مشركين) مى‌گويند: أغويناهم كما غوينا تبرأنا إليك ما كانوا إيانا يعبدون	90
جوابى ديگر به عذرى كه مشركين آوردند با بيان اينكه خداوند داراى اختيار تكوينى(يخلق ما يشاء) و تشريعى(و يختار) است	95
سخنى در باره مختار بودن انسان و بيان اينكه مقصود از اينكه فرمود: ما كان لهم الخيرة اين است كه انسان در مقابل اراده تكوينى و تشريعى خداوند حريت و اختيارى ندارد	97
سه وجه براى اينكه فقط خدا مستحق پرستش است: له الحمد في الأولى و الآخرة و له الحكم و إليه ترجعون	100
اثبات توحيد ربوبى خداى تعالى با بيان عجز آلهه مشركين از آوردن نور يا آوردن شب	101
در قيامت كه روز كشف حقائق است بطلان پندار مشركان آشكار مى‌گردد(فعلموا أن الحق لله...)	104
بحث روايتى(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته)	106
[سوره القصص(28): آيات 76 تا 84]	108
ترجمه آيات	109
بيان آيات بيان آيات مربوط به قارون كه بهره‌مندى از مال و ثروت او را از خدا غافل ساخته به هلاكتش انجاميد	109
گفتگوى مؤمنين با قارون و اندرز دادن به او به اينكه سرمستى نكند و با انفاق اموال براى آخرت توشه بياندوزد	111
پاسخ مستكبرانه قارون: اموال من حاصل كاردانى و مهارت خودم مى‌باشد و كسى در آن سهيم نبوده حق مداخله ندارد	112
جواب به قارون با ياد آورى اينكه خداوند پيش از او كسانى توانگرتر از او را هلاك ساخته است بدون اينكه علم و نيرويشان مانع از هلاكتشان شوند	114
وجوهى كه در معناى جواب قارون(إنما أوتيته على علم عندي) گفته شده است	115
دنيا طلبان غافل از عقبى ثروتى همانند ثروت قارون را آرزو مى‌كنند و مؤمنان خدا شناس مى‌گويند: ثواب الله خير	116
بعد از هلاكت قارون، بر آرزومندان ثروت او معلوم گشت كه وسعت و تنگى رزق تابع مشيت خدا است	118
اشاره به اينكه ملاك در ثواب و عقاب، آثار حاصل از اعمال است	121
بحث روايتى(رواياتى در باره داستان قارون و آيات مربوط به آن)	122
چند روايت در باره تواضع و بيان اينكه بسا مى‌شود كه بند كفش كسى موجب عجب و استعلاى او مى‌شود	125
[سوره القصص(28): آيات 85 تا 88]	127
ترجمه آيات	127
بيان آيات	128
معناى آيه: إن الذي فرض عليك القرآن لرادك إلى معاد و وجوه مختلفى كه در باره مراد از معاد در آن گفته شده است	128
شرح و توضيح اينكه توحيد خداوند را به كل شي‌ء هالك إلا وجهه تعليل فرمود	134
جواب به يك شبهه و اشاره به اينكه مقصود از هلاكت هر چيز نابود شدن در اين نشاه و انتقال به نشاه ديگر است	137
وجوه مختلف و متعددى كه در باره مراد از هلاكت كل شى‌ء و استثناى وجه خدا گفته شده است	139
بحث روايتى(رواياتى در باره معنى و مفاد جمله: كل شي‌ء هالك إلا وجهه )	141
(29) سوره عنكبوت مكى است و شصت و شش آيه دارد(66)	143
[سوره العنكبوت(29): آيات 1 تا 13]	143
ترجمه آيات	144
بيان آيات حاصل و خلاصه‌اى از غرض و مفاد سوره عنكبوت و اشاره به مكى بودن آن	145
بيان سنت الهى مبين بر امتحان و آزمايش امت‌ها	147
دو وجه در مورد مراد از اينكه امتحان مردم را تعليل فرمود به اينكه: تا خدا بداند چه كسانى در ادعاى ايمان صادقند و كيان كاذب	148
معناى آيه: أم حسب الذين يعملون السيئات أن يسبقونا	149
مفاد آيه: من كان يرجوا لقاء الله... و مراد از لقاء الله	150
امر به نيكى به والدين و نهى از پيروى ايشان در شرك ورزيدن به خدا	153
وصف مؤمنان زبانى كه ايمانشان مقيد و محدود به عافيت و سلامت و دورى از دردسر و زحمت است	155
بيان اينكه آيات گذشته راجع به مؤمنان زبانى ناظر بر منافقان است كه بعد از امتحان الهى از مؤمنان حقيقى باز شناخته مى‌شوند	157
مشركان گناه و خطاى ديگران را بر دوش نمى‌كشند بلكه به جهت ضلالت و اضلالشان دو عذاب خواهند ديد	159
بحث روايتى رواياتى در معنى و شان نزول آيه: أ حسب الناس أن يتركوا... و آيه: و من الناس من يقول آمنا... كه ناظر بر عدم كفايت ايمان لفظى و جريان حتمى امتحان و آزمايش مى‌باشند	160
چند روايت در مورد اينكه گمراهان گمراه كننده دو عقوبت خواهند داشت چنانچه فتح باب خير نيز پاداشى علاوه بر پاداش عمل به خبر دارد	165
[سوره العنكبوت(29): آيات 14 تا 40]	166
ترجمه آيات	167
بيان آيات بيان اين آيات شريفه كه به هفت داستان از انبياء گذشته و آزمايش شدن امم ايشان اشاره دارد	169
توضيح سخن ابراهيم7 به قوم خود در مقام دعوت به توحيد و عبادت خدا و ابطال بت پرستى	171
احتجاج بر مساله معاد با اشاره به آغاز خلقت خلق	173
نفى تعجيز خدا، غلبه بر او و امتناع و خروج از حكم او توسط خلق	175
بت پرستى دليل و مستندى نداشته، منشا آن تقليد و علاقه‌هاى قومى است	178
معنى و مورد استعمال كلمه اجر و مقصود از اينكه در باره ابراهيم7 فرمود: و آتيناه أجره في الدنيا	181
مراد از اتيان رجال، قطع سبيل، و اتيان منكر در نادى كه قوم لوط مرتكب مى‌شده‌اند	182
مقصود ابراهيم7 از اينكه در گفتگوى خود با ملائكه مامور به عذاب قوم لوط گفت: إن فيها لوطا	184
اشاره به امتحان و ابتلاء قوم مدين، عاد و ثمود و... و گرفتار شدنشان به عذاب الهى	187
بحث روايتى(رواياتى در ذيل بعضى آيات گذشته)	189
[سوره العنكبوت(29): آيات 41 تا 55]	191
ترجمه آيات	192
بيان آيات	193
تمثيل اتخاذ ارباب و آلهه و روى آوردن به غير خدا به اتخاذ سست‌ترين خانه‌ها، خانه عنكبوت	193
معنى و مفاد آيه شريفه: إن الله يعلم ما يدعون من دونه من شي‌ء	195
خلقت، تدبير و ولايت ملازم يكديگرند و هر سه مختص به خداى تعالى است 196	196
شرحى در مورد اينكه نماز انسان را - به نحو اقتضاء نه عليت تامه - از فحشاء و منكر باز مى‌دارد و جواب به اين اشكال كه چرا بسيارى از نماز گزاران مرتكب كبائر و منكرات مى‌شوند؟	198
معناى ذكر و مقصود از اينكه در باره نماز فرمود: و لذكر الله أكبر و وجوه مختلفى كه در معناى اين جمله گفته شده است	202
مقصود از مجادله نيكو با اهل كتاب كه بدان امر فرموده است	205
احتجاج بر اثبات اينكه قرآن نازل از ناحيه خداى سبحان است	207
بحث روايتى رواياتى در ذيل آيه: إن الصلاة تنهى عن الفحشاء و المنكر و لذكر الله أكبر	211
چند روايت حاكى از اينكه مراد از الذين أوتوا العلم ائمه: هستند و در باره شان نزول آيه: أ و لم يكفهم أنا أنزلنا عليك	213
[سوره العنكبوت(29): آيات 56 تا 60]	215
ترجمه آيات	215
بيان آيات امر و تحريض به مهاجرت(از سرزمينى كه در آن نمى‌توان خدا را عبادت كرد) و صبر كردن بر مشكلات هجرت و نگران نبودن از بابت رزق و معيشت	216
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيات: أ لم تكن أرض الله واسعة... و كل نفس ذائقة الموت و كأين من دابة لا تحمل رزقها	219
[سوره العنكبوت(29): آيات 61 تا 69]	221
ترجمه آيات	221
بيان آيات	222
ضد و نقيض‌ها در اعتقادات مشركين در باره خالق و مدبر عالم	222
توضيح اينكه زندگى دنيا لهو و لعب و زندگى آخرت حيات واقعى است	224
معناى آيه: و الذين جاهدوا فينا لنهدينهم سبلنا و إن الله لمع المحسنين	227
بحث روايتى(چند روايت در ذيل برخى آيات گذشته)	228
(30) سوره روم مكى است و شصت آيه دارد(60)	230
[سوره الروم(30): آيات 1 تا 19]	230
ترجمه آيات	231
بيان آيات اشاره به مضامين و غرض سوره مباركه روم	232
وجوهى كه در معناى آيه: يومئذ يفرح المؤمنون بنصر الله... و ارتباط آن با قبل(غلبت الروم...) گفته شده است	234
اشاره‌اى در مورد وجه اينكه خداوند خلف وعده نمى‌كند(لا يخلف الله وعده)	235
چند وجه در بيان مفاد آيه: يعلمون ظاهرا من الحياة الدنيا	236
توضيح مراد از اينكه فرمود: خداوند جهان را جز به حق و أجل مسمى نيافريد	237
دو وجه در معناى آيه: ثم كان عاقبة الذين أساؤا السواى أن كذبوا بآيات الله	239
نكاتى كه از آيه: فسبحان الله حين تمسون و حين تصبحون و له الحمد... استفاده مى‌شود	241
بحث روايتى(نقد رواياتى كه در ذيل آيه: غلبت الروم... و شرط بندى با مشركين بر سر غلبه روم نقل شده)	244
[سوره الروم(30): آيات 20 تا 26]	247
ترجمه آيات	247
بيان آيات	248
اشاره به مراد از اينكه در مقام بر شمردن آيات خود فرموده است خدا شما را از خاك آفريد	248
بيان اينكه خلقت ازواج و جعل مودت و مهربانى بين زن و مرد از آيات خدا است	249
ياد آورى آيات الهى ديگر: خوابيدن در شب، تلاش در روز، رعد و برق، فرو فرستادن باران و	251
نكاتى كه در ترتيب بيان آيات وجود دارد	255
[سوره الروم(30): آيات 27 تا 39]	257
ترجمه آيات	258
بيان آيات	259
بررسى وجوه و اقوال مختلفى كه در جواب به اين اشكال كه چرا فرموده است اعاده خلق از خلقت ابتدايى بر خدا آسان‌تر است؟ گفته شده	259
جواب به اشكال فوق با بيان مفاد جمله: و لله المثل الأعلى و توضيح اينكه مراد اين است كه آسان ديگران براى خداوند آسانتر است	262
تمثيلى متضمن رد و ابطال پندار مشركين در باره اينكه خدا از مخلوقات خود شركايى دارد	264
شرح مفاد آيه: فأقم وجهك للدين حنيفا فطرت الله التي فطر الناس عليها... با بيان اينكه فطرت انسان هادى همه افراد در هر عصر و مصر به سوى سعادت است	266
اقوال مختلف مفسرين در باره مفردات و مفاد آيه فوق	269
نهى از تحزب و تفرق در دين كه از صفات مشركين و ناشى از پيروى آنان از اهواء خود است	273
بيان عدم منافات اينكه فرمود انسان با اصابه سيئه نوميد مى‌شود با آنكه فرمود: إذا مس الناس ضر دعوا ربهم	275
وسعت و تنگى معيشت تابع مشيت خدا است(يبسط الرزق لمن يشاء و يقدر)	276
مراد از ربا و زكات در آيه: و ما آتيتم من ربا ليربوا	277
بحث روايتى روايتى در باره شان نزول آيه: ضرب لكم مثلا من أنفسكم... كه در مقام نفى اعتقاد به شريك داشتن خدا است	278
رواياتى در ذيل آيه: فطرت الله التي فطر الناس عليها... و بيان مراد از فطرت	279
چند روايت حاكى از اينكه كل مولود يولد على الفطرة	281
گفتارى در معناى فطرى بودن دين در چند فصل	283
1 - توضيح در مورد هدايت عامه موجودات و اينكه تمامى موجودات در مسير تكاملى خود مراحلى را طى مى‌كنند و در همه مراحل رو به سوى غايت تكوينى خود دارند	283
2 - زندگى اجتماعى و نياز به قانون ويژگى انسان است و بينش و ديدگاه انسان مبنا و تعيين كننده قوانين و سنن حاكم بر او است	285
3 - دين(مجموعه سنن و قوانين) بايد در جهت بر آوردن حوائج حقيقى انسان و مطابق با فطرت و تكوين تشريع شده باشد	287
4 - اسلام دين فطرت ، دين خدا و سبيل الله است	288
[سوره الروم(30): آيات 40 تا 47]	290
ترجمه آيات	290
بيان آيات	291
هيچ شانى از شؤون عالم از خلقت جدا نيست و لذا خالق عالم را شريكى نيست	291
اشاره به وجود رابطه مستقيم بين اعمال مردم و حوادث عالم و توضيح مفاد آيه: ظهر الفساد في البر و البحر بما كسبت أيدي الناس	293
دو دسته شدن مردم در روز قيامت، كافران به سوى جهنم و نكو كرداران به سوى بهشت	295
پاداشى كه خدا به مؤمنان صالح العمل مى‌دهد فضل او است كه ناشى از محبت خدا به بندگان خود مى‌باشد	297
ياد آورى آيت باد و آثار آن	298
بحث روايتى(رواياتى در ذيل آيه: ظهر الفساد... و برخى ديگر از آيات گذشته)	299
[سوره الروم(30): آيات 48 تا 53]	301
ترجمه آيات	301
بيان آيات استدلال بر توحيد و معاد با ياد آورى انزال باران و ديگر افعال خداى تعالى	302
خدايى كه زمين موات را(با فرستادن باران) زنده مى‌كند مردگان را نيز زنده خواهد كرد	304
[سوره الروم(30): آيات 54 تا 60]	306
ترجمه آيات	306
بيان آيات	307
ياد آورى مراحل خلقت و حيات انسان و وصف حال مجرمين در قيامت كه به سبب عدم اعتقادشان به معاد، بعد از رستاخيز فاصله بين مرگ و بعث خود را ساعتى بيش نمى‌پندارند	307
(31) سوره لقمان مكى است و داراى سى و چهار آيه مى باشد(34)	311
[سوره لقمان(31): آيات 1 تا 11]	311
ترجمه آيات	311
بيان آيات مضامين سوره مباركه لقمان و غرض از نزول آن	312
نكوهش كسى كه براى اضلال مردم و منصرف ساختن آنان از حقائق و معارف قرآن، به ترويج لهو الحديث مى‌پرداخته است	313
بحث روايتى(رواياتى در باره‌شان نزول آيه: و من الناس من يشتري لهو الحديث... و اينكه غنا لهو الحديث است)	316
[سوره لقمان(31): آيات 12 تا 19]	319
ترجمه آيات	319
بيان آيات	320
مقصود از شكر خدا كه عبارت بود از حكمتى كه خداوند به لقمان داد(و لقد آتينا لقمان الحكمة أن اشكر لله	321
اشاره به علت اينكه شرك به خدا شرك عظيم است	322
توضيحى در مورد اينكه فرمود: اگر والدين خواستند براى من چيزى را كه بدان علم ندارى شريك بگيرى اطاعتشان مكن	323
معناى اينكه لقمان بعد از فرزند به صبر بر مصايب صبر را از«عزم الامور» خواند	325
توضيح سفارشات ديگر لقمان به فرزند: و لا تصعر خدك للناس	326
بحث روايتى رواياتى در باره حقوق والدين و حد اطاعت از ايشان	327
رواياتى در باره نماز، صبر و پرهيز از گناهان كوچك و راجع به معناى جمله: و لا تصعر خدك للناس	329
گفتارى در داستان لقمان و پاره‌اى از كلمات حكمت آميزش در دو فصل	330
1 - شخصيت و داستان لقمان و حكمت داده شدنش، در روايات	330
2 - پاره‌اى از مواعظ و حكم آن جناب	333
[سوره لقمان(31): آيات 20 تا 34]	339
ترجمه آيات	340
بيان آيات	341
معناى اينكه فرمود: سخر لكم ما في السماوات و ما في الأرض	342
نكوهش برخى از مردم كه از روى تقليد و بدون علم ، هدى و كتاب منير در باره خدا مجادله مى‌كنند	343
احتجاج بر وحدانيت خداى تعالى در الوهيت و ربوبيت، از طريق انحصار ملك حقيقى در او، و غنى و حميد على الاطلاق بودنش جل و علا	346
افاده كثرت و وسعت خلق و تدبير خداى تعالى	347
توضيح اينكه تعليل امكان معاد به اينكه خدا سميع و بصير است متضمن جواب به اين اشكال است كه اعمال و نيات بى شمار از افراد بى شمار چگونه ضبط شده مخلوط و مشتبه نمى‌شوند	348
استشهاد براى علم خدا به اعمال بندگان به تدبير جارى در نظام شب و روز	350
معناى حق بودن خداى تعالى و على و كبير بودن او عز اسمه	352
معناى جمله: و لا يغرنكم بالله الغرور	356
بحث روايتى چند روايت در بيان مراد از نعمت‌هاى ظاهر و باطن در ذيل آيه و أسبغ عليكم نعمه ظاهرة و باطنة	357
وصف دنيا از زبان امير المؤمنين7 در جواب مردى كه از دنيا بدگويى مى‌كرد	359
چند روايت در مورد انحصار علم به چند چيز در خداى تعالى در ذيل آيه: إن الله عنده علم الساعة و	360
(32) سوره سجده مكى است و سى آيه دارد(30)	362
[سوره السجده(32): آيات 1 تا 14]	362
ترجمه آيات	363
بيان آيات اجمال مطالبى كه سوره مباركه سجده متضمن است	364
مقصود از قومى كه پيش از پيامبر اسلام6، پيامبرى به سويشان فرستاده نشده بود(ما أتاهم من نذير من قبلك)	365
استواء خداوند بر عرش كنايه از مقام تدبير موجودات بعد از خلقت آنها است	366
تحليل معناى شفاعت و اينكه جز خداوند ولى و شفيعى نيست	367
معناى ديگرى كه مفسرين براى جمله: ما لكم من دونه من ولي و لا شفيع قائل شده‌اند و براى آن توجيهاتى كرده‌اند	368
توضيح مفاد آيه: يدبر الأمر من السماء إلى الأرض ثم يعرج إليه في يوم كان مقداره ألف سنة مما تعدون	370
اشاره به حقيقت حسن و بيان اينكه خلقت و حسن متلازمند(أحسن كل شي‌ء خلقه) و زشتى و بدى ذاتى مخلوقات نيست	372
مراد از انسان در جمله: و بدأ خلق الإنسان من طين	373
سخن كفار در مقام استبعاد معاد، و جواب به آن	375
بيان اينكه مرگ انسان نابودى او نيست با توضيحى راجع به تجرد نفس	377
بحث روايتى(رواياتى در باره توفى ملك الموت و...)	380
گفتارى در پيدايش انسان اولى بررسى آنچه در قرآن در اين باره آمده است	382
نظريات و فرضيات مختلف در اين باره، از آن جمله فرضيه تطور انواع	385
بيان عدم دلالت آياتى كه احيانا براى تاييد فرضيه تطور انواع بدانها استشهاد شده است بر صحت اين فرضيه	388
[سوره السجده(32): آيات 15 تا 30]	392
ترجمه آيات	393
بيان آيات معرفى مؤمنين از نظر اوصاف و اعمال	394
بشارت به مؤمنين به پاداشى ما فوق علم و تصور همگان(فلا تعلم نفس ما أخفي لهم من قرة أعين)	395
وجوه مختلف در باره مراد از بلقائه در آيه و لقد آتينا موسى الكتاب فلا تكن في مرية من لقائه	397
مقصود از فتح در آيه: و يقولون متى هذا الفتح	401
بحث روايتى رواياتى در ذيل آيه تتجافى جنوبهم عن المضاجع و فلا تعلم نفس ما أخفي لهم من قرة أعين	402
چند روايت در ذيل آيه أ فمن كان مؤمنا كمن كان فاسقا... و لنذيقنهم من العذاب الأدنى	405
(33) سوره احزاب مدنى است، و هفتاد و سه آيه دارد(73)	407
[سوره الأحزاب(33): آيات 1 تا 8]	407
ترجمه آيات	407
بيان آيات	408
اشاره به زمينه نزول آيه: يا أيها النبي اتق الله و لا تطع الكافرين و المنافقين	408
معناى جمله: ما جعل الله لرجل من قلبين في جوفه و ارتباط آن با قبل و بعد	410
الغاء رسم و سنت ظهار و دعاء و تبنى - فرزند خواندگى	411
توضيح مفاد و مراد از اينكه فرمود: النبي أولى بالمؤمنين من أنفسهم و أزواجه أمهاتهم	413
الغاء سنت توارث غير ارحام از يكديگر - مراد از ميثاقى كه خداوند از پيامبران گرفت	415
وجوهى كه در باره مراد از اينكه فرمود: تا از راستى راستگويان بپرسد گفته‌اند	417
بيان اينكه مراد از راستى در جمله: ليسئل الصادقين عن صدقهم انطباق پيمان الهى در عالم ذر با كردار و عمل در اين عالم است	418
بحث روايتى رواياتى در باره‌شان نزول آيه: يا أيها النبي اتق الله... و آيه: ما جعل أدعياءكم أبناءكم	419
چند روايت حاكى از اينكه پيامبر6 فرمود هر كه را من مولايم على7 مولا است در ذيل جمله: النبي أولى بالمؤمنين من أنفسهم	422
[سوره الأحزاب(33): آيات 9 تا 27]	424
ترجمه آيات	425
بيان آيات بيان آيات مربوط به داستان جنگ احزاب(خندق)	427
حكايت ترس و بهانه تراشى منافقان و بيمار دلان بعد از مشاهده لشكر انبوه دشمن و سخن پراكنى‌هايشان در جهت تضعيف روحيه مؤمنين	428
مقصود از اينكه فرمود: لقد كان لكم في رسول الله أسوة حسنة	432
وصف حال مؤمنين بعد از ديدن لشكريان احزاب: افزون گشتن ايمان، وفا و استوارى بر عهد و	433
اشاره به اينكه بسا مى‌شود گناه مقدمه سعادت و آمرزش مى‌شود	435
بحث روايتى داستان اجتماع قبائل مختلف عرب براى جنگ با پيامبر6 و وقايع جنگ احزاب: حفر خندق و	437
آغاز درگيرى و به ميدان آمدن عمر و بن عبد ود و مقابله امير المؤمنين7 با او	442
نيرنگى كه يكى از مؤمنان بعد از اجازه گرفتن از پيامبر6 براى ايجاد تفرقه بين دشمنان به كار برد	446
خاتمه جنگ احزاب و روانه شدن سپاه اسلام به سوى بنى قريظه و محاصره آنان و	449
[سوره الأحزاب(33): آيات 28 تا 35]	454
ترجمه آيات	455
بيان آيات بيان آيات مربوط به همسران رسول الله6	455
مخير بودن همسران پيامبر6 بين جدايى از او - اگر دل به دنيا و زينت‌هاى آن بسته‌اند - يا تحمل سختى‌هاى زندگى در خانه او - اگر خدا و رسول و دار آخرت را مى‌طلبند	456
تنها ملاك سعادت و كرامت تقوى است و هيچ حسب و نسب ديگرى از آن جمله همسرى پيامبر6 - ملاك نيست	457
همسران پيامبر6 در برابر عمل خوب و بد خود پاداش و كيفر دو برابر دارند و بايد در اطاعت خدا و رسول6 دقت و مواظبت بيشترى داشته باشند	460
أهل البيت و مخاطب آيه يريد الله ليذهب عنكم الرجس أهل البيت و يطهركم تطهيرا چه كسانى هستند؟	463
اثبات اينكه مراد از أهل البيت و مخاطب آيه تطهير، خمسه طيبه(پيغمبر، على، فاطمه، حسن و حسين :) هستند	465
توضيح اينكه مفاد آيه تطهير معصوم بودن اهل بيت: از اعتقاد و عمل باطل و ملازم بودن با اعتقاد و عمل حق، به اراده تكوينى خداوند است	467
اشاره به فرق بين اسلام و ايمان و اشاره به اينكه در شريعت اسلام از نظر حرمت و كرامت بين زن و مرد فرق نيست	469
بحث روايتى	470
رواياتى در ذيل آيات مربوط به همسران پيامبر6	471
روايات متعدد در باره نزول آيه تطهير در باره پنج تن: كه در زير كساى پيامبر6 جمع شده بودند	474
رواياتى در باره اينكه رسول الله6 مدتى را هر صبح به در خانه على7 مى‌آمد و ايشان را اهل البيت خطاب مى‌كرد و آيه تطهير را تلاوت مى‌فرمود	476
چند روايت متضمن اينكه مقصود از اهل بيت رسول الله6 همسران آن حضرت نيستند	477
[سوره الأحزاب(33): آيات 36 تا 40]	479
ترجمه آيات	479
بيان آيات توضيح معناى آيه و ما كان لمؤمن و لا مؤمنة إذا قضى الله و رسوله أمرا... و بيان مراد از قضاى خدا و رسول6 در اين آيه	480
توضيح آيه: و إذ تقول للذي أنعم الله عليه و أنعمت عليه... كه راجع به ازدواج پيامبر6 با همسر پسر خوانده‌اش مى‌باشد. و اشاره به اشتباه مفسرين در اين باره	482
بيان اينكه جمله و تخشى الناس و الله أحق أن تخشاه متضمن تاييد و انتصار آن جناب است	483
اشاره به فرقى بين خوف و خشيت و اينكه خوف به انبياء: نسبت داده مى‌شود ولى خشيت از غير خدا از آنان نفى شده	485
بحث روايتى(رواياتى پيرامون آيات مربوط به ازدواج پيامبر6 با همسر مطلقه زيد بن حارثه)	488
[سوره الأحزاب(33): آيات 41 تا 48]	491
ترجمه آيات	491
بيان آيات	492
معنى و مراد از ذكر و تسبيحى كه مؤمنان بدان امر شده‌اند و وجه اينكه فرمود: سبحوه بكرة و أصيلا	492
مقصود از درود فرستادن خدا بر بندگان كه بسيار ياد خدا مى‌كنند	493
اشاره به معناى شاهد و سراج منير بودن پيامبر گرامى6	494
بحث روايتى رواياتى در باره فضيلت ذكر خدا در ذيل آيه: يا أيها الذين آمنوا اذكروا الله ذكرا كثيرا	495
[سوره الأحزاب(33): آيات 49 تا 62]	499
ترجمه آيات	500
بيان آيات بيان آيات مربوط به نكاح و طلاق كه بعضى مخصوص پيامبر6 و برخى راجع به همه مسلمانان است	502
دستور به مسلمانان كه از وراى حجاب با همسران پيامبر6 ملاقات كنند	506
معناى اينكه خدا آزار دهندگان پيامبر6 را در دنيا و آخرت لعنت كرده است	508
وجه اينكه آزار مؤمنين را بهتان و اثم مبين خواند	509
تهديد منافقين و بيمار دلان و شايعه پراكنان به اخراج از شهر و مهدور ساختن خونشان، اگر از فساد دست نكشند	510
بحث روايتى چند روايت در باره احكام و آداب طلاق	511
رواياتى در ذيل آيات مربوط به ازدواج پيامبر6 و احكام مربوط به همسران آن جناب6	512
چند روايت در باره معناى صلوات خدا و ملائكه و مؤمنين بر پيامبر6 و كيفيت صلوات فرستادن بر آن حضرت	516
دو روايت در ذيل آيه مربوط به حجاب زنان و در ذيل آيه متضمن تهديد منافقان و بيمار دلان و شايعه پراكنان	517
[سوره الأحزاب(33): آيات 63 تا 73]	519
ترجمه آيات	519
بيان آيات	520
وصف حال كافران در عذاب قيامت و عذر آوردنشان به اينكه ما بزرگان خود را پيروى كرديم و گمراه شديم	521
توضيحى در باره اينكه صلاح اعمال و غفران ذنوب را نتيجه و فرع بر قول سديد آورد	523
احتمالات مختلف در باره مراد از امانتى كه آسمان‌ها و زمين و كوه‌ها از پذيرفتن آن سرباز زدند و انسان آن را پذيرفت و منشا انقسام او به مؤمن، مشرك و منافق شد	524
بيان اينكه مراد از اين امانت ولايت الهى و كمال در اعتقاد و عمل حق است و مقصود از حمل انسان دارا بودن صلاحيت و استعداد مى‌باشد	525
پاسخ به اين پرسش كه چرا خداى حكيم و عليم چنين بار سنگينى را بر انسان ظلوم و جهول بار كرد	526
اقوال مختلف مفسرين در تفسير آيه: إنا عرضنا الأمانة... و مراد از امانت و عرض آن	529
بحث روايتى روايات و اقوالى در باره مقصود از اذيت بنى اسرائيل به موسى7 در ذيل آيه: لا تكونوا كالذين آذوا موسى	531
دو روايت در باره امانتى كه خدا عرضه كرد و توضيحى در باره اينكه مقصود از آن امانت، ولايت امير المؤمنين7 است	532
(34) سوره سبا مكى است و 54 آيه دارد	534
[سوره سبإ(34): آيات 1 تا 9]	534
ترجمه آيات	534
بيان آيات موضوعاتى كه در سوره مباركه سبا از آن بحث شده	535
استدلال بر بعث و جزا با استناد به عموميت ملك، و كمال علم خداى تعالى	536
استهزاى كفار پيامبر اكرم6 را در اخبارش از معاد، و جواب به آنان و تهديدشان به عذاب و هلاكت	539
[سوره سبإ(34): آيات 10 تا 21]	543
ترجمه آيات	544
بيان آيات بيان آيات مربوط به نعمت‌هايى كه خداوند به داوود و سليمان7 موهبت فرموده بود	545
داستان قوم سبا كه متنعم بودند و كفران نمودند و هلاك و نابود گشتند	548
پيروى از شيطان اختيارى بوده و معيارى براى تميز مؤمن به آخرت از شاك در آن است	552
بحث روايتى(روايتى در باره مواهب خداوند به داود و سليمان7 و داستان قوم سبا)	553
[سوره سبإ(34): آيات 22 تا 30]	556
ترجمه آيات	556
بيان آيات ابطال الوهيت آلهه مشركين با استدلال به اينكه آنها دعاى كسى را اجابت مى‌كنند	557
توضيح معناى اينكه فرمود: و لا تنفع الشفاعة عنده إلا لمن أذن له	559
تفسير آيه: حتى إذا فزع عن قلوبهم... كه تذلل و خشيت ملائكه در مقابل خداوند را حكايت مى‌كند و از آن، اختلاف مراتب ملائكه استفاده مى‌شود	560
اقوال ديگر در تفسير و بيان مراد اين آيه شريفه	563
احتجاج ديگرى عليه مشركين با پرسش از خود مشركين در باره روزى دهنده آنان	564
احتجاج ديگر: خدايان خود را به من نشان بدهيد	566
معناى آيه: و ما أرسلناك إلا كافة للناس... و تقرير برهانى كه با بيان عموميت رسالت پيامبر6 بر توحيد و نفى آلهه و شركاء متضمن است	567
بحث روايتى(چند روايت در ذيل آيه: حتى إذا فزع عن قلوبهم... و آيه: و ما أرسلناك إلا كافة للناس )	569
[سوره سبإ(34): آيات 31 تا 54]	572
ترجمه آيات	573
بيان آيات	575
گفتگو و مخاصمه ضعفاى كفار با بزرگانشان، در قيامت، كه گمراهى خود را متوجه بزرگان خود كرده بزرگانشان نيز خود را تبرئه مى‌كنند	576
دروغگويى و پنهانكارى كفار در قيامت روز كشف اسرار است، از باب ظهور ملكات رذيله و عادات بد نفسانى است	577
وجه اينكه مترفين گفتند ما عذاب نمى‌شويم و جواب به آنان با بيان اينكه كثرت مال و اولاد بدون ايمان و عمل صالح مانع از عذاب نيست	579
سؤال خداوند از ملائكه(أ هؤلاء إياكم كانوا يعبدون) و بيزارى جستن ملائكه از عبادت مشركين	581
مقصود از اينكه مشركين به جن ايمان داشته آنها را عبادت مى‌كرده‌اند	582
اصرار و پا فشارى مشركين در پيروى هوى و مقاومت بدون دليل در برابر حق و موعظه پيامبر6 آنان را به قيام لله	584
وصف حال مشركين در ساعت مرگ كه از سلطه خدا مفرى نداشته، ايمان دير هنگامشان سودى به حالشان نمى‌رساند	588
بحث روايتى رواياتى در باره انفاق و صدقه دادن	590
رواياتى در باره اينكه آيات و لو ترى إذ فزعوا ناظر بر فرو رفتن لشكر سفيانى در زمين(در زمان ظهور حضرت مهدى عج ) مى‌باشد	592

نام کتاب : ترجمه تفسیر المیزان نویسنده : علامه طباطبایی جلد : 16 صفحه : 594

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست