(وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ) معناى آيه روشن است، چيزى كه هست چون دنبال آيه قبلى، و در سياق آن قرار گرفته، بر اين معنا دلالت دارد كه مى‌خواهد به كسانى كه گرفتار پدر و مادر مشركند و آن پدر و مادر اصرار مى‌ورزند كه ايشان را به سوى شرك بكشانند، و ايشان زير بار نرفته، به حكم اجبار ترك پدر و مادر را گفته‌اند، تسليت گفته، با وعده‌اى جميل دلخوش سازد.

مى‌فرمايد: اگر پدر و مادر او را به سوى شرك خواندند، و او به حكم خدا نافرمانيشان كرده، و ناچار از ايشان كناره‌گيرى كرد، و پدر و مادر را به خاطر خدا از دست داد، مسئوليتى از اين بابت ندارد، و ما در برابر پدر و مادرى كه از دست داده بهتر از آن دو به او مى‌دهيم، و به پاداش ايمان و عمل صالحش او را در زمره صالحان در مى‌آوريم، به همان صالحان كه نزد ما در بهشت متنعم هستند، و اين معنا را آيه شريفه‌(يا أَيَّتُهَا النَّفْسُ الْمُطْمَئِنَّةُ ارْجِعِي إِلى‌ رَبِّكِ راضِيَةً مَرْضِيَّةً فَادْخُلِي فِي عِبادِي وَ ادْخُلِي جَنَّتِي)[1] نيز افاده مى‌كند.

ممكن است بعضى احتمال دهند كه منظور از جمله‌(لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي الصَّالِحِينَ) اين باشد كه در دنيا در جامعه صالح درآورد، ولى اين احتمال از سياق آيات مورد بحث بعيد است.

[وصف مؤمنان زبانى كه ايمانشان مقيد و محدود به عافيت و سلامت و دورى از دردسر و زحمت است‌]

(وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَقُولُ آمَنَّا بِاللَّهِ فَإِذا أُوذِيَ فِي اللَّهِ جَعَلَ فِتْنَةَ النَّاسِ كَعَذابِ اللَّهِ ...) افرادى كه ايمان عاريتى دارند، از آنجايى كه ايمانشان مقيد به عافيت و سلامتى، و تا حد ضرر و اذيت نديدن از آن است، لذا قرآن كريم ايمانشان را به طور مطلق ايمان نخواند، و نفرمود: و من الناس من يؤمن باللَّه- بعضى از مردمند كه به خدا ايمان مى‌آورند بلكه فرمود: بعضى از مردمند كه مى‌گويند ايمان آورديم.

پس آيه مورد بحث به وجهى شبيه به آيه شريفه‌(وَ مِنَ النَّاسِ مَنْ يَعْبُدُ اللَّهَ عَلى‌ حَرْفٍ، فَإِنْ أَصابَهُ خَيْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ، وَ إِنْ أَصابَتْهُ فِتْنَةٌ انْقَلَبَ عَلى‌ وَجْهِهِ)[2] است.

(فَإِذا أُوذِيَ فِي اللَّهِ)- يعنى و چون به جرم اينكه به خدا ايمان آورده اذيت ببيند،

[1] هان اى نفس آرامش يافته، به سوى پروردگارت بازگرد، در حالى كه تو از او راضى، و او از تو راضى باشد، پس در جمع بندگانم درآى، و در بهشتم جاى‌گير. سوره فجر، آيه 27- 30.

[2] و بعضى از مردمند كه خدا را در يك فرض بندگى مى‌كنند، و آن وقتى است كه از ايمان خود سود ببرند، كه اگر سود بردند نسبت به ايمان خود علاقمند مى‌شوند و اما اگر فتنه‌اى ببينند، آن چنان پشت مى‌كنند كه ديگر عقب سر خود را ننگرند. سوره حج، آيه 11.