قواعد فقه - محقق داماد‌، سيد مصطفى

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 31

‌
جنحه و جنايت و همه امورى بود كه در صلاحيت دادگاههاى پيشين نبود.
علاوه بر اين، سحنون در زمينه نحوه تسجيل احكام، احضار كتبى، جلب متهمان، حكم غيابى، جداول ثبت نوبت مراجعۀ متخاصمان، چگونگى توزيع سپرده‌ها و امانات و بالاخره تنظيم مستمرى اعضاى سازمان قضايى و هزينه‌هاى دادرسى، شيوه‌هايى تازه ارائه كرد [1].
شروط و صفات قاضى
فقها و محدثان در كتب قضا رواياتى نقل كرده‌اند كه مبيّن شرايط صلاحيت قضات و چگونگى دادرسى و رسيدگى به دعاوى است و با اين كه در غالب مسائل با هم اتفاق نظر دارند، گاه برخى اختلافات در بعضى مسائل ميان آنان ديده مى‌شود. به طور مثال فقهاى شيعه در مورد شرايط قاضى، بلوغ، عقل، ايمان، عدالت، طهارت مولد، اجتهاد، علم، مذكر بودن، توانايى، كتابت، بينايى و حافظه را لازم مى‌دانند [2]، حال آن كه فقهاى حنفى مذكر بودن را شرط لازم نمى‌دانند [3]. همچنين در مورد شرط اجتهاد نيز اختلاف نظر وجود دارد [4].
آداب قضاوت
فقها آداب قضا را به مستحب، مكروه، واجب و حرام تقسيم كرده‌اند:
1. آداب مستحب
الف) قاضى بايد وقت حضور خود را در دادگاه به طريقى مطمئن به اطلاع مردم برساند و دادگاه را در فضايى وسيع به صورت علنى تشكيل دهد تا دسترسى به او براى همه مردم آسان باشد [5].
ب) قاضى قبل از هر چيز بايد از حال زندانيان و سبب زندانى شدن آنان آگاه گردد، و با احضار مدعيان زندانيان نسبت به آزادى يا ادامۀ حبس آنان تصميم‌

[1] عدالت و قضا در اسلام؛ صص 137، 140.
[2] جواهر الكلام؛ ج 40، صص 12، 21.
[3] الخلاف، طوسى؛ ج 2، ص 590.
[4] المغنى، ابن قدامه؛ ج 11، ص 383. الانتصار، علم الهدى؛ ص 195 به بعد.
[5] المبسوط، طوسى؛ ج 8، ص 86. الوجيز؛ ج 2، ص 240. ادب القضاء؛ صص 57، 58.

نام کتاب : قواعد فقه نویسنده : محقق داماد‌، سيد مصطفى جلد : 3 صفحه : 31

فرمت PDF

شناسنامه

فهرست