قول باشد، (چون وجود رسول خدا 6 مانع از نزول عذاب بر آنان نبود) و حال آنكه ظاهر سياق آيه اين است كه جواب از قول همين قائلين است (و اين اشكالى است كه در آيه مورد بحث به نظر مى‌رسد).

و اين اشكال بنا به روايتى كه در شان نزول آيه وارد شده و چنين دارد كه قائلين وقتى گفتند:(اللَّهُمَّ إِنْ كانَ هذا هُوَ الْحَقَّ ...)، خداوند در جوابشان آيه‌(سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ لِلْكافِرينَ لَيْسَ لَهُ دافِعٌ) را نازل كرد، شديدتر مى‌شود، براى اينكه بنا بر اين روايات جواب قائلين به‌(اللَّهُمَّ إِنْ كانَ ...)، آيه شريفه‌(سَأَلَ سائِلٌ) است، نه آيه‌(وَ ما كانَ اللَّهُ) و حال آنكه گفتيم سياق اين آيه سياق جواب از آن قائلين است، و به زودى بحث در پيرامون اين روايت و روايات ديگرى كه در شان نزول اين آيه وارد شده در بحث روايتى آينده خواهد آمد- ان شاء اللَّه- يكى از مفسرين براى اينكه هم آن معنايى كه ما كرديم بكند و هم اشكالى وارد نيايد آيه شريفه را چنين توجيه كرده كه خداى تعالى رسول اللَّه را فرستاده تا براى عالميان رحمت و براى خصوص اين امت نعمت بوده باشد، نه نقمت و عذاب.

[مقتضاى اينكه پيغمبر 6 رحمة للعالمين است اين نيست كه مصلحت دين ناديده گرفته شود و مطلقا عذاب دنيوى براى ظالمين در كار نباشد]

و ليكن اشكال اين توجيه اين است كه مقتضاى‌(رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ) بودن اين نيست كه مصلحت دين را ناديده گرفته و در برابر ظلم‌هاى ظالمان و لو به هر درجه و پايه كه برسد سكوت كند، و براى اينكه نسبت به ظالمين نقمت نباشد صالحين را بدبخت نموده و نظام دين و دنيا را مختل سازد، هم چنان كه خود خداى تعالى فرموده:( وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ-) رحمت من تمامى موجودات را فرا گرفته و در عين حال اين سعه رحمتش مانع از حلول غضبش نشده، به شهادت اينكه خودش در كلام خود بيان كرده كه در امتهاى گذشته چگونه غضب كرده، و ايشان را از روى زمين برانداخته است.

علاوه بر اين، خداى تعالى قتل و اسارتى را كه كفار قريش در جنگ بدر و ساير غزوات بدان دچار شدند عذاب ناميده، و اين عذاب را منافى با رحمة للعالمين بودن رسول خدا 6 ندانسته و در جمله‌(وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعالَمِينَ)[1] و همچنين در سوره‌هاى يونس، اسراء، انبياء، قصص، روم، معارج و شورى و در ديگر سوره‌ها اين امت را به عذابى واقع شدنى تهديد نموده، و خود اين مفسر آن را با رحمة للعالمين بودن رسول خدا 6 منافى نمى‌داند با اين حال چطور نزول عذاب را بر عده كمى كه گفتند:

[1] و ترا نفرستاديم مگر اينكه براى عالميان رحمت بوده باشى. سوره انبياء آيه 107